|
'Ölüm aylığı' kime nasıl bağlanacak
Şükrü Kızılot -
skizilot@yaklasim.com - 05 Mayıs 2006
- Hürriyet
YENİ sisteme göre, ölen sigortalının hesaplanacak olan aylığı üzerinden, eş ve
çocuklarına "ölüm aylığı" aşağıdaki gibi bağlanıyor.
DUL EŞİNE: Aylığın "yüzde 50'si" bağlanıyor. Aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan
dul eşine ise, 5489 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi
çalışmaları nedeniyle gelir ve aylık bağlanmamış olması durumunda, "yüzde 75'i
oranında" aylık bağlanıyor.
ÇOCUKLARA: Yukarıda belirtilen 5489 sayılı yasa kapsamında veya yabancı bir ülke
mevzuatı kapsamında çalışmayan ya da kendi çalışmaları nedeniyle gelir ve aylık
bağlanmamış çocuklardan;
18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim
yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul
olduğu anlaşılanların veya,
Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya
dul kalan kızların, her birine % 25'i oranında aylık bağlanacak.
Yukarıda belirtilen çocuklardan sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan
veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında evlilik bağı
bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana
veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi
bulunmayanların her birine yüzde 50'si,
ANA VE BABA: Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde,
ana ve babaya çalışmaması ve gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde yüzde
25'i oranında; çalışmayan ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması, gelir veya
aylık bağlanmamış olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yüzde 25'i,
oranında aylık bağlanır.
EVLATLIK VE EVLİLİK DIŞI ÇOCUK: Sigortalı tarafından evlat edinilmiş,
tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile
sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan, yukarıda
belirtilen esaslara göre yararlanır. Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların
toplamı, sigortalıya ait aylığın tutarını geçemiyor. Bu sınırın aşılmaması için
gerekirse, hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılacak.
BİRDEN FAZLA AYLIK ALANLAR: Mevcut sosyal güvenlik sisteminde, birden
fazla sosyal güvenlik kuruluşundan, emekli aylığı ve diğer adlar altında aylık
alan, yüzbinlerce kişi var.
Yeni sistemde, bu uygulamaya son veriliyor. Ancak, yasanın yürürlüğe gireceği 1
Ocak 2007 tarihinden önce bağlanan aylıklar kesilmeyecek.
Yeni sistemde bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi halinde malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortalarından hangisinin bağlanacağı aşağıda açıklanmıştır.
Hem malullük, hem de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya: Bu aylıklardan
yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı ödenecek.
Malullük veya yaşlılık aylığıyla birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak
kazanan sigortalı: Her iki aylığını almayı sürdürecek.
Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara: Yüksek olan aylığın
tamamı, az olan aylığın yarısı verilecek.
Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya : En yüksek ilk iki
aylıktan yüksek olanın tamamı, düşük olan aylığın yarısı ödenecek.
Kız çocukları, hem eşinden hem de ana ve babasından, ölüm aylığına hak
kazandıysa : Tercih ettiği aylığından biri ödenecek.
KADINLARIN DURUMU: Birden fazla aylık alanlardan, özellikle bayanlardan, bu
konuda yüzlerce mail ve faks aldık. Yönelttikleri soruları, bir tablo haline
getirdik. Tabloda, bunların durumları ve yeni sistemde ne olacağı
belirtilmiştir.
YARIN : BAZI ÖZELLİKLİ DURUMLAR VE SORULAR
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
