|
BİZE GÖRE
Dava ve icra takibine değmeyecek alacaklarda
karşılık
Veysi Seviğ - 25 Mayıs 2006 Perşembe - Dünya
Vergi Usul Yasası'nın 323'üncü maddesi uyarınca ticari ve zirai kazancın elde
edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olarak;
. Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar;
. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu
tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük
alacaklar; şüpheli alacak sayılır.
Yasa maddesinde yer alan "dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük
alacaklar" ifadesinin kapsamı konusunda kesin bir ölçü bulunmamaktadır. Bir
başka anlatımla kısaca "küçük alacaklar" olarak tanımlanan bu tür alacakların
boyutlarını belirlemek uygulamada sorun yaratmaktadır.
Ancak hangi tutardaki alacakların dava ve icra takibine değmeyecek derecede
küçük alacak olduğunu belirlememiz için elimizde objektif bir ölçü yoktur.
(Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2006 HUD Yayını Sf: 961) Bu bakımdan her olayı
kendi içersinde değerlendirmek gerekmektedir.
Dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklara karşılık
ayrılabilmesi için borçlunun protesto edilmiş veya alacağın yazı ile bir defadan
fazla istenmiş olması hususunun kanıtlanması gerekmektedir. Protesto, Türk
Ticaret Yasası'nın 626'ncı maddesi hükmü uyarınca ödemeden imtina (kaçınma)
hallerinde noterlerce düzenlenen bir belgedir. Bu bağlamda muayyen bir günde
ödenmesi gereken bir senedin, ödeme gününü izliyen iki gün içinde ödememe
protestosunun düzenlenmesi gerekir.
Buna karşılık yazı ile isteme hali herhangi bir şekle tabi tutulmamıştır.
Bununla birlikte bir alacak yazı ile istenmiş ise bu takdirde durumun
belgelendirilmesi yani kanıtlanması gerekmektedir. Bir başka anlatımla yazı ile
istenme hali "kanaat verici belgelerle üçüncü şahıslara ispat edilebilmelidir."
(Özyer, M. Ali "Vergi Usul Kanunu Uygulaması" 3. Baskı Sf: 688)
Genel ilke olarak yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmiş
olmasına rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine
değmeyecek derecede küçük alacaklarda miktarın belirlenmesinde bu alacaklar için
yapılacak davaya icra masrafının kriter olarak göz önünde bulundurulması
gerekmektedir. Bu konuda avukata ödenecek ücret, noter veya mahkeme masrafı ve
benzeri giderler tahmini olarak hesaplanarak alacakla kıyaslanır. Söz konusu
giderlerin alacak tutarına yakın veya fazla olması ve diğer koşulların da
gerçekleşmesi halinde karşılık ayrılması mümkün olabilmektedir.
Yapılacak takip giderlerinden çok fazla olan bir alacağın ödenmemiş olması
halinde bu haktan yararlanmak söz konusu değildir. Bir başka anlatımla küçük
alacak özelliğini taşımayan alacağa yönelik karşılık ayrılabilmesi için dava ve
icra yolunun tercih edilmesi gerekmektedir...
Konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir özelgeden de
anlaşılacağı üzere "Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla
istenilmiş olmasına rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava veya icra
takibine değmeyecek derecede küçük alacaklarda miktarın belirlenmesinde bu
alacaklar için yapılacak dava ve icra masrafının kriter olarak göz önünde
bulundurulması gerekmektedir. Bir başka ifade ile avukat ücreti, noter veya
mahkeme masrafı vs. tahmini olarak hesaplanarak alacakla kıyaslanacaktır. Söz
konusu masrafın alacak tutarına yakın veya fazla olması ve diğer şartların da
gerçekleşmesi halinde karşılık ayrılması mümkün bulunmaktadır. (Maliye Bakanlığı
04.02.1999 gün ve 29/2923-323-151/3439, Bu mukteza için bakınız: Terzi, Ali
"Şüpheli Alacak Karşılığı" Vergi Dünyası Sayı: 292 Aralık 2005 Sf: 202)
Tahsil edilemeyen bir alacak için karşılık ancak söz konusu alacağın teminatsız
olması halinde ayrılabilmektedir. Alacak herhangi bir şekilde teminata bağlanmış
bulunuyorsa, bu tür alacak için karşılık ayrılamaz.
Teminatın birden çok alacağın karşılanmasına yönelik olarak verilmiş olması
halinde bu tür teminatlarda ödenmeyen alacak için söz konusu teminatın geçerli
olmadığı hususunun kanıtlanması gerekir.
Örneğin ticari nitelikteki işlemlerde doğacak borç-alacak ilişkisine yönelik
olarak teminat mektubunun verilmiş olması halinde ödenmeyen bir borç için söz
konusu teminat mektubunun geçerli olmadığı hususunun alacaklı tarafından
kanıtlanması halinde teminatsız kalan alacak için karşılık ayrılması mümkündür.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
