|
Arsa karşılığı daireyi satana vergi sürprizi
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 17
Haziran 2006 Cumartesi - Hürriyet
ÖZELLİKLE son yıllarda yaygınlaşan bir uygulama var. Arsası olanlar, arsayı
müteahhide verip, karşılığında arsa üzerine yapılan binadan belli sayıda daire
ve dükkan alıyorlar.
Sonra da bu dairelerin birinde oturuyor, diğerlerini de kiraya veriyor ya da
satıyorlar.
Bugünkü konumuz, satış olayındaki "vergi sürprizi" ile ilgili...
DÖRT YILLIK SÜRE
1- Dört Yıl İçinde Satış:
Bir gayrimenkul (daire, dükkan, arsa ya da arazi), edinme tarihinden itibaren,
"4 yıl içinde" satılırsa, bundan doğan kazanç "değer artışı kazancı" olarak,
gelir vergisine tabi tutuluyor. Hemen belirtelim; miras ya da hibe yolu ile
edinilen gayrimenkullerin satışı, bu kapsama girmiyor. Bu gayrimenkuller, ne
zaman ve kaç bin ya da milyon YTL'ye satılırsa satılsın, gelir vergisi yok.
Arsanın, satın alma tarihinden itibaren, dört yıl içinde edinilen daire ve
dükkanların, yine bu süre içinde "kat irtifakı kurulmuş" ya da "tamamlanıp
iskanı alınmış" durumda elden çıkartılmasından doğan kazanç, "değer artışı
kazancı" olarak vergilendiriliyor (Gelir Vergisi Yasası Mükerrer Md. 80/6).
2- Dört Yıl Sonra Satış:
Arsanın, satın alma tarihinden itibaren, dört yıl geçtikten sonra, edinilen
daire ve dükkanların satılması olayında, Danıştay ve Maliye'nin görüşleri
farklı.
a) Danıştay'ın Görüşü
Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu'nun bir kararına göre; 1988 yılında
alınan arsanın dört yıl sonra yani 1993 yılında müteahhide kat karşılığı
verilmesi ve edinilen dairelerin satılması olayında "... Bir kişinin kat
karşılığı arsasını müteahhide vermesi ve inşa edilen binada kat sahibi olması,
servetin değerlendirilmesi ve servetin biçim değiştirmesi olduğundan,
dairelerin; arsanın edinme tarihinden itibaren dört yıl geçtikten sonra
satışından, elde edilen kazanç değer artışı kazancı olamaz" diye karar
verilmiştir (Dn. VDDK.K. 25.06.2004 Tarih ve E.2004/51, K.2004/81, Kararın tam
metni için Bkz. Yaklaşım Dergisi, Ağustos 2005).
b) Maliye Bakanlığı'nın Görüşü
Maliye Bakanlığı, "satış işleminin kişisel ihtiyaç kapsamı ve sınırlarını aşacak
şekilde kazanç sağlama potansiyeline sahip olması durumunda, yıl içinde birden
fazla ya da her yıl bir satış yapılmasının, ticari kazanç hükümlerine göre
vergilendirilmesi gerektiği" görüşündedir (MB Özelgesi, 8.2.2005 Tarih ve
845/5905 sayılı, Bkz. Yaklaşım Dergisi, Ağustos 2005).
İKİ ÇELİŞKİ
Maliye'nin görüşünde, iki çelişkili durum dikkati çekiyor.
1- Bina dört yıllık süre geçtikten sonra, yüksek bir bedele toplu halde bir
kişiye satılırsa, vergi olmayacak. Aynı bedele ya da daha düşük bedele, birden
fazla kişiye satılırsa, "ticari kazanç" sayılacak(!).
Maliye'nin bu görüşüne katılmak çok zor.
Çelişkiyi bir örnekle açıklayalım. (A), dört yıl geçtikten sonra, 5 dairesini
ayrı ayrı 5 kişiye 200'er birime satma yerine (B)'ye 1.000 birime toplu olarak
satar, (B) de bu 5 kişiye 200'er birime ya da 205'er birime satarsa, sorun
tamamen ya da büyük ölçüde çözümlenmiş olacaktır.
2- Maliye'nin görüşüne göre, arsa karşılığı edinilen dairelerden "ikisi" 30 yıl
hatta 50 yıl sonra da satılsa, "devamlılık" sayılması gerekir ki bu pratikte
mümkün değil.
Vergi yasaları değiştirilirken, bu konunun da hiç bir duraksamaya meydan
vermeyecek şekilde düzenlenmesinde yarar var. Ancak, şu aşamada, Yasa'da açıkça
yazılı olmayan böylesine önemli bir konunun, tartışmalara konu olabilecek
şekilde, yorum yoluyla vergi kapsamına alınması da doğru bir yaklaşım değil.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
