|
BİZE GÖRE
2006 yılı ilk altı aylık bütçe rakamları
Veysi Seviğ - 18 Temmuz 2006 Salı - Dünya
Geçtiğimiz hafta başında Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamadan
anlaşılacağı üzere "merkezi yönetim bütçesi" bu yılın ilk yarısında 2 milyar 423
milyon YTL fazla vermiştir. "Bu bağlamda 2006 yılı ilk altı aylık bütçe uygulama
sonuçlarına göre ülkemizde 1984 yılından bu yana ilk defa bütçe fazlası
sağlanmıştır.
Basına açıklanan rakamsal verilerden de anlaşılacağı üzere 2006 yılı
Ocak-Haziran döneminde bütçe harcamaları toplamı 81 milyar 589 milyon YTL, bütçe
gelirleri ise 84 milyar 21 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde 58
milyar 723 milyon 949 YTL'si faiz hariç harcamalardan kaynaklanmıştır.
Aşağıdaki tabloda 2005 yılının aynı dönemi ile 2006 yılının ilk altı aylık
döneminde faiz hariç harcama alanları karşılaştırmalı olarak verilmiş
bulunmaktadır.
Faiz hariç harcamalar 2005 2006 Değişim oranı (%)
. Personel giderleri 15.729.012 18.524.889 17.8
. Sosyal güvenlik
devlet prim katkısı 2.087.291 2.384.676 14.2
. Mal ve hizmet alımı 4.126.554 6.786.213 64.5
. Cari transferler 16.381.686 24.913.480 52.1
. Sermaye giderleri 2.427.623 3.028.001 24.7
. Sermaye transferleri 490.681 852.014 73.6
. Borç verme 732.432 2.233.676 205.0
Toplam 41.975.379 58.722.949 39.9
Yukarıdaki tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere 2006 yılının ilk altı
aylık döneminde faiz hariç harcama rakamları geçen yılın aynı dönemine göre
yüzde 39.9 oranında artmış bulunmaktadır. Buna karşılık vergi gelirlerindeki
aynı dönemi kapsayan artış oranı 35.8'dir.
2006 yılının ilk altı ayında yapılan faiz harcamalarında ise geçtiğimiz yılın
aynı dönemine göre yüzde 2.3 oranında azalma söz konusudur. Geçtiğimiz yılın ilk
altı ayında 23 milyar 403 milyon 871 YTL olan faiz harcamaları bu yılın ilk altı
ayında 22 milyar 875 milyon 616 YTL olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır.
2005 yılının ilk altı aylık döneminde 48 milyar 570 milyon 453 YTL olarak
gerçekleşen vergi gelirleri 2006 yılında 65 milyar 975 milyon 043 YTL olarak
gerçekleşmiş bulunmaktadır.
Vergi gelirlerinin oluşumunda ortaya çıkan değişim dikkat çekicidir. Çünkü yılın
ilk altı ayı içersinde toplam vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 28.99'u gelir ve
kazançlar üzerinden alınan vergilerden sağlanmıştır.
2006 yılının ilk atlı aylık döneminde genel bütçe gelirleri 81 milyar 769 milyon
433 YTL'dir. Genel bütçe gelirlerinin yüzde 80.68'i vergi gelirlerinden
oluşmaktadır.
İlk altı aylık dönemde vergi gelirlerinin oluşumu aşağıdaki tabloda
gösterilmiştir.
Vergi türleri Tutarı (YTL) Oransal payı (%)
. Gelir ve kazançlar üzerinden
alınan vergiler 19.121.921 28.99
. Katma değer vergisi 20.004.797 30.32
. Özel tüketim vergisi 17.688.988 26.81
. Mülkiyet üzerinden
alınan vergiler 1.518.141 2.30
. Diğer vergiler 7.641.196 11.58
Toplam 65.975.043 100.00
Katma değer vergisi ile özel tüketim vergisinin toplam vergi gelirleri
içersindeki payı yüzde 57.13'tür. Bir başka anlatımla vergi gelirlerimizin
yarısından fazlası özel tüketim vergisi ile katma değer vergisi toplamından
oluşmaktadır.
Gelir ve kazançlar üzerinden alınan vergiler içersinde yer alan gelir
vergisinden ilk altı ayda sağlanan hasılat 12 milyar 664 milyon 985 YTL olup bu
miktarın 11 milyar 264 milyon 780 YTL'si stopaj (tevkifat) yani kaynakta kesinti
suretiyle alınmış bulunmaktadır. Bir başka anlatımla gelir vergisinin yüzde
88.89'u kesinti suretiyle alınabilmektedir.
Kesinti suretiyle alınan gelir vergisinin yaklaşık yüzde 50'si kamu kesiminde
çalışanların ücretinden yapılan kesinti olduğu dikkate alındığında normal
koşullarda yıllık beyan yoluyla sağlanan gelir vergisi payının giderek azaldığı
anlaşılmaktadır.
Vergi dışı gelirlerde geçtiğimiz ilk altı aylık döneme nazaran yüzde 37.4
oranında bir artış sağlanmıştır. Vergi dışı gelirler içersinde "GSM
işletmelerinden alınan Hazine payının geçtiğimiz yıla göre yüzde 100.4 oranında
artmış bulunması bütçe fazlasının oluşumunda etkili olmuştur.
Gerçekte,; 2006 yılının ilk altı aylık bütçe uygulamalarında vergi dışı
gelirlerde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre oluşan net artış 4 milyar 152
milyon 055 YTL'dir.
Yukarıda kısaca açıklamaya çalıştığımız 2006 yılının birinci altı aylık merkezi
yönetim bütçesi analizinden de anlaşılacağı üzere ülkemizde vergilendirme
alanları açısından harcamalara ağırlık verildiği anlaşılmaktadır. Bu tercih;
özellikle dış fiyat hareketlerinin değişiminde iç piyasada da ek maliyet unsuru
haline dönüştüğü dikkate alındığında önem arzetmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
| 
