|
|
|
|
|
’Denk fedakárlık’ için haksız vergilendirmeden doğan zarar tazmin edilmeli |
|
26.02.2009 |
|
| ||
|
’Denk fedakárlık’ için haksız
vergilendirmeden doğan zarar tazmin edilmeli Şükrü Kızılot - 26 Şubat 2009 Perşembe - Hürriyet ANAYASA’NIN 125. maddesinde yer alan “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür” hükmüne istinaden, haksız vergilendirme işleminden doğan zararların, idare tarafından ödenmesi gerektiğine değindiğimiz, Salı günkü yazımız büyük ilgi gördü. Çok sayıda Hürriyet okuru, bu hükmün Anayasa’da yer aldığından haberleri olmadığını belirterek, konu ile ilgili Danıştay kararının da bulunup bulunmadığını soruyor. Bazı okurlarımız da olayın, idarece yapılan her türlü eylem ve işlemden doğan zararı kapsayıp kapsamadığını öğrenmek istiyor. HER TÜRLÜ ZARARDA GEÇERLİ Yalnızca vergilendirme olayında değil, idare her konudaki eylem ve işlemlerinden doğan zararı tazmin etmekle yükümlü. Buradaki zarar, tek başına “maddi” zarar olmayıp, “manevi” zararı da kapsıyor. İdarenin yaptığı eylem ve işlemler nedeniyle doğan zararın tazmini için ”idarenin kusurlu olması” şart değildir. İdarenin kusuru olmasa dahi “fedakarlığın denkleştirilmesi” ilkesi gereği, zararı tazmin etmesi gerekiyor. İdarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemesi gerektiğine dair Anayasa hükmü ile idarenin, hem hukuka uygun hareket etmesi hem de kişilere zarar vermemesi amaçlanmıştır. Anayasa’nın 129/5. maddesine göre de “memurlar ve diğer kamu görevlilerinin, yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla, ancak idare aleyhine dava açılabilir”. İdare, kusur işleyen memura, karşı tarafa ödediği tazminatı rücu etmek zorundadır (Danıştay 5. D. 30.6.2008 Tarih ve E.2007/7369, K.2008/3234). VERGİLENDİRME OLAYI Anayasa Mahkemesi’ne göre de; paranın, sahibi dışındaki kişi ve kuruluşlarca kullanılması, sahibinin ekonomik değerlerden mahrum bırakılması, buna bağlı olarak alım gücünü enflasyon oranına göre yitirmesine neden olur. Bundan doğan zararın, “faiz” ödemek suretiyle karşılanması gerekir (15.12.1998 Tarih ve E.1997/34,K.1998/79 sayılı Karar). İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Birinci Dairesi’nin, 9 Mart 2006 Tarih ve 100162 sayılı Eko- Elda Avee/Yunanistan Kararında da “Vergi olarak haksız tahsil edilen para, bu paradan uzun süre yararlanamayan kişinin mali durumunda önemli bir zarara neden olduğundan, 1 No.lu Protokolün 1. maddesinin ihlal olduğu” kabul edilmiştir. Avrupa Mahkemesi, bu kararında idarenin haksız yere tahsil edip uzun süre kullandığı para için, gecikme faizi oranında tazminat ödemesine hükmetmiştir. Danıştay’a yansıyan bir uyuşmazlık da; “İdarenin hukuka aykırı işlem ve eylemleri, hizmet kusurudur. Bundan doğan zararların, idare tarafından kusurlu sorumluluk esaslarına göre tazmini gerekir. Bir kamu kurumu olan vergi idaresinin de, hukuka aykırı vergilendirme işlemlerinden vergi mükellefleri için doğan zararların, işlemi yapan vergi idaresi tarafından karşılanması, Anayasa’nın 125. maddesi ve Hukuk Devleti ilkesinin gereğidir. Vergi Usul Kanunu’nda ya da bir başka yasa da açık hüküm bulunmaması, faiz ödenmemesinin bir gerekçesi olamaz. Anayasa’nın 125/son fıkrası uyarınca, zararın faiz ödenmek suretiyle tazmini gerektiğine” karar verilmiştir (Danıştay 7.D., 21.2.2007 Tarih ve E.2005/5556, K.2007/618). DİĞER ZARARLAR İdarenin eylem ve işlemlerinden dolayı zarara uğrayan birçok kişi “Devletle uğraşılmaz.” anlayışıyla, zararlarının tazmini için hak arama yoluna gitmiyor. Bu da bazı kişi ve kurumları, hukuka aykırı işlemler yapma konusunda cesaretlendirebiliyor. Anayasa ile belirlenmiş olan “her türlü zararın tazmini” konusunda girişimde bulunulması, o kişi ve kurumları, hukuka aykırı bazı eylem ve işlemlerden alıkoyabilecektir. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Şükrü Kızılot
Okunma: 602 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
