|
Vergi oranları indirilmeli mi
Şükrü Kızılot -
skizilot@yaklasim.com - 20 Eylül 2005
Salı - Hürriyet
DÜNKÜ Hürriyet’te okudunuz. Başta kurumlar
vergisi olmak üzere, bazı vergilerde ‘oran indirimi’ yapılması tartışılıyor.
Vergi Konseyi, kurumlar vergisinde 1 milyon YTL’ye kadar olan matrahın yüzde 15,
aşan kısmın yüzde 30 oranında vergilendirilmesini öneriyor. Maliye ise 100 bin
YTL’ye kadar olan matrahın yüzde 15, aşan kısmın ise yüzde 27 ya da 30 olmasını
öneriyor.
Gelir vergisinde ise, yüzde 20’lik başlangıç oranının yüzde 15’e indirileceği
açıklanmıştı. Maliye, ‘gelir kaybı’ olacağı endişesiyle, bu konuda şimdilik geri
adım atmış durumda.
YABANCI ÜLKELER
Bu aşamada, yabancı ülkeleri merak edenler olabilir. Kısaca açıklayalım.
1- Kurumlar Vergisi Oranı:
Türkiye’de yüzde 30. Ayrıca kár dağıtımında yüzde 10 stopaj var. Türkiye’de
yaklaşık 600 bin kurumlar vergisi mükellefi var. İlk 100 mükellef toplam
kurumlar vergisinin yüzde 68’ini, ilk 1000 mükellef de toplam kurumlar
vergisinin yüzde 90’ını ödüyor.
a) İngiltere’de 50.000 Sterlin’e kadar oran yüzde 10, ardından yüzde 19 olmakta
ve yüzde 39’a kadar ulaşmaktadır.
b) ABD’de; kurumlar vergisi yüzde 15’ten başlayıp, 5 ayrı kademede artıyor.
Kazancın 18,3 milyon doları aşması halinde ise yüzde 35 oranı uygulanıyor.
c) Lüksemburg’da en düşük oran yüzde 20, en yüksek oran yüzde 26’dır. Belli
sınır aşıldığında, oran yüzde 22’ye düşüyor.
d) İsviçre’de kurumlar vergisi yüzde 8,5 ile yüzde 35 arasında değişiyor.
Bu arada, Dünya’da kurumlar vergisi oranları da düşme trendinde. Örneğin;
Polonya’da yüzde 29’dan 19’a, Slovakya’da yüzde 25’ten 19’a indirildi.
İrlanda’da aktif gelirlere yüzde 12.5, pasif gelirlere ise yüzde 25 oranı
uygulanıyor.
2- Gelir Vergisi Oranı:
Yabancı ülkelerde, öncelikle, belli tutara kadar olan gelirden ‘en az geçim
indirimi’ adı altında hiç vergi alınmıyor. Örneğin, evli bir çift için; ABD’de
10.000 Dolar’a, Almanya’da 15.329 Euro’ya, İngiltere’de 7.100 Sterlin’e kadar
olan gelirler, vergiye tabi değil. Bu son derece anlamlı. Dürüst vatandaşlarını,
kaçakçılık yapmaya mecbur bırakmıyorlar...
Oranlara gelince; yabancı ülkelerin çoğunda, en az geçim indirimi yoluyla belli
bir gelir vergi dışı bırakıldıktan sonra, başlangıç vergi oranlarının da düşük
tutulmuş olduğunu ve bu yolla daha fazla vergi toplandığını görüyoruz.
Gelir Vergisi Oranları : (Türkiye’de yüzde 20-40 arasında değişiyor) :
a) ABD’de, Japonya ve Güney Kore’de yüzde 10’dan,
b) İngiltere’de yüzde 10’dan başlıyor.
c) Fransa’da, 4.334 Euro’ya kadar olan gelirler vergi dışı, 8.524 Euro’ya kadar
olan gelirlere ise ‘yüzde 6.83’ oranı uygulanıyor. Oran kademeli olarak artıyor.
d) İsviçre’de vergi oranı yüzde 1’den başlamakta ve gelirin 788.400 İsviçre
Frangını aşması durumunda, tüm tutar yüzde 11.5 vergi oranına tabi olmaktadır.
e) Lüksemburg’da; 9.750 Euro’ya kadar olan gelirlerde vergi oranı yüzde 0, ondan
sonra kademeli olarak yüzde 8, yüzde 10, 12... diye ikişer puan artarak gidiyor.
f) Hong-Kong ve Singapur’da vergi oranı yüzde 2’den, Tayvan’da yüzde 6’dan
başlamaktadır.
YAPILMASI GEREKEN
Türkiye’de, toplam vergi gelirleri içinde gelir vergisinin payı 1980’de yüzde 52
iken, 1990’da 41’e, 2001’de yüzde 29’a, 2002’de yüzde 23’e, 2003 ve 2004’te
yüzde 20’ye, 2005’te ise yüzde 18’e düştü. Kurumlar vergisinin payı ise 2003’te
yüzde 10 iken 2004’te 9.6’ya, 2005’te (bütçe yasasına göre) yüzde 7.5’e düşüyor.
Görüldüğü gibi, yüksek oranlarla vergi toplanamıyor. Türkiye’de gelir vergisi
başlangıç oranının önce yüzde 15’e ardından orta vadede yüzde 10’a indirilmesi,
kurumlar vergisinde de 15’ten başlayan 3 basamaklı tarife getirilmesinde yarar
var. Özetle, vergi oranlarını indirmek gerekiyor, bu doğru. Ancak bununla
birlikte, birkaç teknik düzenleme, bazı vergi güvenlik önlemlerinin getirilmesi,
kayıtdışılıkla etkin bir mücadele ve cezaların da artırılması gerekiyor.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|