|
Kooperatif üyesine vergi sürprizi
Kooperatif üyesine vergi sürprizi
Şükrü Kızılot -
skizilot@yaklasim.com - 15 Nisan 2006
Cumartesi - Hürriyet
ASLINDA, bir değil birden fazla sürpriz var. Kooperatif üyeleri, değişik
aşamalarda farklı sürprizlerle karşılaşabilirler.
İsterseniz, belli başlı olanlardan birkaç örnek verelim.
KOOPERATİF HİSSESİ SATIŞI
Kooperatif üyesi olup, yıllardır aidat ödeyenler, şu ya da bu nedenle kooperatif
hisselerini sattıklarında, gelir vergisi sürprizi ile karşılaşabilirler.
Bu aşamada ilk akla gelen soru, "neyin üzerinden yani hangi kazancın üzerinden
vergi ödeneceği" olsa gerek... Hemen açıklayalım, ödediğiniz aidatların toplamı
ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden.
Kooperatife 5 yıl önce hatta 15 yıl önce girmiş olmanız önemli değil. 20 yıl
önce girmiş olsanız bile, o kooperatifteki hissenizi sattığınızda "değer artış
kazancı" elde etmiş sayılıyorsunuz. Bundan dolayı da gelir vergisi ödemeniz
gerekiyor (GVK Mükerrer Md. 80/1-4)
Kazancın tespitinde; kooperatife ödenen aidatlar, satışın yapıldığı ay hariç,
DİE aylık TEFE (1 Ocak 2006’dan itibaren aylık ÜFE) oranına göre yükseltilir.
Bununla satış tutarı kıyaslanır. Aradaki fark "değer artış kazancı"dır. Elde
edilen kazancın; 2004’te 12 bin, 2005’te 13 bin 2006’da ise 6 bin YTL’si, gelir
vergisinden müstesna oluyor. Aşan kısım da gelir vergisine tabi tutuluyor.
KOOPERATİF EVİ SATIŞI
Kooperatif ortaklarının, kooperatif yoluyla edindikleri gayrimenkulün satışında,
iktisap (yani edinme) tarihi çok önemli. Nedenine gelince, GVK. Mükerrer 80/16.
maddesine göre, iktisap tarihinden itibaren, 4 yıl içinde satılan
gayrimenkullerden elde edilen kazanç, gelir vergisine tabi.
Yasaya göre, kooperatif üyelerine, bu sıfatları dolayısıyla tahsis edilen
gayrimenkuller "tahsis tarihinde" bir kez daha belirtelim "tapu tarihinde değil,
evin tahsis tarihinde", ortaklar tarafından edinilmiş sayılır.
Buna göre; kooperatiften edindiği gayrimenkulü, tahsis tarihinden itibaren 4 yıl
içinde satanlar, "değer artış kazancı" elde etmiş sayılırlar. Kazancın
hesaplanmasında, maliyet bedeli ile satış tutarı karşılaştırılır. Maliyet
bedeli, yukarıda belirtildiği gibi hesaplanır. Elde edilen kazancın, istisna
tutarını aşan kısmı, gelir vergisine tabi tutulur.
DİĞER SÜRPRİZLER
Kooperatif üyelerini bekleyen sürprizler, yukarıda belirtilenlerle sınırlı
değil. Evlerine oturduktan ya da evlerini sattıktan sonra da bazı sürprizlerle
karşılaşabilirler.
Örneğin; kooperatifin inşaat firmasına yaptığı ödemelerden, yüzde 5 stopaj
yapmamasından ya da diğer vergi veya SSK yükümlülüklerini yerine getirmemesinden
dolayı, ilave bazı yüklerle karşılaşmaları sözkonusu olabilir.
ÖLEN ÜYE
Bu arada, sevimsiz bir gelişme ortaya çıkar ve kooperatif üyesi inşaat devam
ederken ölebilir. Bu durumda, mirasçıların, kooperatif hissesini, ne şekilde
bildirecekleri önemlidir.
Maliye Bakanlığı’nın konuya ilişkin bir iç genelgesine göre "...yapı kooperatifi
üyesinin ölümü halinde, hissesinin alacak olarak kabul edilerek, Vergi Usul
Kanunu’nun, 281. maddesine göre, mukayyet değeri (ölüm tarihine kadar ödenen
aidatlar toplamı) ile değerlendirilmesi" gerekiyor (17.01.1997 gün ve 1997/1
Seri No.lu VİV Kanunu İç Genelgesi).
Kooperatif üyelerinin, yukarıda belirtilen ince noktalara dikkat etmelerinde
yarar var...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
