|
BİZE GÖRE
Taksi sahipleri ile sürücülerinin vergisel
durumu
Veysi Seviğ - 15 Haziran 2006 Perşembe - Dünya
Ülkemizde taksi plakası veya plakalı taksi kiralama işi giderek
yaygınlaşmaktadır. Ancak buna karşılık sahibi bulundukları taksi plakasını
veyahut da plakalı taksiyi kiraya verenler, elde ettikleri kira gelirlerini
beyan etmedikleri gibi, taksi plakasını kiralayan ve günlük maişetlerini taksi
sürücülüğü yaparak sağlayanların sosyal güvencesi de bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, taksi şoförü olarak tanımlananların bazılarında sağlık sorunları
bulunmasına rağmen herhangi bir biçimde tedavi edilmemektedirler.
Günlük yaşamda vazgeçilmez bir görev ifa edenlerin böylesine denetimsiz bir
ortamda ve daha çok plaka sahiplerine pay aktarmaya yönelik bir sistem aracı
olarak çalışmalarına adeta göz yumulmaktadır.
İstanbul ilinde bir taksinin 12 saatlik kiralanması ücreti 50-55 YTL'dir. Bir
taksi günde iki ayrı kişiye kiralanmakta veya yarım gün kiralanarak yarım günde
taksinin sahibi mesleki faaliyetini sürdürmektedir.
Hürriyet Gazetesi'nde yer alan bir bilgiye göre, "Günlük yöntemiyle kiralanan
plakalarda, iki vardiya çalışan sürücüler 100 YTL ödüyor. Geri kalan,
sürücülerin günlük hasılatı oluyor. Plaka sahibinin aylık kazancı 3 bin YTL'yi
yıllık getirisi de 30 bin YTL'yi buluyor. Aracın yakıt, bakım, hasar ve trafik
cezası masraflarını da şoförler karşılıyor." (11.06.2006 "Tüketicinin Erkan
Abisi")
Gerçekte İstanbul'da taksiler sabah saat 04 ila 16.00 arası ve 16.00-04.00 arası
olmak üzere iki vardiya halinde kiralanmaktadır. Bazı hallerde saat 16.00'da
taksiyi kiralayanların saat 24.00'te taksiyi mal sahibine teslim etmeleri
öngörülmektedir.
Söz konusu taksiyi kiralayan sürücüler, taksinin kendilerinde kaldığı süre
içinde ortaya çıkan kaza, bozulma gibi nedenlerden sorumlu tutulmakta, süre
dolumunda da taksiyi LPG veya akaryakıtı depo dolu olarak mal sahibine veyahut
da diğer sürücüye teslim etmektedirler.
Mal sahipleri sadece plaka veyahut da plaka-araç kira bedelini almaktadırlar.
Plakalı taksilerin bu nedenle yenilenmesi plaka sahipleri için herhangi bir
anlam oluşturmamakta, hatta böyle bir olay ayrı bir masraf kapısı olarak kabul
edilmektedir.
Taksi sürücülerinin taksi sahipleri ile buluşması daha çok hemşehrililik bağları
ile olmaktadır. Bu bağlamda taksi sürücülerinin herhangi bir biçimde sağlık
muayenesinden geçmeleri veyahut da çalıştıkları bölgeyi bilip bilmemeleri sorun
yaratmamaktadır.
Dolayısıyla günümüzde İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde taksiye
binip beni filanca yere götürür müsünüz şeklindeki isteminiz çoğu kez
gideceğiniz yerin sizin tarafınızdan tarif edilmesi şeklinde yanıtlanmaktadır.
Taksi sürücülerinin mesleklerini ifa ederken hiçbir güvenceleri yoktur. Bu
durum, zaman zaman söz konusu meslek sahiplerinin canları pahasına göz ardı
edilmektedir. Bir başka açıdan ülkemizde taksi sürücülüğü her nedense bir meslek
olarak kabul edilmemekte, bu nedenle de taksi şoförlerine yönelik olarak
girişilen kıyım harekatına yetkililer seyirci kalmayı tercih etmektedirler.
Oysa; gerçekte taksi sürücülüğü ciddi bir meslektir. Çocuklarımızı okula
taşıyan, çoğu kez hastalarımızı sağlık merkezlerine ve hastanelere yetiştiren,
işimize gidebilmek için zaman zaman gecikerek çağırdığımız bu insanlar,
kiraladıkları taksinin kira bedelini ödeyebilmek ve kira bedelinden arta kalan
bir miktarını da kendi geçimi için ayırmaya çalışan, uykusundan ve hatta
yaşamından fedakarlık yaparak, mesleğini her türlü güvenceden yoksun bir biçimde
sürdürebilmek çabasındadırlar.
Ancak; herhangi bir şekilde taksi plakası sahibi olanlar, taksi plakalarının
artık bir servet olma özelliği yanında ayda yaklaşık 2.500 ila 3.000 YTL
arasında vergisiz bir kazanç sağlamaktadırlar.
Buna karşılık taksi sürücülerinin belli bir bölümü mesleklerini gereği gibi
sürdürürken, yine bir bölümü mesleki ve çalıştıkları bölge ile ilgili yeterli
bilgi sahibi olmadan rastgele bu işi yapma cüretini göstermektedirler.
Sosyal güvenlik açısından da herhangi bir güvencesi bulunmayan sürücülerin
içinde bulundukları bu durumla hiçbir makam ilgilenmemektedir.
Taksi sürücülerine karşı bu kadar ilgisiz kalan bir idare, aynı zamanda plaka
sahiplerinin oturdukları yerde ayda 2.500 İla 3.000 YTL arasında vergi dışı
kazanç elde etmelerine de seyirci kalmayı tercih etmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
