|
BİZE GÖRE
Hısım-akraba arasındaki satışlarda vergi
borçlusunun durumu
Veysi Seviğ - 07 Haziran 2006 Çarşamba - Dünya
Hısım sözlük anlamında "soyca veya evlilik sonucu aralarında bağ bulunanlardan
her biri" olarak tanımlanmaktadır. (Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, 2005) Bu
bağlamda hısımlık, miras hukukunda, usul hukukunda, aile hukukunda önem taşıyan,
kişiler arasında bir sıra hukuki ilişkiye temel teşkil eden bir müessesedir.
Türk Medeni Kanunu hısımlığı "kan hısımlığı" ve "kayın hısımlığı, olarak iki
ayrı gruba ayırmıştır. Buna göre;
. Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısı ile belli
olur.
Biri, diğerinden gelen kişiler arasında üstsoy-altsoy hısımlığı; biri diğerinden
gelmeyip de, ortak bir kökten gelen kişiler arasında yansoy hısımlığı vardır. (TMK.
Md: 17)
. Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları, aynı tür ve dereceden kayın
hısımları olur. (TMK. Md: 18)
Mevcut yasal düzenleme gereği olarak kan hısımlığı kan bağına dayanır. Buna
uygulamada "soy hısımlığı" denilmektedir. Kan hısımlığı iki kişi arasındaki
ortak kan bağına dayanmaktadır.
Kişiler arasındaki kan hısımlığının derecesi, hısımlar arasındaki sayı ile belli
olmaktadır.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın 28'inci maddesi uyarınca;
. Üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci
dereceye kadar (bu derece dahil) sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı
(karşılığı ödenmiş) tasarruflar bağışlama hükmünde kabul edilmiş olup herhangi
bir kamu borçlusunun bu gibi tasarrufları geçersiz sayılmaktadır.
Burada iyi niyetli veya kötü niyetli, daha açıkçası varlık kaçırmaya yönelik bir
davranışın var olup olmaması önemli değildir. Çünkü söz konusu yasal düzenleme
gereği bu tür akrabalık ilişkisi içersinde olanların birbirlerine gerçek anlamda
satış yoluyla devretmiş bulundukları mal varlıkları dahi kamu borçlusunun
borcuna karşılık cebri icra yoluyla satışı yapılabilecek varlık olmaktadır.
Uygulamada çokcana rastlanan bir olay olarak kabul edilen aile içi bu tür
devirler gerçek anlamda satış yoluyla olsa bile hukuken geçerli kabul
edilmemektedir.
Eş akrabaları arasında yapılan bu tür satış işlemleri çoğu kez hukuken sorun
yaratmaktadır. Çünkü Türk Medeni Kanunu'nun 18'inci maddesine göre, karı kocadan
her birinin kan hısımları dahi diğerlerinin aynı derecede sıhri hısımı
olmaktadır.
Vergi borcundan dolayı cebri icra yoluyla vergi alacağının tahsiline yönelik
takibata geçilmeden önce yapılan bu tür devirlerde idarenin durumu tespit etmesi
halinde yapılan işlemlerin mahiyeti çoğu kez taraflarca da yeterince
anlaşılamamaktadır.
Gerçekte; Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın 30'uncu maddesi
uyarınca borçlunun malı bulunmadığı veya borca yetmediği takdirde amme
alacağının bir kısmının veya tamamının tahsiline imkan bırakmamak maksadıyla
borçlu tarafından yapılan tek taraflı muamelelerle borçlunun maksadını bilen
veya bilmesi lazım gelen kimselerle yapılan bütün muameleler tarihleri ne olursa
olsun hükümsüzdür.
İcra İflas Yasası'nın 280'inci maddesine paralel olarak yürürlüğü öngörülmüş
bulunan bu düzenleme uyarınca malı bulunmayan veya mevcut malı borcuna yetmeyen
amme borçlusunun amme alacağının kısmen veya tamamen tahsiledilemez hale gelmesi
düşüncesi ile yaptığı tek taraflı tasarruflar da mutlak olarak geçersiz
sayılmaktadır. Burada üzerinde durulması gereken tek taraflı hukuki tasarrufun
mahiyetidir.
Tek taraflı işlem karşı tarafın irade beyanına lüzum kalmaksızın sadece borçlu
tarafından yapılan tasarruflardır. Bu bağlamda borçlunun amme alacağını tahsil
edilemez hale getirebilmek için bu işi yaptığını bilen veyahut da bilmesi
gereken şahıslarla yapılan hukuki işlemler tarihleri ne olursa olsun geçersiz
sayılmaktadır.
Sadece eşler arasında dağil, üçüncü şahıslarla yapılan bu tür işlemlerde mevcut
yasal düzenleme çerçevesinde geçersiz kalabilmektedir. Dolayısıyla zaman zaman
karşılaşılan bu tür olaylarda tarafların yaptıkları işlemler nedeniyle ortaya
çıkan maliyeti de üstlenmeleri gerekmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
