|
İlk kez 7 yıl üst üste cari açık veriyoruz
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 15
Temmuz 2008 Salı - Hürriyet
Türkiye, 1988'den bu yana, ilk kez 7 yıldır üst üste cari işlemler açığı yani
"döviz açığı" veriyor.
Basit bir anlatımla, Türkiye'nin; ihracat ve turizm ağırlıklı döviz geliri,
ithalat ağırlıklı döviz gideri var. İdeal olanı kuşkusuz, döviz gelirlerinin
fazla olması. Tersi olması halinde "cari işlemler açığı" dediğimiz "döviz açığı"
oluşuyor. Türkiye bu açığı, bir şekilde bulduğu dövizlerle (örneğin sıcak para
dediğimiz emanet para ile, özelleştirme yoluyla ya da borçlanarak) karşılıyor.
Açık büyüdükçe, ülke ekonomisi açısından da sorun büyüyor. Yukarıda da
belirttiğimiz gibi, burada ideal olanı, açık vermemek.
Son 20 yıla, cari açık yönüyle baktığımızda, 1988 yılından bu yana, Türkiye'de
üst üste 3 yıldan fazla cari açık verilmemişken, son 7 yıldır sürekli açık
veriliyor.
HEM DE NE AÇIK
Olayın dikkat çekici yönü, yalnızca üst üste 7 yıldır açık verilmesi değil.
Açığın tutarıyla da ilgili...
Tabloda, 1988'den bu yana olan cari işlemler açığı gösterilmiştir.
2008 yılının tamamına ilişkin cari açığın 51 milyar dolar civarında olması
bekleniyor. Başka bir anlatımla, AKP'nin iktidara geldiği 2002'de 626 milyon
dolar olan cari açık, sadece 2008 yılında 2002'nin yaklaşık 80 katı artmış
olacak.
SON 6 YILIN AÇIĞI 165 MİLYAR DOLAR
Tabloya göz attığımızda 2003-2008 dönemi cari işlemler açığının (2008'in
tamamını 51 milyar dolar kabul ettiğimizde) 165 milyar dolara ulaştığını fark
ediyoruz.
Görüldüğü gibi, cari açık dört nala gidiyor.
Mayıs 2008 ayına ilişkin cari açık, geçen yılın aynı ayına göre, yüzde 28.8
artarak, 3 milyar 601 milyon dolardan, 4 milyar 637 milyon dolara yükseldi.
2008'in ilk beş ayında 21.5 milyar dolara ulaşan cari açık, 2007'nin aynı
dönemine göre yüzde 33.3 arttı!..
Cari açık, işsizlik ve kayıtdışı ekonomi, Türkiye ekonomisinin üç önemli sorunu.
Ne yazık ki bu üç önemli sorunu herkes kabul ediyor ama çözümü konusunda somut
adımlar atılamıyor. Aksine, sorun her yıl giderek artıyor. Özellikle yükselen
cari işlemler açığı, Türkiye ekonomisini eskiye göre, daha riskli bir konuma
getiriyor.
DIŞ TİCARET AÇIĞI
Cari açığın önemli nedeni, bir türlü önlenemeyen "dış ticaret açığı" ile ilgili.
2007 yılının ilk beş ayında 22,4 milyar dolar olan bu açık, 2008 yılının aynı
döneminde yüzde 30,5'lik artışla, 29,3 milyar dolara ulaştı. 2007 yılının
tamamında 47 milyar dolar olan dış ticaret açığının, 2008 yılının tamamında, 65
milyar dolara ulaşması bekleniyor. Yılın daha ilk 5 ayında yıl sonunda beklenen
açığın % 45'i gerçekleşmiş durumda.
Cari açığın finansmanında, 2006 ve 2007 doğrudan yabancı sermaye (DYS) girişi
önemli bir kaynak olmuştu. 2008'de DYS girişi yönünden de ciddi gerileme var.
Olayın bu yönünü de yarın ele alacağız...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
