|
BİZE GÖRE
Zayi olan ticari mal mağdurları
Veysi Seviğ - 18 Mayıs 2006 Perşembe - Dünya
Ülkemizde özellikle büyük kent merkezlerinde işyerlerinde yaşanan hırsızlık ve
soygun olayları gün geçtikçe artmaktadır. Bu bağlamda işyerlerine konan
kameralar vasıtasıyla hırsızlık veya soygun yapanların yakalanmasına yönelik
olarak alınan önlemler yapılan soygunun hiçbir vakit maliyetini azaltacak bir
sonuç vermemektedir.
Bu konuda soygunu yaşayanlar, sadece soygunun sonucu olan parasal yüke
katlanmakla kalmamakta, bir de soyguna konu olan malların katma değer vergisini
de üstlenmek zorunda kalmaktadırlar.
Vitrini kırarak işyerine girenler, kepenkleri elektronik makinelerle keserek
soygunu gerçekleştirenlerin yakalanmasına yönelik olarak yapılan çalışmaların
büyük bir bölümünde çalınan malların bulunması mümkün olamamaktadır.
Diğer yandan terörist eylemler çerçevesinde atılan bombalarla parçalanan,
satılamaz hale gelen ticari nitelikteki malların ortaya çıkardığı zarar bir yana
bu malların katma değer vergisi eğer o işyeri sahibince elde edilen KDV'den daha
önce indirilmiş ise söz konusu eylemden sonra daha önce indirim konusu katma
değer vergisinin bu sefer ilgili vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir.
İşyerleri eğer bu tür felaketlere karşı ticari nitelikteki mallarını
sigortalatmış iseler, eylem sonucu ortaya çıkan zararları kendilerine katma
değer vergisi hariç ödenebilmektedir.
Katma Değer Vergisi Yasası'nın 30. maddesinin (c) bendi bu bağlamda mağdur
olanlara karşı bir anlamda vergi zulmü aracı olarak kullanılır olmuştur. Söz
konusu yasa maddesine göre "Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığı'nın yangın
sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç
olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi, mükellefin vergiye tabi
işlemleri nedeniyle hesaplanan katma değer vergisinden indirim konusu
yapılamamaktadır.
Eğer söz konusu mallara ait katma değer vergisi daha önce indirim konusu
yapılmış bulunuyorsa bu takdirde indirim konusu yapılan katma değer vergisinin
yaşanan felaket dönemi ile ilgili katma değer vergisi beyannamesinde gösterilmek
suretiyle ödenmesi gerekmektedir.
Ülkemizde özellikle büyük kent merkezlerinde artık akla hayale gelmeyecek
yöntemlerle işyerleri soyulmakta, hırsızlık olayları herkesin gözü önünde
gerçekleştirilmekte ve hatta yine son zamanlarda işyerleri yağmalanmaktadır. Bu
durumda geçimini işyerinden sağlayanların bir yandan ticari kazanca esas olan
malları yok olurken, diğer yandan bu fiil nedeniyle bir de vergi borçlusu
konumuna gelmektedirler.
Bu konuda mali idareye yapılan yazılı başvurulara çoğunlukla Katma Değer Vergisi
Yasası'nın 30/c maddesindeki hüküm dayanak gösterilmek suretiyle olumsuz yanıt
verilmekte, zaman zamanda zayi olan mallarla ilgili katma değer vergisinin
indirim konusu yapılması halinde tekrar ödenmesini önleyici nitelikte özelgeler
verilebilmektedir.
Yasa maddesinin uygulanış biçimi mağdur durumda olanları daha da mağdur hale
getirebilecek şekildedir. Bu konuda son aylarda köşemize intikal eden yakınmalar
gerçekten zaten mağdur duruma düşmüş olanların bir de vergi idaresine karşı aciz
hale düşmelerine neden olan birçok dramatik olayı içermektedir.
Kanımızca yaşadığı soygun, terörist eylem veya yangın ve benzeri nitelikteki bir
olay nedeniyle zaten telafisi mümkün bulunmayan bir zararla karşılaşmış
olanların daha önce ödedikleri katma değer vergisini söz konusu nedenlerle
tekrar ödenmesini önleyici bir düzenleme yapılması gerekmektedir.
Zayi olan mallarla ilgili olarak Katma Değer Vergisi Yasası'nın 30'uncu
maddesinin (c) bendindeki olaylar giderek çeşitlenmektedir. Bu tür olayların
gerçekleşmesinden sonra işyeri sahiplerinin mağduriyetini giderici nitelikte
yaptırılan sigortalama işlemleri nedeniyle sağlanan tazminatlar özellikle ortaya
çıkan vergi borçlarını karşılamada yetersiz kalmaktadır.
Elinde olmayan nedenlerle iradesi dışında gelişen olaylar sonucunda ticari
varlıklarını yitirenlere karşı mevcut vergi yasaları ile acımasız davranmak
kanımızca vergilendirmenin amacı ile de örtüşmemektedir.
Bu konuda ortaya çıkan sorunlar nedeniyle birçok vergi mükellefi çözümü yargıda
aramaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
