|
Özürlülere özürsüz yanlışlar
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 24
Temmuz 2010 Cumartesi - Hürriyet
HANGİ birisi?
O kadar çok ki...
Bugün ikisini ele alacağız. Diğerlerini de daha sonra.
SAKAT, ÖZÜRLÜ VE ENGELLİ
Bu üçünden en doğrusu “engelli” deyimini kullanmak.
Ancak yasalarımızda “sakat” ya da “özürlü” deyimi çok sık kullanılmasına rağmen
“engelli” deyimine nedense yer verilmiyor.
Özellikle “sakat” deyimi incitici olduğu için yasalarımızdaki, örneğin Gelir
Vergisi Yasası'ndaki “sakatlık indirimi” deyiminin değiştirilmesi uygun olur.
Yazımızda, kavram karmaşası olmasın diye ilgili yasalardaki deyimleri
istemeyerek de olsa kullanacağız.
BAKIM YARDIMI ÇİLESİ
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu'nun Ek 7. maddesine göre;
bakıma muhtaç özürlülerden, ailesi ekonomik ve sosyal yoksulluk içinde
bulunanlara, bakım hizmetinin resmi veya özel bakım kurumlarında ve
ikametlerinde verilmesi sağlanır.
Bunun için de; özürlülerin kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu
kişilerin her türlü gelir toplamının, birey sayısına bölünmesi sonucu bulunan
ortalama aylık gelir tutarı, bir aylık net asgari ücretin 2/3'ünden (bugün
itibariyle 363 liradan) daha az olacak.
Evet yasa böyle diyor. Ancak, durumdan vazife çıkaranlar bununla ilgili bir
yönetmelik yayınlıyorlar. Aynı evde yaşayan anne, baba, dede, anneanne,
babaanne, kardeş, torun, amca, hala, dayı, teyze ile bunların eşleri ve
çocukları da dahil herkesi yani yedi sülalesini “özürlünün bakmakla yükümlü
olduğu birey” kapsamında değerlendiriyorlar (Md. 4). Böyle olunca, yedi
sülalenin geliri de toplama dahil ediliyor ortalama gelir 363 TL'yi aşıyor.
Bakar mısınız... Kanun ne diyor yönetmelik nasıl yorumluyor!
İnanılır gibi değil. Kendisi bakıma muhtaç özürlünün sırtına, bütün akrabalarına
bakma zorunluluğu yükleniyor.
Bu yönetmeliği yazanlar, “Engellilere engel olanlar yarışması” olsa herhalde
“Nobel ödülü” alırlar!
SAKATLIK İNDİRİMİ
Gelir Vergisi Kanunu Madde 31'e göre, ücret geliri elde eden;
- Birinci derece sakat hizmet erbabı için 2010 yılında 680 TL sakatlık indirimi
uygulanıyor.
- Bu tutar ikinci derece için 330 TL, üçüncü derece olanlar için de 160 TL.
Bu maddede, ücretlilerin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin özürlü olması
halinde, onlar için de indirim uygulanacağı yazılı değil.
Öte yandan, aynı Kanun'un 89. maddesinde, yıllık gelir vergisi beyannamesinde
bildirilecek gelirlerden, aşağıdaki indirimlerin yapılacağı belirtiliyor:
- Serbest meslek faaliyetinde bulunan (avukat, doktor, mimar vb.) kişiler ve
bunların bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişiler,
- Basit usule tabi olan mükellefler,
- Gelirlerini yıllık beyanname ile bildiren yani birden fazla işverenden ücret
alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretin yıllık toplamı 22 bin lirayı
aşan ücretliler ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler,
sakatlık indiriminden yararlanabiliyorlar.
FIKRA GİBİ
Ücretlilerle ilgili kısmı bir daha okur musunuz?
- Ücret geliri elde eden ve yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyen daha
doğrusu veremeyen ücretliler bakmakla yükümlü olduğu eş, çocuk, anne, baba için
bunların özürlü olması halinde, sakatlık indiriminden yararlanamıyor.
- Birden fazla yerden ücret alanlar ve serbest meslek erbabı olanların ise hem
kendileri hem de bakmakla yükümlü oldukları kişiler sakatlık indiriminden
yararlanıyor!
Nasıl, fıkra gibi değil mi?
Okuyucularımız, “Bazen yazdıklarınıza inanamıyoruz” diyorlar. İşin doğrusu,
yazarken ben de inanamıyorum, bir daha araştırıyorum. “Maalesef doğru” diyor ve
yazıyorum...
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |