|
Serbest bölgelere örtülü kazanç müjdesi
Şükrü Kızılot -
skizilot@yaklasim.com - 01
Ağustos 2007 Çarşamba - Hürriyet
TÜRKİYE'nin toplam ticaret hacminin yüzde 14'ünün gerçekleştiği serbest
bölgelerde, binlerce firma ve yatırımcı faaliyet gösteriyor. Serbest bölgeler,
bize özgü bir olay değil. Dünyada yaklaşık 1.300 serbest bölge var. Bunların
ticaret hacmi de 1 trilyon dolar civarında.
Son iki yıldır, serbest bölgelerle ilgili "örtülü kazanç dağıtımı" sorunu
yaşanıyor.
OLAY NE?
Türkiye'deki bazı şirketler, serbest bölgelerdeki vergi avantajı ve diğer
avantajlardan yararlanmak istediler. Bunun için de Türkiye'deki şirketin
ortakları ya da ortaklarının bir kısmı, serbest bölgelerde şirket kurdular.
Daha sonra;
1- Yurt dışına ihraç edilen bazı mallarını, serbest bölgedeki şirkete sattılar.
Serbest bölgedeki şirket de ihracat olayını organize ederek, bu malları yüzde
30-40, duruma göre 50-60 brüt kárla, yurt dışına sattı.
2- Yurt dışından mal ithal eden serbest bölgedeki şirketler de bu malları
Türkiye'deki şirkete, belli bir kár payı eklemek suretiyle sattılar.
Yaygın olan uygulama, yurt dışına serbest bölgeler aracılığıyla mal satılması
olayı ile ilgiliydi.
Bundan iki-üç yıl kadar önce, serbest bölgelerle ilgili, bir dizi vergi
incelemesi başlatıldı. Özellikle Türkiye'den serbest bölgedeki şirkete satılan
malların, serbest bölgedeki şirket tarafından yüzde 40-50 ya da daha fazla brüt
kár ile ihraç edilmesi olayı, "örtülü kazanç dağıtımı" olarak nitelendirildi.
Türkiye'deki şirketlere "Siz bu malı, yurt dışına doğrudan ihraç edebilirdiniz.
Emsaline göre, düşük kár ile serbest bölgedeki şirkete sattınız. O da vergi
ödemediği için, yüksek kárla yurt dışına sattı. Sonuçta vergi kaybı oldu"
denilerek, yüksek tutarda vergi ve cezalar kesildi.
MÜJDE NE?
Vergi ve cezalar gelince, serbest bölgede faaliyette bulunan yüzlerce firmada,
büyük bir panik başladı. Nitekim geçtiğimiz yıl İzmir Ege Serbest Bölgesi ESBAŞ
ve İstanbul Serbest Bölgesi'ndeki konferanslarımda, en çok yöneltilen soru
"Serbest Bölgelerde Örtülü Kazanç" konusu ile ilgiliydi...
Şirketlerden bazıları, "uzlaşma" talep ettiler ve belli bir tutarda anlaşmaya
varıp, vergi ve cezaları ödediler. Bazı şirketlerde, gelen vergi ve cezalarla
ilgili dava açtılar. Bir süre sonra, yargının verdiği kararlar üzerine,
davaların çoğu olumlu sonuçlandı. Danıştay; yüzde 73 ya da yüzde 51 kárlılık
oranı ile malın serbest bölgeden yurt dışına ihraç edildiği iddiasıyla örtülü
kazanç dağıtımı yapıldığından söz edilebilmesi için "emsal bir olay"
gösterilmesi ve aynı türden organizasyonu içeren işletmeler bazında yapılacak
araştırmalarla elde edilecek veriler dikkate alınmak suretiyle emsal araştırması
yaparak, örtülü kazanç dağıtımının bulunup bulunmadığının tespiti gerektiğine
karar verip, vergi ve cezalar kaldırıldı (Dn. 4. D. 22.2.2007 Tarih ve
E.2006/1865, K.2007/485; Dn. 4. Dn. 15.2.2007 Tarih ve E.2006/2709, K.2007/395,
Dn. 3. D. 11.10.2006 Tarih ve E.2006/1072, K.2006/2582. Kararların metni için
Bkz. Yaklaşım Dergisi, Ağustos 2007, www.yaklasim.com )
Görüldüğü gibi, Danıştay'ın kurumlar vergisi ile ilgili uyuşmazlıklara bakan 3
ve 4 No.lu Daireleri, örtülü kazanç olayında, "emsal gösterilmesi" konusunda,
görüş birliği içindeler.
Serbest Bölgeler açısından son derece önemli olan "örtülü kazanç dağıtımı"
konusunda, yargının görüşü ve kararları, serbest bölgede faaliyet gösterenler
açısından adeta bir müjde niteliğinde...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
