|
Cumhurbaşkanı'nın oğlu bile 14.5 yaşında
sigortalı oldu
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 25
Nisan 2008 Cuma - Hürriyet
SON bir haftadır çocukların sigortalı olup olamayacağı konusunda sorular
yağıyor.
Bilmeyenler için açıklayalım. 1 Mayıs 2008'den önce sigortalı olanlar;
1- İleride emekli olduklarında, 10 puan fazla emekli aylığı alacaklar.
2- Emekli olduktan sonra çalıştıklarında, emekli aylıkları kesilmeyecek.
Başka avantajlar da var ama özellikle bu iki avantaj, çocuğu olanları, 1 Mayıs
2008 tarihinden önce, çocukları sigortalı yaptırmaya zorluyor. Sigortalılık için
30 Nisan Çarşamba son gün oluyor.
Salı günü de yazdığımız gibi, bir gece de çok şey değişecek.
SİGORTALILIK İPTAL OLUR MU?
Okurlarımız, bir yandan çocuklarının sigortalı olarak çalışmasını arzu ediyor,
bir yandan da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkililerinin "Çocukların
sigortalı yaptırıldığı işyerlerinin inceleneceği ve fiilen çalışmayan çocukların
sigortalılıklarının iptal edileceği" şeklinde biraz da gözdağı veren
açıklamalarından çekiniyorlar.
Bir kez daha belirtelim, sigortalı olmak için yasada belirtilmiş bir yaş sınırı
yok. Örneğin Cumhurbaşkanı'nın oğlu Mehmet Emre Gül bile, 14 yaş 7 ay 24 günlük
iken SSK sigortalısı oldu (SSK Sicil No: 0601200622215) ve 24 gün SSK
sigortalısı olarak çalıştı. Dün Hürriyet'te okudunuz. Başbakan'ın, Ankara
Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün'e "Memo'nun kaydını yaptın mı?" sorusuna,
Aygün'ün "Sayın Cumhurbaşkanı ve eşinin izin muvakatıyla kaydını yaptık"
yanıtından öğrendiğimize göre, o şimdi 16 yaşında ve Ticaret Odası'na kayıtlı
bir iş adamı. Hukuki açıdan, bir çocuğun 14 yaşında SSK sigortalısı olması ya da
16 yaşında ticaretle uğraşmasına bir engel yok.
YAŞ SINIRI YOK
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, sigortalı olmak için yasada belirtilmiş bir
sınır yok. Ancak 15-18 yaş arasındakiler ve 15 yaşından küçük olanlar, belli
işlerde çalışabiliyorlar (Kapsamlı liste için Bkz. www.yaklasim.com).
Çocukların, yukarıda belirtilen avantajdan yararlanabilmeleri için, bir gün dahi
sigortalı olmaları yeterli.
Bu olayda, çocuğun sigortalı olarak çalıştığı yerdeki işverenin "Evet işyerimde
şu kadar gün çalıştı" demesi halinde, bunun aksini kanıtlamak ve sigortalılığı
iptal etmek, imkansıza yakın bir olay.
Genel Sağlık Sigortası artık zorunlu olacak
YENİ düzenleme ile Genel Sağlık Sigortası, zorunlu oluyor.
Buna göre, aile içinde kişi başına düşen gelirin 203 YTL'yi aşması durumunda,
kişiler kendi GSS primlerini ödemek zorunda olacaklar. Bunun tutarı 24-146 YTL
arasında değişiyor.
Ailede eşlerden biri adına prim ödendiğinde, bakmakla yükümlü olunan eş ve
çocuklar ile ana ve baba sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.
Üç çocuk için yasada ince ayar gerekiyor
BAŞBAKAN'ın son günlerde sık sık "Her kadın en az üç çocuk yapmalı" diyor.
Ancak, Meclis'te kabul edilen Sosyal Güvenlik Yasası, kadın çalışanları,
yalnızca iki çocuk yapmaları halinde "hizmet borçlanması" yoluyla destekliyor.
Üçüncü çocuk için hizmet borçlanması desteği, yasada yer almıyor.
Yasa kadın çalışanlara, askerlik borçlanmasında uygulandığı gibi, borçlanma
hakkı tanıyor. Buna göre, kadın çalışanlar, yeni yasanın yürürlüğe girmesi ile
birlikte, doğum ve analık izinlerinde geçirdikleri süreyi, borçlanmak suretiyle
sigortalılık sürelerine ekletebilecekler. Bu borçlanma en fazla iki doğum ile
sınırlı ve her doğumda iki yıl olmak üzere, en çok dört yıl için yapılabilecek.
Üçüncü çocuk için doğum ve analık izinlerinde geçirdikleri süreyi
borçlanamayacaklar. Belli ki yasaya son anda eklenen bu değişiklik sırasında,
Başbakan'ın "her kadın en az üç çocuk yapmalı" sözü dikkate alınmamış.
Yasa yürürlüğe girmeden işe giren memur şanslı
YENİ sosyal güvenlik sisteminde, yasadan önce işe giren memurların emeklilik
hakları, tümüyle korunuyor. Mevcut memurlar, çalıştıkları her yıla karşılık
"emekli keseneğine esas alınan son maaşları üzerinden" yüzde 3 "aylık bağlama
oranına" tabi olacak.
Yasa yürürlüğe girdikten sonra ilk defa işe girecek olan memurlar, çalıştıkları
her yıl için "prime esas kazançları üzerinden" yüzde 2 aylık bağlama oranına
tabi olacak. Görüldüğü gibi, yasadan sonra işe başlayan memurların emekli aylığı
düşüyor.
YENİ MEMURDA EMEKLİ AYLIĞI DÜŞÜYOR
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren işe giren memur, 25 yıllık sürenin sonunda
maaşının değil, "prime esas kazancının" yüzde 50'si oranında; 30 yıllık
çalışmanın sonunda ise yine prime esas kazancın yüzde 60'ı oranında emekli
aylığı alabilecek.
Eski memurlar, enflasyon kaç çıkarsa çıksın, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH)
artsın ya da azalsın hiç etkilenmeyecekler. Emekli aylıkları, çalışırken
aldıkları son maaşa göre hesaplanacak.
Yeni memurlar, çalışma süreleri boyunca fiilen aynı statüdeki memurlardan daha
yüksek prim ödeseler dahi, bu primler güncellenirken GSYH'deki artışın yüzde
30'u göz önüne alınacağı için, emekli aylıkları eski memurlara kıyasla düşük
olacak.
AYLIK ARTIŞINDA ESKİLER AVANTAJLI
Eski memurların emekli aylıkları, şu anda olduğu gibi, memur maaş katsayısındaki
artış oranında artacak. Gelişme hızından da yararlanacakları için, emekli
aylıkları reel anlamda düşmeyecek.
Yeni memurların emekli aylıklarındaki artış, yılda iki defa ocak ve temmuz
aylarında, bir önceki altı aylık dönemde gerçekleşen TÜFE artışı kadar artacak.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
