|
SORU VE CEVAP
Vergi danışmanınız
Veysi Seviğ - 11 Şubat 2006 Cumartesi - Dünya
SORU: Eşime ait daireyi hem ikametgah ve hem de işyeri olarak
kullanmaktayım. Bugüne kadar söz konusu dairenin eşime ait olması nedeniyle
burada otururken, bir kamu kurumunda çalışırken emekli olmam dolayısıyla burada
icrai faaliyete başladım.
Ancak vergi denetimi nedeniyle işyerime yani ikametgahıma gelen denetim elemanı
burada emsal kira bedeli üzerinden eşimin kira geliri elde ettiğini, benim de bu
kira bedeli üzerinden gelir vergisi kesip yatırmamın zorunlu olduğunu ifade
etti.
Şimdi bu olay tutanak safhasında, bana ve eşime cezalı vergi salınacak.
Ben eşime ait bir yerde serbest meslek faaliyeti gösterirken, eşime illaki bir
kira ödemek durumunda mıyım?
YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 96'ncı maddesi hükmü gereği olarak "Vergi
tevkifatı, 94'üncü madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere
uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç
ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her
türlü kayıt ve işlemleri ifade eder."
Diğer yandan aynı yasanın 73'üncü maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların
kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak
başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve
hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel
mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası bu suretle takdir
veya tespit edilmiş kira mevcut değilse, Vergi Usul Yasası'na göre belirlenen
vergi değerinin yüzde 5'i olacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, Vergi Usul Yasası'nın 156'ncı maddesinde, ticari, sınai ve mesleki
işyeri; bu faaliyetlerin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan
yer olarak tanımlanmıştır.
28 seri numaralı Gelir Vergisi Yasası Genel Tebliği'nin X-a-4 bölümünde, "...
aynı zamanda hem işyeri hem ikametgah olarak kiralanan gayrimenkuller vergi
mevzuatımız açısından işyeri olarak kabul edildiğinden, bu gayrimenkuller için
ödenecek kiraların tamamı üzerinden tevkifat yapılacaktır" açıklamaları yer
almıştır.
Buna göre; emsal kira bedeli sadece ikametgah olarak kullanılan konutlara
uygulanmaktadır. Gayrimenkulün hem işyeri, hem de ikametgah olarak kullanılması
durumunda söz konusu ikametgah vergi mevzuatı açısından işyeri olarak kabul
edilmektedir.
Bu bilgiler ışığında mülkiyeti eşe ait olan ve işyeri olarak kullanılan
ikametgah için gayrimenkul sahibi eşe nakden veya hesaben ödemede bulunulmaması,
diğer bir anlatımla işyeri kirası olarak hesaplarda gider gösterilmemesi
durumunda söz konusu gayrimenkulden emsal kira bedeli üzerinden tevkifat
yapılması söz konusu olmayacaktır. Ancak gayrimenkul sahibi eş tarafından emsal
kira bedelinin tamamı üzerinden yıllık gelir vergisi verilmesi gerekmektedir.
SORU: Ben Anadolu yakasında İstanbul'da oturan ve her gün Gayrettepe'ye
halk otobüsü ile gelip gitmek zorunda olan bir çalışanım. Bir aylık seyahat
süresince bana verilen bilet iki-üçü geçmez. Halk otobüslerinde bilet verilmesi
adeta yasaklanmış gibi.
Bizim vermiş olduğumuz ücretlerin bu durumda otobüs işletmesi kayıtlarında gelir
olarak gösterilmesi olanağı yok.
Bu işin denetimi ve tespit edilmesi çok kolaydır. Anacak kimse bu durumu
denetlemiyor.
YANIT: Konuya ilişkin olarak bizlere ulaşan yakınmalar gittikçe
artmaktadır. Halk otobüslerinde bilhassa uzak sayılabilecek mesafeler arasında
yolculara bilet verilmediği birkaç yıldır bilinen bir gerçek olmasına rağmen
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı bu tür fiilleri denetlemekten
kaçınmaktadır.
Kanımızca bu durumun zaman kaybetmeden denetim altına alınmasında yarar
olacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
