|
BİZE GÖR
İştirak hisseleri ve gayrimenkullerin satış
kârları
Veysi Seviğ - 07 Nisan 2006 Cuma - Dünya
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 8. maddesinin 12 numaralı bendi uyarınca
"kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri
ile gayrimenkullerinin satışından doğan ve sermayeye eklenmesine karar verilen
kazançları" kurumlar vergisinden bağışık tutulmaktadır.
Yasal düzenleme gereği olarak "sermayeye ilave edilme işleminin satışın
yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar gerçekleştirilmesi
şarttır. Vadeli satış halinde, ilk yapılan tahsilatın iştirak hissesi veya
gayrimenkulün maliyet bedeline ilişkin olduğu kabul edilir. Bu süre içinde
sermayeye eklenmeyen kazanç kısmı için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında
tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır."
Uygulamada; zaman zaman söz konusu istisna açısından bazı konular duraksama
yaratmaktadır.
Maliye Bakanlığı tarafından muhtelif tarihlerde verilen özelgelerde istisna ile
ilgili olarak aşağıdaki görüşler yer almaktadır. (Beyanname düzenleme kılavuzu,
2006 Maliye Hesap Uzmanları Derneği Sf: 484)
. Köy sınırları içinde bulunan ve kadastro işlemlerinin yapılması nedeniyle tapu
kaydı bulunmayan gayrimenkulün satışından doğan kazanç diğer koşulların varlığı
halinde istisnadan yararlanabilir.
. Gelir Vergisi Yasası'nın 75'inci maddesinin ikinci fıkrasının (2) numaralı
bendine göre, iştirak hisselerinden doğan kazançlar menkul sermaye iradı olarak
tanımlanmış, aynı bendin parantez içinde ise kooperatiflerin dağıttıkları
kazançların da iştirak hisselerinden doğan kazançlara dahil olduğu
belirtildiğinden, kooperatif hisselerinin satışından doğan kazançlar da
istisnadan yararlanmaktadır.
. Medeni Kanun'a göre, 20 yıldan uzun bir süre için tesis edilen irtifak hakkı
sürekli nitelikte kabul edilmektedir. Müstakil ve daimi hakların hukuki oluşumu
tapu siciline tescil edilmelerine bağlıdır. Tapu sicil tüzüğü ile bu hakların
gayrimenkul olarak işlem görebilmeleri için tapu sicilinde kendilerine ayrı bir
sahife açılması zorunlu kılınmıştır. Bu nedenle tapu siciline kayıt edilen
irtifak haklarının gayrimenkul olarak nitelendirilmesi ve satışından elde edilen
kazancın istisnadan yararlandırılması gerekmektedir.
. Tam yükümlü bir kurumun başka bir ülkede kurulmuş olan bir başka şirkete ait
hisselerinin satışından doğan kazanç, istisnadan yararlandırılmaktadır. Örneğin,
tam yükümlü bir şirket aktifinde bulunan dar yükümlü bir şirketin hisse
senetlerini elden çıkarırsa istisnadan yararlanabilecektir.
. Birleşmenin Kurumlar Vergisi Yasası'nın 37'nci maddesinde yazılı koşullar
dahilinde gerçekleşmesi halinde, gayrimenkul ve iştirak hisselerini devralınan
kurumun bilançosunun aktifine kaydedildiği tarih ile devralan kurumca satışın
yapıldığı tarih arasında en az iki tam yıllık süre geçmesi halinde istisnadan
yararlandırılması mümkündür.
. Sahip olunan arsaya bina yapılmasına rağmen buna ilişkin cins tashihi
yapılmaması durumunda, inşaatı tamamlanan ve fiilen kullanılmaya başlanan
binanın, inşaatının tamamlanmasından itibaren iki tam yıl sonra satılması
koşuluyla bu gayrimenkulün iki tam yıl süre ile aktifte bulundurulduğu kabul
edilerek diğer koşulların da yerine getirilmesi ile gayrimenkul satışından doğan
kazanç için istisna uygulanabilecektir. Tapuda yapılması gereken cins tashihinin
veya yapılması gereken muhasebe kayıtlarının zamanında yapılmaması istisna
koşullarını etkilemez. Ancak, gayrimenkul bina vasfını kazanmış olduğundan buna
ilişkin cins tasihihi harcının ilgili vergi dairesine ödenmiş olması
gerekmektedir.
. Devir halinde sermaye artırım süresi; devir beyannamesinin verileceği tarihe
kadar şirket yetkili organlarınca karar verilmesi, devralan kurum tarafından
devrin yapıldığı döneme ilişkin olarak verilecek kurumlar vergisi beyannamesi
verilmeden önce ilgili bakanlığa başvurulması ve sermaye artırım işlemlerinin
kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği hesap dönemi sonuna kadar
tamamlanması gerekmektedir.
. Yap-işlet-devret modeline göre uzun süreli olarak kiralanan gayrimenkuller
üzerinde kurulan ve işletilen turizm tesisleri de istisnadan
yararlandırılmaktadır.
Daha önce geçici maddelerle düzenlenen söz konusu istisna 5281 sayılı yasanın
31'inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Yasası'nın 8'inci maddesine 12 numaralı bent
olarak eklenmiş bulunmaktadır. Bu düzenleme ile söz konusu düzenleme devamlılık
kazanmış olmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti. -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
