|
Çin’de kazı kazanla ’Kaz’ı kazan cinliği
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 24
Haziran 2009 Çarşamba - Hürriyet
XIV. Louis’in Maliye Bakanı Jean Baptiste Colbert (1619-1683), "Vergileme
sanatı, kazı bağırtmadan, ondan mümkün olduğu kadar fazla tüy almaktır" demiş.
Çin’de de 10 yılı aşkın süredir, kazı-kazan yöntemiyle, kazı bağırtmadan, ondan
mümkün olduğu kadar fazla tüy alınıyor.
ÇİN NE YAPIYOR?
Kazı kazan yoluyla ikramiye verip, fatura ve fiş almayı teşvik ediyorlar.
Bu fişi alanlar, üzerindeki gri renkli kutucuğu kazıdıklarında 5-3.000 Yuan
(yaklaşık 1-400 ABD Doları) arasında değişen, bir ikramiye kazanabiliyorlar.
İkramiye kazanamayanlar da, "Çin vergi sistemine katkınızdan dolayı teşekkür
ederiz" yazısını okuyorlar.
Küçük ikramiyeyi alış-veriş yapılan mağaza hemen ödüyor. Ödediği ikramiyeyi de
vergi dairesine yatıracağı KDV’den mahsup ediyor. Büyük ikramiyeler ise, fatura
ya da fiş, alış-veriş yapılan mağazaya onaylattırılarak, bankadan alınabiliyor.
TÜRKİYE NE YAPABİLİR?
Türkiye de Çin’in yaptığının benzeri bir uygulama başlatabilir.
Halkımız toto, loto, piyango, kazı-kazan ve iddia gibi şans oyunlarına çok
meraklı. Bu olay bizde Çin’den daha başarılı olur.
Çin’de sadece para ikramiyesi var. Türkiye’de kapsam biraz daha genişletilir ve
ev, dükkan, otomobil, buzdolabı, TV, çamaşır makinesi, fırın, bilgisayar vs. de
dağıtılır.
Bunun için ayrı bir maliyete katlanmaya da gerek yok. "Sponsorluk" uygulaması
yoluyla ya da kazı kazan fişlerinin üzerine reklam alınarak, dağıtılacak ürünler
sağlanır.
Ardından çarpıcı örnekler, haber olarak kamuoyuna yansıtılır. Örneğin;
- İşsiz kalan vatandaş, kirayı ödeyemediği için kara kara düşünürken, kazı kazan
fişinden, bir ev kazandı.
- Hatice Hanım’a kazı kazandan, bir dükkan çıktı. Dükkanı kiraya verip,
hayatının sonuna kadar rahat edecek. Nuri Beye otomobil, lise öğrencisi Arda’ya
da onbin TL çıktı...
gibi haberler, vatandaşı fiş ve fatura alma yarışına sokar. Fiş almayanı da
yanındaki kişi "Bize de çıkabilir, fişini alsana" diye uyarır.
VERGİ İADESİ KALKINCA
Emeklilere ve ücretlilere ödenen vergi iadesi kalkınca, insanlar fiş ve fatura
alma konusunda, önceki gibi istekli olmadılar. Vergi iadesinin kaldırılması,
başta KDV olmak üzere vergi gelirlerini olumsuz etkiledi.
Kazı kazan sisteminin getirilmesi, vergi iadesi uygulamasından daha etkili olur.
Azınlıkta da kalsa, bazıları kazı kazan olayını, kumara benzeterek karşı
çıkıyor. Oysa, bu ülkede yıllardır; şans topu, sayısal loto, spor toto, spor
loto, iddia, kazı kazan, milli piyango ve at yarışı, devletin kontrolünde
oynanıyor. Üstelik para vererek oynanıyor. Kazı kazan olayında ise, yapılan bir
alış-veriş nedeniyle, ayrıca bir ödeme yapılmaksızın fiş alınıyor. Kaldı ki her
şeye rağmen kumar olduğunu düşünenler, kendilerine çıkan ikramiyeyi ihtiyacı
olanlara verebilirler.
Kredi kartlarında nakit puan verilmeli
KAYITDIŞILIĞI önlemek için önerdiğimiz bir başka uygulama da banka kartlarıyla
ödeme yapmayı teşvik etmekle ilgili...
Kredi kartı ile yapılan ödemelere, satıcılar anında fiş veya fatura veriyorlar.
Bu nedenle, alış-verişlerde kartla ödemeyi teşvik etmek gerekiyor. Bunun için
uygulanacak pratik bir yöntem, banka kartı ile yapılan harcamalara, yüzde 2
oranında "nakit puan" veya benzeri bir "bonus" vermek olmalı... Devlet puan
verecek ama 18 puan KDV tahsil edecek. Daha ötesi, örneğin konfeksiyonda;
perakendeci toptancıdan, toptancı fabrikadan, fabrika kumaşçıdan, kumaşçı
iplikçiden, iplikçi de pamukçudan, derken her aşamada fatura ve KDV alınacak.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |