|
Dövizle kira artışı tam Hasan Pulur'luk
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com
- 06 Eylül 2007 Perşembe - Hürriyet
İLGİNÇ bir olay ya da konu olduğunda, halk arasında kullanılan bir deyim var;
"Tam Hasan Pulur'luk!.."
Bu sözü duyduğunuzda, bilin ki ortada ilginç bir durum var.
Son günlerde "Tam Hasan Pulur'luk" dedirten olaylardan biri de, dövizle
kiralanan işyeri ve konutlardaki, kira artışıyla ilgili.
KİRA ARTIŞI
Onbinlerce hatta yüzbinlerce işyeri ve konut, dövizle kiralanıyor.
Kira sözleşmelerine de "Her yıl yüzde şu kadar artış yapılır" diye yazılıyor.
Sonra da artırılmış tutar üzerinden kiralar ödeniyor.
Bazen de mal sahipleri, kira sözleşmesi bitiminde "Döviz düştü, yeni dönemde
döviz cinsinden yüzde 50 artış yapacaksınız" diyorlar. Ardından bir ihtarname
ile bu artışı bildiriyorlar.
Kiracılar da "Aman abi, ne yapıyorsun? Yüzde 50 zam, üstelik döviz cinsinden. Bu
çok fazla bari yüzde 10 olsun, hiç değilse 20 olsun" diye pazarlık etmeye
çalışıyorlar.
Sonunda ya orta yol bulunup yeni kira sözleşmesi yapılıyor ya da kira artışının
iptali için kiracı mahkemeye başvuruyor.
HASAN PULUR'LUK OLAY NE?
Hemen anlatalım.
Yıllardır, döviz cinsinden işyeri ve konutlar kiralanıyor. Döviz cinsinden,
belli bir oranda artış yapılıyor. Oysa;
"Kiranın yabancı para olarak belirlendiği durumlarda, kiraya ayrıca artış
uygulanamaz (Bkz. 16 Şubat 2000 Tarih ve 4531 sayılı Kanunla , 6570 sayılı
Kanun'a eklenen Geçici 7. madde).
Evet, böyle bir yasa maddesi var ancak kimse farkında değil.
Bu madde halen yürürlükte. Herhangi bir süre ile sınırlı olarak getirilmiş
değil. Kanun metninde de gerekçesinde de bu uygulama için bir süre sınırlaması
yer almıyor.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir kararında da; yabancı paraya endeksli olarak
kira bedelinin belirlendiği sözleşmelerde, ayrıca yıllık artış uygulanamayacağı
belirtiliyor (Yarg.HGK 27 Nisan 2005 Tarih ve E.2005/6233, K.2005/279. Bkz. www.yaklasim.com).
Bu kararın da kimse farkında değil!..
Yargıtay'ın, konu ile ilgili Üçüncü Dairesi'nin görüş ve uygulaması da; döviz
cinsinden artış uygulanamayacağı şeklinde. Yargıtay'ın yaklaşımı, kira
artışının, kiranın YTL'ye çevrilmesi halinde yapılabileceği şeklinde.
Peki... "Döviz cinsinden kira artışı yapılamayacağına dair" ortada bir yasa
maddesi ve gerekçesi var, Yargıtay kararları var. O zaman bu ülkede, onbinlerce
hatta yüzbinlerce işyeri ve konutun kirası, döviz cinsinden niye artırılıyor?
Niyesi belli; döviz cinsinden kira artırılmasını engelleyen yasadan ve yargı
kararlarından kimsenin haberi yok da onun için!..
Özetle, tam Hasan Pulur'luk bir olay.
NE YAPILABİLİR?
Yukarıda, döviz cinsinden yapılan kiralamalardaki, "döviz cinsinden kira artışı"
komedisini yazdık. Belli ki bu komedi, yeni bir yasa çıkana kadar devam edecek.
Bir de YTL cinsinden gayrimenkul kiralama olayı var. Burada da kira artışının ne
olacağı konusunda, vatandaşın bakıp öğreneceği ve uygulayacağı bir yasa maddesi
yok. Başka bir anlatımla, kira artışı konusunda, getirilmiş net bir tanım yok.
Yargı kararlarına göre hareket ediliyor.
Örneğin; emlak vergisi artışı, yeniden değerleme oranının yarısı, damga vergisi
ve harç artışı, yeniden değerleme oranı kadar, diye belirlenmiş. O halde döviz
ve YTL cinsinden gayrimenkul kiralamalarındaki durumun da sade vatandaşın dahi
rahatça anlayabileceği şekilde, basit bir tanımının ve göstergesinin ortaya
konması gerekiyor.
Milyonlarca kiracı ve mal sahibi için bu çok önemli.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30 |
