|
Miras kalan arsayı ne yaparsınız
Şükrü Kızılot -
skizilot@yaklasim.com - 16 Mart
2005 Çarşamba - Hürriyet
NE yapacaksınız ya satarsınız ya da bir müteahhide belli sayıda daire ve dükkan
karşılığında verirsiniz. Kuşkusuz başka seçenekleriniz de var; arsayı
bekletirsiniz ya da üzerine mirasçılar olarak, siz bir inşaat yaparsınız.
En pratiği satmak. Sattığınızda, kaça satarsanız satın, gelir vergisi yok.
Örneğin veraset ve intikal beyannamesinde, 300 bin YTL (yani 300 milyar TL)
beyan edilen arsanın, 3 milyon YTL’ye (3 trilyon TL) satılması durumunda,
aradaki fark nedeniyle, bir YTL dahi gelir vergisi ödenmez.
Peki... Müteahhide, belli sayıda daire ve dükkan karşılığında verilirse ne olur?
Onu da açıklayalım.
DAİRE VE DÜKKANLAR
Miras kalan arsanın, belli sayıda daire ve dükkan karşılığında ya da ilave bir
miktar para da almak suretiyle, müteahhide verilmesi olayında, inşaat bittiğinde
alınan daire ve dükkanlar ve daha önce alınan para nedeniyle, gelir vergisi ya
da KDV ödenmesi gerekmiyor.
Şimdi diyeceksiniz ki ‘Arsanın karşılığında üç daire bir de dükkan aldık. Hadi
birinde kendimiz oturduk, kalanı boş durmayacağına göre, kiraya vereceğiz. O
zaman ne olacak?’ Çok basit. Aldığınız kira gelirini, ‘Gayrimenkul sermaye
iradı’ olarak, oturduğunuz evin bağlı olduğu vergi dairesine beyan edecek ve
gelir vergisi ödeyeceksiniz.
Peki... Arsa karşılığı alınan daire ve dükkanları satarlarsa ne olacak? Onu da
açıklayalım.
SATIŞ KAZANCI
Vergi yasalarında, bu konuda açık bir hüküm yok. Ancak, Danıştay’ın verdiği bazı
önemli kararlar var. Bu kararların ışığında, miras kalan ya da hibe edilen
arsanın, belli sayıda daire ve dükkan karşılığında, müteahhide verilmesi
durumunda, edinilen daire ve dükkanların satılması olayındaki vergilemeyi şöyle
açıklayabiliriz.
Danıştay’ın, gelir vergisi ile ilgili uyuşmazlıklara bakan iki dairesi var.
Bunlar üçüncü ve dördüncü daireler. Üçüncü Daire’nin bir kararına göre ‘arsa
karşılığı müteahhitten alınan dairelerin inşaatın tamamlandığı tarihteki satış
değeri, arsa sahibi açısından o dairelerin maliyet bedelidir (Dn.3.D. 6.12.1991
Tarih ve E.1990/163, K.1991/3079. Karar için Bkz. Şükrü Kızılot, İnşaat
Muhasebesi Vergilendirilmesi Mevzuatı ve Asgari İşçilik, Yaklaşım Yayınları,
s.499). Danıştay Dördüncü Dairesi’nin kararına göre de ‘Hissedarlarla birlikte
arsasını müteahhide kat karşılığı veren kişinin, sahip olduğu dairenin maliyet
bedelinin, inşaatın bitim tarihinde o dairenin satış bedeli olarak kabulü
gerekir (Dn. 4.D. 14.11.2002 Tarih ve E.2001/1368, K.2002/3562. Karar için Bkz.
Şükrü Kızılot, Danıştay Kararları ve Özelgeler, Cilt 7, Ankara, 2005,
s.278-279). Bu arada, ‘Veraset yolu ile intikal eden arsanın karşılığı alınan
dairelerin dört yıl içinde satılmasından elde edilen kazancın, vergiye tabi
tutulamayacağı’ yönünde de yakın tarihli bir karar da var (Dn. 4.D. 30.06.2004
Tarih ve E.2004/310, K.2004/1618. Bkz. Yaklaşım Dergisi, Mart 2005, s.307-308).
Yukarıdaki açıklamalardan ve dayanağı olan Danıştay kararlarından da fark
edileceği gibi, miras kalan arsa karşılığında edinilen daire ve dükkanlar;
inşaat bitmeden önce ya da bittiği tarihte satılmışsa, gelir vergisi yönünden,
bir kazançtan söz edilemiyor. Nedenine gelince, inşaatın bitim tarihi
itibariyle, daire ve dükkanların satış bedeli aynı zamanda maliyet bedeli olarak
kabul ediliyor. Daha sonraki bir tarihte yani inşaat bittikten birkaç ay ya da
iki üç yıl sonra satılması halinde ise, inşaatın bitim tarihindeki satış değeri,
aylık TEFE oranına göre yükseltilip, satış bedeli ile kıyaslanacak. 2005 yılında
13 bin YTL istisna düşüldükten sonra, varsa kalan kısım gelir vergisine tabi
olacak. Yaygın olan görüş bu yönde...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|