|
Aktif-pasif oranında endişelendirici gelişme
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com
- 18 Şubat 2010 Perşembe - Hürriyet
AKTİF-PASİF denilince, akla hemen bilançonun aktifi ve pasifi geliyor.
Oysa, bir başka aktif-pasif daha var.
Çalışan işçi, memur, esnaf, tüccar, çiftçi, muhtar ve isteğe bağlı sigortalılara
aktif sigortalı diyoruz.
Emekli, malul, ölen sigortalının eşi ve çocukları ile sürekli iş göremezlik
geliri alanlara da pasif sigortalı diyoruz.
OLUMSUZ GELİŞME
İdeal olanı, 4 ya da 3 çalışana (aktif sigortalıya), 1 çalışmayan (pasif
sigortalı) düşmesi.
Bu yönüyle işçilere (4/a), bağımsız çalışanlara (4/b) ve memurlara (4/c)
bakıyoruz. Çalışan (aktif sigortalı) sayısına isabet eden çalışmayan (pasif
sigortalı) sayısında, her yıl olumsuz yönde gelişme var.
Son üç yıla ilişkin aktif-pasif oranları; 4/a, 4/b ve 4/c’liler itibariyle,
tabloda gösterilmiştir. İncelenmesinden de fark edileceği gibi; çalışmadan aylık
alana isabet eden çalışan oranı, sürekli düşüyor.
Örneğin;
İşçilerde (4/a’lı yani SSK’lılarda), 2007
yılında 2,09 çalışana 1 olan çalışmayan oranı, 2009 Kasım ayında 1.97’ye 1’e
düşmüş.
Memurlarda (4/c’lilerde) 2007’de 1,58’e 1 olan oran, 2009 Aralık ayında 1.37’ye
1 olmuş.
Bağımsız çalışanlarda da (Bağ-Kur’lularda) 2,05’e 1 olan oran, 2009’da 1.66’ya 1
olarak gerilemiş.
Böyle olunca yani 1,66 çalışan 1 emekliyi finanse edince, makas açılıyor ve
bütçeden sosyal güvenlik harcamaları için aktarılan para, sürekli artıyor ve
açık giderek büyüyor.
YÜZDE 70’DEN 54’E
Aktif- pasif oranındaki olumsuz gelişmeler sonucu; son 10 yılda prim
gelirlerinin, toplam ödemeleri karşılama oranı, yüzde 70 seviyesinden, yüzde
54’lere geriledi.
Kayıtdışı istihdam başta olmak üzere, bu gerilemenin çok sayıda nedeni var. TÜİK
verilerine göre, 2009 yılının Eylül ayı sonu itibariyle, herhangi bir sosyal
güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayan çalışanların, toplam nüfusa oranı yüzde 45,5
düzeyinde. Buna göre, neredeyse her iki çalışandan biri sosyal güvenlik sistemi
dışında kalıyor. Kayıt dışı ekonomi, bir çok alanda olduğu gibi, sosyal güvenlik
sisteminin de sağlıklı bir zemine oturmasını engelliyor.
NE YAPMALI?
Yapılacak olan belli.
Öncelikle, kayıtdışı istihdam önlenmeli.
İstihdam yaratmayı, işyeri açmayı teşvik edici, bazı düzenlemeler yapılmalı.
Çok kişi, yaşadığı ekonomik ve bürokratik sorunlardan, ekonomik kriz nedeniyle
biriken ve tefeci faizi uygulanan, vergi ve sigorta primi borçlarından ve bazı
keyfi uygulamalardan bunalmış vaziyette. Bırakın işyeri açmayı, işyerini
kapatıyor, işçileri de çıkartıp, kira gelirine ve faiz gelirine yöneliyor. Dün
rakamlarla açıkladık, nüfus artmasına rağmen, çalışan sayısı ve vergi mükellefi
sayısı azalıyor. Kira geliri elde eden sayısında ise büyük artış var.
Önümüzdeki dönemde bir dizi önlem alınmazsa, özellikle büyüme ve istihdam
sağlayacak bir ekonomik model uygulamaya geçirilmezse endişe verici gelişmeler
daha çok artar.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz.
|
