|
Halkın üçte biri niye fiş toplayamıyor
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 11
Aralık 2007 Salı - Hürriyet
ÖNCEKİ gün Hürriyet’te MasterIndex’in ilginç bir araştırması yayınlandı.
Araştırma sonuçlarına göre; Türk halkının yüzde 28’i, vergi iadesinin
kalkmasından sonra, alışverişlerinde fiş istemekten vazgeçti. Yüzde 10’luk kısım
ise, halen vergi iadesi almak için fiş toplandığını zannediyor.
Bu yüzde 10’luk kesim de vergi iadesinin kalktığını öğrenince, halkın yaklaşık
üçte biri, fiş istemekten vazgeçmiş olacak.
BAZI GERÇEKLER
Masterindex araştırmasının, ortaya çıkardığı ya da pekiştirdiği, bazı
gerçekler var.
1- Vergi iadesinin kaldırılması üzerine, halkın önemli kısmının, fiş istemekten
vazgeçtiği net olarak anlaşılıyor.
2- İlgili Bakan’ın, vergi iadesinin kaldırılmasını "Fiş toplama zulmüne son
verdik" şeklinde açıklaması da, vatandaşı fiş istemekten uzaklaştırdı.
3- Bu köşede, "Vergi iadesi kalkarsa, çok kişi fiş istemez" diyerek, KDV
gelirlerinde ciddi gerileme olacağını iddia ettik.Yetkililer de "Böyle bir durum
söz konusu değil" dediler ve vergi iadesini kaldırdılar. Yıl sonuna yaklaştık,
KDV tahsilat sonuçları büyük ölçüde belli oldu. Maalesef, haklı çıktık. Dahilde
Alınan KDV hedefinde, 4 milyar YTL civarında gerileme var.
4- KDV gelirlerindeki gerileme, gelir ve kurumlar vergisini de ilgilendiriyor.
Fiş ya da fatura kesmeyen işletme, gelirini gizliyor. Gizlediği kısmın da gelir
ya da kurumlar vergisini ödemiyor.
5- Kayıtdışı geliri olana; mal alımı, hizmet ve ücret olarak kayıtdışı ödeme
olanağı doğuyor.
6- Fiş ve fatura alınmaması, kayıtdışılığı artırıyor. Alınmayan fiş ve
faturalar, geriye dönük 5-6 aşamada zincirleme vergi kaybına ve kayıtdışılığa
neden oluyor. Örneğin;
a) Vatandaş, konfeksiyoncudan fiş almıyor. Böyle olunca :
b) Konfeksiyoncu da toptancıdan fatura almıyor.
c) Toptancı da imalatçıdan fatura almıyor.
d) İmalatçı, kumaşçıdan fatura almıyor.
e) Kumaşçı da iplikçiden ve boyacıdan fatura almıyor.
f) İplikçi de pamukçudan fatura almıyor.
g) Pamukçu da üreticiden belge almıyor.
Konfeksiyoncu için verilen bu örnek, başka sektörler için de geçerli...
FATURA-FİŞ TİCARETİ
Vergi iadesinin kaldırılması, özellikle meyve, sebze, et, bakkaliye de,
tezgahaltı faturalarla ilgili ticareti yaygınlaştırdı. Bazı otellere ve
şirketlere yüzde 5-10 gibi komisyonlarla, kesilen faturalar, alanlar tarafından
hem gider yazılıyor hem de KDV’si indiriliyor. Buna göre örneğin, bir otele
kesilen; meyve, sebze, su, meşrubat, bakliyat, peynir, zeytin, yumurta
faturaları ya da şirketlere işyerinde yedirilen yemekler için kesilen bu tür
faturalar, hem gider yazılıyor hem de KDV’si indiriliyor.
Bu arada bir de vatandaşın fiş almaya gerek duymadığı, kırtasiye, temizlik
malzemesi özellikle akaryakıt fiş ve faturalarının ticareti olayı ve milyarlarca
YTL’lik kayıplar var. Bu konuyu uzmanların tespitlerine de yer vererek, ayrı bir
yazı konusu yapacağız.
KAYITDIŞI SORUNU
Türkiye ekonomisinin cari açık ve işsizlik ile birlikte, üçüncü sorunu kayıt
dışılık ile ilgili...
Ücretlilere vergi iadesinin kaldırılması, halkın üçte birini alış veriş yaparken
fiş isteme alışkanlığından uzaklaştırdı. Bu da kayıtdışılığı körükledi. Acilen,
vatandaşı fiş almaya teşvik edecek; vergi iadesi, bazı alım ve hizmetlerde,
banka kartı ile ödemeye 2-3 puanlık iade, kazı-kazan, yaygın ve yoğun denetim
gibi bazı önlemler alınmasında yarar var.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |
