|
Kiraya Artış Yapılması Kalktı Mı
Şükrü Kızılot - 10 Haziran 2009 Çarşamba -
Hürriyet
SON günlerde, Hürriyet okurlarından bu konuda sorular yağıyor.
Yargıtay’ın “Kriz döneminde kiralarda düşüş olması nedeniyle, kira artışı
yapılamayacağına dair” kararı üzerine kafalarının karıştığını belirten
okurlarımız “Kiraya artış yapılması kalktı mı?” diye soruyorlar.
Milyonlarca kiracıyı yakından ilgilendiren bu konuyu, ilgili Yargıtay Kararı’na
da yer vermek suretiyle açıklayalım.
OLAY NE?
Önce, Yargıtay Kararını özetleyelim.
- Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarına göre, şartlar değişmediği ve özel
nedenler bulunmadığı takdirde, kira ilişkisinin kurulduğu tarihte tarafların
serbest iradeleriyle kararlaştırdıkları kira parasının, izleyen üç dönem (yıl)
TEFE (ÜFE) artış oranında artırılıp kiraya yansıtılması gerekir.
- Bu şekilde bulunacak kira parasının 18 Kasım 1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay
İçtihatları Birleştirme Kararında (YİBK) öngörülen “hak ve nesafet” kurallarına
da uygun olduğu kabul edilir.
- Kira parası üç dönem TEFE (ÜFE) oranında artırılarak tespit edilir.
- Aynı yöntem, önceki dönem kira parasının mahkemece takdir edilmesi halinde de
uygulanır.
- İhtilaflı olayda, kiracı vekili yeni dönemde kira parasının genel fiyat
artışları kadar artmadığı, aksine azaldığını savunmuştur.
- O nedenle, gerçekten çevrede oluşan kira paralarının genel fiyat artışları
kadar artmadığı ya da kira paralarında bir düşüş saptandığı takdirde, kira
parasının TEFE (ÜFE) oranında artırılmak isteği reddedilmeli ve önceki dönemde
ödenen kira parasına (yani geçen yıl ödenen kiranın aynısına)
hükmolunmalıdır.
- Bunun aksine verilen mahkeme kararı isabetsizdir (Yargıtay Üçüncü Hukuk
Dairesi’nin 7 Nisan 2009 Tarih ve E.2009/3529, K.2009/6062 sayılı Kararı. (Bu
kararın tam metni aşağıda bilginize sunulmuştur)
Kararda özetle, kiraların düştüğü dönemde, kiranın enflasyon oranında
artırılmasına karşı çıkılıyor.
ŞİMDİ NE OLACAK?
Yargıtay kararını okudunuz. Yaşanılan kriz ortamında, gayrimenkul fiyatları ve
kiraları düştü. Böyle bir ortamda, “kirayı ÜFE yani üretici fiyat endeksine göre
belirlenen enflasyon oranında artırmak doğru değil” diyor.
Hemen belirtelim, Yargıtay kararı o olaya özgü olup, diğer kiracı ve ev
sahiplerini bağlamaz. Ancak benzerliği ölçüsünde, diğer kiralamalara “emsal
olma” özelliği vardır. Benzer durumlarda, mahkemeye yansıyan kiracı-ev sahibi
davalarında, emsal karar olarak göz önüne alınır. Ancak, Yargıtay İçtihatları
Birleştirme Kurulu karar verirse, o karar yasa hükmünde kabul edilir ve herkesi
bağlar.
Hemen belirtelim, ev sahibi ile kiracı arasında bir sözleşme varsa, her iki
taraf da bu sözleşme hükümlerine uymakla yükümlüdür. Borçlar Kanunu’nda yer alan
“sözleşme serbestisi” hükümleri halen yürürlükte. Nitekim 16 Şubat 2000 Tarih ve
4531 sayılı Kanunla “Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun”a eklenen Geçici 7.
madde ile kira artışına 2000 ve 2001 yılları için getirilen sınırlama da Anayasa
Mahkemesi’nin 15.9.2001 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 19 Temmuz 2001 tarih
ve 2001/333 sayılı kararıyla iptal edilmişti.
Bu aşamada en iyisi, ev sahiplerinin ekonominin durumu düzelip, kiralarda artış
ortaya çıkana kadar, kriz ortamını da göz önüne alarak zam konusunda ısrarcı
olmamaları ya da sembolik bir zam yapmaları…
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
Tarih : 07.04.2009
Esas No : 2009/3529
Karar No : 2009/6062
YARGITAY İLAMI
İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : ANKARA 6. SULH HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 24.11.2008
NUMARASI : 2008/936-2008/2622
DAVACI : …………………………….
DAVALI : …………………………….
Dava dilekçesinde kira parasının 01.05.2007 gününden başlayarak aylık, 748,91
YTL olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş,
hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
YARGITAY KARARI
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün
kâğıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davacı vekili dava dilekçesinde, 01.05.2007 dönemine ait kira parasının aylık
748,91 YTL olarak tespit edilmesini talep etmiş, mahkemece; TEFE (ÜFE) oranında
yapılan artış ile kira parasının 748,91 YTL olarak tespitine karar verilmiş,
hükmü davalı vekili temyiz etmiştir.
Taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesi 01.05.1992 başlangıç tarihli olup,
1 yıl sürelidir ve dava konusu mesken ile ilgili önceki 01.05.2006 dönemine ait
kira parasının mahkemece hak ve nesafet kurallarına göre aylık 675 YTL olarak
tespit edildiği ve kararın onanarak kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarına göre şartlar değişmediği ve özel nedenler
bulunmadığı takdirde kira ilişkisinin kurulduğu tarihte tarafların serbest
iradeleriyle kararlaştırdıkları kira parasının takip eden üç dönem (yıl) TEFE (ÜFE)
artış oranının yansıtılması suretiyle bulunacak kira parasının 18.11.1964 gün ve
2/4 sayılı YİBK da öngörülen “hak ve nesafet” kurallarına da uygun olduğu kabul
edilmekte ve kira parası üç dönem TEFE (ÜFE) oranında artırılarak tespit
edilmektedir. Aynı yöntem, önceki dönem kira parasının mahkemece hak ve nesafet
kurallarına uygun olarak ve kiralananın serbestçe getirebileceği kira parası
gözetilmek suretiyle takdir edilmesi halinde de uygulanmaktadır. Mahkemenin
uygulaması bu yöndedir ve kira parası mahkemece tespit edilen önceki dönem kira
parasının TEFE (ÜFE) oranında artırılması suretiyle tespit edilmiştir. Ancak
davalı vekili tarafından yeni dönemde kira paralarının ekonomik nedenlerle
artmadığı, aksine, azaldığı savunulmuştur. Nitekim kira parasının tespiti
istenen dönemlerde konut ve işyeri kiralarının genel fiyat artışları kadar
artmadığı hatta azaldığı da bilinen bir gerçektir. O nedenle davalı vekilinin bu
savunması üzerinde durulmalı gerçekten çevrede oluşan kira paralarının genel
fiyat artışları kadar artmadığı yahut kira paralarında bir düşüş saptandığı
takdirde kira parasının TEFE(ÜFE) artırılmak isteği reddedilmeli ve önceki
dönemde ödenen kira parasına hükmolunmalıdır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde
hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan
kabulü ile hükmün HUMK.’nun 428. Maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan
temyiz harcının istek halinde temyiz edene oybirliği ile karar verildi.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |
