|
Gerçeği görüp fişlere kazı-kazan getirilmeli
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com
- 01 Kasım 2007 Perşembe - Hürriyet
NASREDDİN Hoca'ya sormuşlar;
- Yaşın kaç?
- 60
On yıl sonra yine sormuşlar;
- Hocam, yaşın kaç?
- 60
- Hocam, bir yanlışlık olmasın. On yıl önce sorduğumuzda da yine 60 demiştin.
- Eeee... Ben erkek adamım. Erkek adam sözünden dönmez.
FİŞ OLAYI VE ERKEK ADAM
Ücretlilere vergi iadesi olayında da benzer bir durum oldu.
Yaklaşık bir buçuk yıl önce, ücretlilere vergi iadesinin kaldırılacağı
açıklandığında;
"Bu yönde bir uygulama, çok yanlış olur. Vergi iadesi kaldırılırsa, insanlar,
fiş ve fatura istemezler. Verilmeyen fişin KDV'si de satıcının cebine gider. KDV
gelirlerinde, hayal kırıklığı yaşanır. Hiç değilse Çin'de uygulanan 'kazı-kazan'
sistemi getirilsin" diye öneride bulunmuştuk. Çin'de iş yapan bir dostumuzdan
rica edip getirttiğimiz, kazı-kazanlı fiş örneklerini de köşemizde yayınlamıştık
(Bkz. 16 Nisan 2006 tarihli Hürriyet).
Peki, ne oldu?
- Ücretlilere vergi iadesi, Nisan 2007'de, "geriye dönük olarak" 1 Ocak 2007
itibariyle, yürürlükten kaldırıldı (Bize göre, geriye dönük yasa çıkartılması
ile yaklaşık 10 milyon ücretlinin "kazanılmış hakları ellerinden alındığı" için,
bu yasa özellikle ilk üç aylık dönem yönünden, Anayasa'ya aykırı. Anayasa
Mahkemesi, bu konuda henüz karar vermedi).
- Ücretlilere vergi iadesi kaldırılınca, insanlar eskisi kadar fiş almamaya
başladılar (Ücret geliri olmayan emekliler ile iş adamları da ücretlilere vermek
üzere, fiş alıyorlardı).
- Ücretlilere vergi iadesi kaldırıldı ama yerine "kazı-kazan" uygulaması da
getirilmedi.
- Bunların da etkisiyle, 2007 yılı KDV geliri hedefinde, yaklaşık 5 milyar YTL
gerileme oldu (Verilmeyen fiş ve faturalar, gelir de gösterilmediği için, Gelir
Vergisi ve Kurumlar Vergisi yönünden de gelir kaybı oldu).
Yukarıda anlattığımız, "erkek adam" fıkrasında olduğu gibi, Maliye vergi
iadesinin kaldırılmasında ve yerine kazı-kazan sistemi getirilmemesinde
direnince, vergi gelirlerinde, maalesef ciddi bir gerileme oldu.
NE YAPILABİLİR?
Yapılacak olan belli.
En kısa zamanda, "Kazı-kazan" sistemi getirilmeli.
Milletimiz toto, loto, piyango, kazı-kazan gibi şans oyunlarına çok meraklı.
Fiş ve faturalara, küçük bir kutucuk içinde, "kazı-kazan" konulsun. İddia
ediyorum, fiş ve fatura isteyenlerin sayısında patlama olur.
Fiş almayan kişiye, yanındaki eşi, çocuğu ya da arkadaşı; "Fiş istesene, belki
bize de çıkar" diye baskı uygular.
Vatandaş fişi aldığında, kazıdığı zaman ya 5-10, 20, 50, 100 YTL zaman zaman
5-10 bin YTL ayda bir 100-200 bin YTL, otomobil ya da ev dahi çıkabilir. Hiçbir
şey çıkmamışsa "Türkiye Maliyesine katkılarınızdan dolayı, teşekkür ederiz" diye
bir not çıkar, olur biter. Büyük para, otomobil ya da ev kazananlarla ilgili
basın haberleriyle de bu olay tutar.
Bence denemekte yarar var.
Gerekirse, vergi kaybının en çok olduğu sektörlerle sınırlı olarak uygulanır.
Hiç değilse, bir "Pilot bölge" seçilir ve orada uygulanır.
Sonuç olumlu ise, Türkiye genelinde yaygınlaştırılır.
Denemekte yarar var...
Yeni Gelir İdaresi Başkanı M. Akif Ulusoy için, ses getiren bir başlangıç
olabilir...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30 |