|
BİZE GÖRE
Vergiden bağışık ücret ödemeleri
Veysi Seviğ - 21 Ağustos 2006 Pazartesi - Dünya
Gelir Vergisi Yasası bazı ücretleri gelir vergisinden istisna etmiş, yine bazı
ücretleri de vergiden muaf tutmuş bulunmaktadır. Bu bağlamda yasal düzenleme
gereği bazı ücretler konuları itibariyle, bazı ücretler de bu geliri edenler
açısından vergi dışı bırakılmıştır. Şöyle ki;
. Yabancı ülkelerin Türkiye'de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile
elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve ilgili ülkenin uyruğunda bulunan
memurları dışında kalan memur ve hizmetlilerin yalnızca bu işlerinden dolayı
aldıkları ücretler karşılıklı olmak koşuluyla gelir vergisinden bağışıktır,
(Gelir Vergisi Yasası md: 16)
. Köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000'i aşmayan
yerlerde faaliyet gösteren ve yalnız el ile dokunan halı ve kilim imal eden
işletmelerde çalışan işçilerin ücretleri, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/1)
. Gelir vergisinden muaf olanların veya gerçek usulde vergilendirilmeyen
çiftçilerin yanında çalışan işçilerin ücretleri, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/2)
. Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher üretimi ve bununla
ilgili diğer bütün işlerde çalışanların sadece yeraltında çalıştıkları zamanlara
ait ücretleri (Gelir Vergisi Yasası md: 23/3)
. Köy muhtarları ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri
hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallarını koruma
bekçilerinin ücretleri, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/5)
. Özel, fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticerat mahalli
olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık,
kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalışanlara yapılan ödemeler, (Gelir Vergisi
Yasası md: 23/6)
Ancak yasal düzenleme gereği mürebbiyelere ödenen ücretler istisnadan
yararlandırılmamaktadır.
. Sanat okulları ve bu nitelikteki enstitülerde, ceza ve ıslahevlerinde,
darülaceze atölyelerinde çalışan öğrencilere, hükümlü ve tutuklulara, düşkünlere
verilen ücretler, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/7)
. Hizmet erbabına işveren tarafından yemek verilmek suretiyle sağlanan
menfaatler, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/8)
İşverenler tarafından, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda
çalışılan günlere ait olmak üzere 2006 yılında günlük yemek bedelinin 8.25 YTL,
katma değer vergisi dahil 9.74 YTL'si gelir vergisine tabi değildir.
. Genel olarak maden işletmelerinde ve fabrikalarda çalışan işçilere ve özel
yasalarına göre lojman tahsisi gerekenlere konut tedariki ve bunların
aydınlatılması, ısıtılması ve suyunun sağlanması ile mülkiyeti işverene ait 100
metrekareyi aşmayan konutların hizmet erbabına mesken olarak tahsisi halinde bu
gibi menfaatler, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/9)
. Hizmet erbabının toplu olarak işyerine gidip gelmelerini sağlamak amacıyla
işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/10)
Yasa maddesinde yer alan hizmet erbabı kapsamına işyerinde çalışan yöneticiler
de dahildir. Ancak uygulamada üst düzey yöneticilere özel araç tahsis
edilmektedir. Bu takdirde yapılan taşıt giderleri istisna kapsamına
girmemektedir.
Personelin kendi taşıtını kullanması ve giderlerini de işverenden alması
durumunda, hizmet erbabına bu nedenle yapılan ödeme ücret olarak kabul
edilmektedir.
. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Yasası uyarınca çıraklara yapılan ve asgari ücreti
aşmayan ödemeler, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/12)
. Yabancı ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenen emekli,
maluliyet, dul ve yetim aylıkları, (Gelir Vergisi Yasası md: 23/13)
. Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellifeye tabi işverenlerin
yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği
kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler, (Gelir Vergisi Yasası md:
23/14)
. Yüz ve daha aşağı işçi çalıştıran iş yerlerinde bir, yüzden fazla işçi
çalıştıran iş yerlerinde iki amatör sporcu çalıştıranların, her yıl milli
müsabakalara iştirak ettiklerinin kanıtlanması halinde bu sporculara asgari
ücretin iki katını aşmamak kaydıyla yapılan ödemeler, (Gelir Vergisi Yasası md:
23/15)
. 31.12.2007 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ödemeleri sadece yüzde 15
tevkifata tabi tutulmak suretiyle, (Gelir Vergisi Yasası geçici md: 64)
Vergiden bağışık tutulmuştur.
Diğer yandan yasa ile kurulmuş bulunan emekli sandıkları ile benzeri nitelikteki
kuruluşlardan ödenen aylıkların toplamı, en yüksek devlet memuruna ödenen en
yüksek ödeme tutarına kadar olmak koşuluyla gelir vergisinden bağışık
tutulmaktadır. Bu miktarı aşan kısım ise gelir vergisine tabidir.
Ülkemizde uygulamada ücret ödemelerinin bordrolara tam olarak yansıtılması artık
istisnai bir uygulama haline dönüşmüş bulunmaktadır. Bu nedenle Gelir Vergisi
Yasası'nın 23. maddesine konu teşkil eden "istisnalar" da uygulama açısından son
derece sınırlı bir kesime yöneliktir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
