|
BİZE GÖRE
Kurumlar vergisi mükellefiyet kaydının
silinmesi
Veysi Seviğ - 19 Haziran 2006 Pazartesi - Dünya
Vergi Usul Yasası'nın 161'inci maddesinde yer alan tanımlamaya göre "vergiye
tabi olmayı gerektiren muamelelerin tamamen durdurulması ve sona ermesi, işi
bırakmayı ifade" etmektedir. Bu bağlamda işlerin herhangi bir nedenle geçici bir
süre için durdurulması, işi bırakma sayılmamaktadır.
Kurumlarda işi bırakma belli bir hukuki süreçten sonra gerçekleşmektedir. Söz
konusu yasanın 162'inci maddesi uyarınca "Tasfiye ve iflas hallerinde,
mükellefiyet vergi ile ilgili muamelelerin tamamen sona ermesine kadar devam
eder.
Bu hallerde tasfiye memurları veya iflas dairesi;
. Tasfiye veya iflas kararlarını,
. Tasfiyenin veya iflasın kapandığını, vergi dairesine ayrı ayrı bildirmeye
mecburdurlar.
Vergi Usul Yasası'nda yer alan bu düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere; anonim
şirketler ile limited şirketlerin mükellefiyetlerinin sona erdirilmesi tasfiye
ve iflas hallerinde söz konusu olmaktadır. Bir başka anlatımla mükellefin işi
bırakmış sayılabilmesi için işi ile ilgili tedarik işlemlerini durdurması yanı
sarı, işletmede bulunan emtia stokları ile diğer döner ve sabit değerlerinin de
elden çıkarılması veya bu varlıkların işletme sahiplerince işletmeden çekilmiş
olması, tüzel kişiliğe haiz mükelleflerin ayrıca tasfiye sürecinin tamamlanarak
ticaret unvanlarının sicilden silinmesi gerekmektedir.
Diğer yandan Kurumlar Vergisi Yasası'nda tasfiye haline giren kurumların
vergilendirilmesi konusunda ayrı düzenlemeler yer almakla birlikte tüzel
kişiliğin ne şekilde sona ereceği konusunda herhangi bir düzenleme
bulunmamaktadır. Ticaret şirketlerinin tüzel kişiliklerinin (hükmi
şahsiyetlerini) ne zaman ve ne şekilde sona ereceği, Türk Ticaret Yasası'nda
belirlenmiş olup, sermaye şirketlerinin tüzel kişiliklerinin kazanılması veya
kaybedilmesi hakkında Türk Ticaret Yasası'nda yer alan düzenlemeler geçerli
olmaktadır.
Anonim şirketlerin infisahı, tasfiyesi ve tasfiyenin yapılış şekli ile ilgili
işlemler söz konusu yasanın 434 ile 454'üncü maddelerinde düzenlenmiş olup,
439'uncu maddesinde de "infisah eden şirket tasfiye haline girer" hükmüne yer
verilmiştir.
Yasal düzenleme gereği infisah etmek suretiyle tasfiye haline giren anonim
şirketlerin pay sahipleriyle olan ilişkilerinde dahi tasfiye sonuna kadar ve
ehliyetinin tasfiye amacıyla mahdut olan tüzel kişiliğini muhafaza ve ticaret
unvanına (tasfiye) halinde ibaresini eklemek suretiyle kullanmaya devam edeceği,
tasfiye haline giren şirketin organlarının vazife ve selahiyetlerinin tasfiyenin
yapılabilmesi için zaruri olan, mahiyetleri gereği tasfiye memurlarınca
yapılamayan işlemleri kapsadığı, tasfiyenin sona ermesi halinde şirkete ait
ticaret unvanının sicilden terkin edilmesinin tasfiye memurları tarafından sicil
memurluğundan talep edileceği ve bu istem üzerine terkin (silinme) şeklinde
tescil ve ilan olunacağı hükme bağlanmıştır.
Dolayısıyla; anonim şirketlerde tüzel kişiliğin ortadan kaldırılabilmesi ve
mükellefiyet kaydının silinebilmesi için şirketin münfesih addolunması yeterli
olmayıp, bu durumdaki bir şirketin tasfiye veya iflas yoluyla tasfiyeye tabi
tutulması gerekmektedir. Türk Ticaret Yasası'nda öngörülen işlemler yerine
getirilmeden ve tasfiye veya iflasın sona erdiği hususu tescil ve ilan edilmeden
tasfiyenin sona erdiğinin kabul edilmesi ve şirketin tüzel kişiliğinin ortadan
kaldırılması ve vergi mükellefiyetinin sona erdirilmesi mümkün değildir.
Ancak; Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi'nin 2004/13 sayılı iç genelgesi ile işi
bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi
veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunmaması
ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilmemesi halinde
mükellefiyet kaydının vergi dairesince terkin edileceği belirtilmiştir. Bu
bağlamda mükellefiyetin devlet veya devlet güvencesinde tutulan kayıt ve
siciller veya diğer kanaat getirici vesikalarla kanıtlanması, bu şekilde
kanıtlanamayanların ise ilk yoklamanın yapıldığı tarihten itibaren terkin
edilmesi öngörülmüştür.
Maliye Bakanlığı bu bağlamda Ocak 2005-Mayıs 2006 döneminde re'sen terk işlemine
tabi tuttuğu ve kaydını silmiş bulunduğu kurumlar vergisi mükellefi sayısı
78.222'dir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
