|
BİZE GÖRE
Sermayenin yitirilmesi
Veysi Seviğ - 27 Temmuz 2006
Perşembe- Dünya
Anonim şirketlerde "şirketin mali durumunun bozulması halinde" yapılması gereken
işlemler ve bozulmanın derecesine ve türüne göre başvurulacak önlemler, Türk
Ticaret Yasası'nın 324'üncü maddesinde belirlenmiştir.
Yasal düzenleme gereği olarak bir anonim şirkette son bilançoda ana sermayenin
yarısının karşılıksız kaldığı anlaşılırsa yönetim kurulu hemen toplanarak durumu
genel kurula bildirmek zorundadır. Bu durumda bir anonim şirketin mali yapısının
bozulup bozulmadığını ve bozulmanın niteliğini belirleme yetkisi yönetim
kuruluna verilmiş bulunmaktadır.
Şirketin aciz halinde bulunduğu süphesini uyandıran emareler mevcutsa yönetim
kurulunun aktiflerin satış fiyatları esas olmak üzere bir ara bilanço
düzenlemesi gerekmektedir. Bir başka anlatımla yönetim kurulu; şirketin mali
açıdan sorunlu hale gelmesi nedeniyle özel nitelikte bir ara bilanço düzenlemek
suretiyle bu durumu tespit etmek zorundadır.
Ara bilanço çıkartma görevini yönetim kurulu üyeleri yerine getirmedikleri
takdirde şirket denetçilerinin durumu genel kurula bildirmeleri gerekmektedir.
(TTK md: 354)
Ara bilançonun düzenlenmesindeki ana amaç akiflerin satış değeri ile dikkate
alınması sonucunda pasifte yer alan yabancı kaynakların yani borçların ödenip
ödenmeyeceğini belirlemektir.
Türk Ticaret Yasası'nın 324'üncü maddesi uyarınca düzenlenmesi öngörülen
bilançonun temel özelliği aktiflerin satış fiyatları esas alınarak hazırlanması
zorunluluğudur. Bu tür ara bilanço ile Türk Ticaret Yasası'nın 446'ncı
maddesinde sözü edilen ara bilanço arasında fark vardır. Çünkü tasfiye
memurlarının düzenleyeceği ara bilanço tasfiyenin uzun sürmesi halinde her yıl
için mali durumun tespiti amacıyla yapılmaktadır.
Ara bilançonun düzenlenmesinde dikkate alınması gereken satış bedeli kavramı,
bilançonun düzenlenme tarihinde aktifte yer alan varlıklar için oluşmuş piyasa
fiyatlarıdır.
Türk Ticaret Yasası'nın 324/3'üncü maddesi uyarınca şirket sermayesinin üçte
ikisini yitirmesi halinde şirketin infisah etmesi gerekmektedir. Ancak mevcut
düzenleme uyarınca şirket sermayesinin 2/3'ünün karşılıksız kalması halinde
şirketin kendiliğinden ve otomotikman münfesih sayılması anlaşılmamalıdır. Çünkü
yasal düzenleme gereği genel kurulda yitirilmiş bulunan sermayenin tamamlanması
söz konusu olabilir.
Eğer genel kurul toplanamaz veyahut da genel kurulda ortaklar yitirilen
sermayenin tamamlanması yönünde karar alamazlarsa bu takdirde yönetim kurulunun
durumu mahkemeye bildirmesi gerekmektedir.
Bir anonim şirketin mali durumunun sermayenin 2/3'ünü kaybedecek şekilde
bozulması halinde bu halin giderilebilmesi için gerekli kararın oluşturulmaması
durumunda mahkemeye başvurulması konusunda yönetim kurulu görevli kılınmıştır.
Bir anonim şirketin aktif varlıklarının piyasa fiyatı ile değerlendirilmesi
halinde oluşacak aktif toplamdan yabancı kaynakların çıkarılması halinde
bulunacak miktar şirketin özsermayesini verecektir.
Türk Ticaret Yasası'nın 74'üncü maddesinde yer alan tanımlamadan da anlaşılacağı
üzere "aktif yekünü ile borçlar arasındaki fark, tacirin işletmeye tahsis ettiği
ana sermayeyi teşkil eder. Ayrıca; "Yedek akçeler ve kâr ayrı gösterilseler dahi
ana sermayenin cüz'üleri sayılır."
Dolayısıyla, aktif varlıkların satış fiyatı ile değerlendirilmesi halinde dahi
eğer sermayenin 2/3'ünü kaybettiği anlaşılıyorsa bu takdirde ortaklara düşen
görev, yitirilen sermaye kısmının karşılanmasına yönelik karar oluşturmaktır.
İşte bu kararın oluşturulmaması halinde şirketin infisahı gündeme gelecektir.
Anonim şirketlerde ara bilançonun düzenlenmesi ile ulaşılması istenen sonuç
şirketin aktif değerleri toplamının pasif toplamından fazla olduğunu kanıtlayan
bulguya ulaşmaktır. Eğer bu bağlamda pasif toplamı aktif toplamından fazla ise
ortakların yetersiz kalan sermayeyi tamamlanmaları yani şirket bilançosunun
aktif toplamı ile pasif toplamını dengeye getirici katkıyı maddi olarak
sağlamaları gündeme gelecektir.
Uygulamada şirket aktiflerinin borçları ödemeye yetmemesi halinde "borca batık"
olma denilmektedir. Borca batık bir şirketin iflasını isteme görevi başlangıçta
yönetim kuruluna aittir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
