|
BİZE GÖRE
Kâr dağıtımında yeni stopaj oranı
Veysi Seviğ - 14 Eylül 2006 Perşembe - Dünya
Türk Ticaret Kanunu'nun 466/3. maddesi uyarınca "safi kârdan" birinci tertip
yedek akçe ayrıldıktan sonra pay sahipleri için yüzde 5 kâr payı hesaplanır,
bundan sonra da pay sahipleriyle kâra iştirak eden kimselere dağıtılması
kararlaştırılmış olan kısmın onda biri kadar da ikinci tertip yedek akçe ayrıca
ayrılır.
Bir başka anlatımla Türk Ticaret Kanunu uyarınca anonim ve limitet şirketlerde
dağıtılmasına karar verilen kâr payının ortağın eline geçecek kısmının onda biri
kadar da ikinci tertip yedek akçe ayrılması gerekmektedir. Bu nedenle söz konusu
şirketlerde dağıtımına karar verilen kârın onbirde biri şirket bünyesinde ikinci
tertip yedek akçe olarak kalmaktadır. Örneğin bir anonim şirkette ortaklara
dağıtımına karar verilen kâr payı eğer 100.-YTL ise bu takdirde söz konusu
paydan ortaklara ödenmesi gereken kâr payı (100/11 x10=) 90.91.-YTL olacak buna
karşılık bu kâr payı üzerinden 9.09.-YTL ikinci tertip yedek akçe ayrılacaktır.
Ancak bu miktarın ortaklara net olarak ödenmesi mümkün değildir. Çünkü Bakanlar
Kurulu'nun 2006/10731 sayılı kararı ile 23.07.2006 tarihinden itibaren dağıtımı
yapılacak kâr payları üzerinden yüzde 15 oranında tevkifat yapılması öngörülmüş
bulunmaktadır.
Bu durum karşısında ikinci tertip yedek akçe hesaplamasından sonra 100.-YTL'lik
kâr payından ortağın eline 90.91.-YTL olarak geçmesi gereken kâr payı üzerinden
ayrıca yüzde 15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Dolayısıyla (90.91 x 0.15=) 13.64.-YTL olarak hesaplanacak gelir vergisinin bu
miktardan düşülerek ortağın eline net olarak (90.91 - 13.64=) 77.27 geçmesi
gerekmektedir.
Dağıtılacak kâr payı üzerinden yapılacak vergi kesintisi hesaplanırken konuya
ilişkin olarak Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 62'nci maddesinde yer alan
düzenlemedeki hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Bir başka anlatımla
"Tam mükellef kurumlar tarafından dağıtıma tabi tutulacak geçmiş yıllara ait
kazanç kaynaklı kâr payları üzerinden yapılacak tevkifat uygulaması açısından
anılan maddede yer alan düzenlemeler geçerlidir.
Kurum kazaçlarının dağıtımı halinde tevkifat oranının yüzde 15 olarak
belirlenmiş olması kâr dağıtımı yapacak olan kurumlar açısından ayrı bir vergi
yükü oluşturmaktadır. Bu bağlamda da kurumların kâr dağıtımlarında tevkifat
oranının artırılmış olması kurumların kâr dağıtımlarına getirilmiş olan bir
vergi engeli olarak kabul edilmelidir.
Oranın yüksek olması nedeniyle kurumlar büyük bir olasılıkla kâr dağıtımlarını
sınırlıyacaklardır.
Diğer yandan kâr dağıtımı yapılması halinde, kâr payını alan ortak mevcut yasal
düzenleme çerçevesinde eline geçen net miktarın önce brüt tutarını hesaplayacak,
bundan sonra brüt tutarın yarısını hesaplayarak elde ettiği bu gelir için
beyanname verip vermiyeceğini belirliyecektir.
Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde Gelir Vergisi Yasası'ndaki vergi
tarifesinin ikinci basamağında yer alan 18.000.-YTL'yi aşan bu tür menkul
sermaye iratlarının beyan edilmesi gerekmektedir.
Buna göre bir kişinin, örneğin 2006 yılında şirketlerden elden almış olduğu kâr
payları toplamı brüt tutarının yarısı 18.000.-YTL'yi aşıyorsa bu gelirini yıllık
beyanname ile beyan etmesi gerekecektir.
Örneğin Bay (A) 2006 yılının Nisan ayında eğer 2005 yılı kazancı nedeniyle;
ortağı olduğu şirketten net 35.000.-YTL kâr payı alırsa ve bu kâr payının brüt
tutarı (35.000 / 90 x 100=) 38.888.88.-YTL olacak ve bu miktar 38.889.-YTL
olarak dikkate alınacak, yarısı 38.889.-/2= 19.944.50.-YTL olduğundan 2007
yılında beyan edilecektir. Çünkü;
Brüt 35.000.-YTL olarak ödenen kâr payının ödeme tarihindeki vergi kesintisi
oranı yüzde 10 olduğundan net tutarı 38.889.-YTL olarak hesaplanarak bu miktarın
yarısı (38.888 / 2 =) 19.444.50.-YTL olduğundan ve 18.000.-YTL'yi aştığı için
beyan edilmesi gerekecektir. Ancak kâr dağıtım kararı 23.07.2006 tarihinden
sonra alınırsa bu takdirde mevcut düzenlemeler çerçevesinde stopaj oranı yüzde
15 olarak uygulanacak muhtemelen bu şahsın eline brüt 38.889.-YTL olan kâr
payından (38.889 x 0.15=) 5.833.-YTL indirildikten sonra 33.056.-YTL geçecek,
söz konusu kişi bu miktarın brüt tutarının yarısı 18.000.-YTL'yi geçtiği için
elde ettiği bu menkul sermaye iradını beyan etmekle yükümlü olacaktır.
Kâr paylarının dağıtımında yapılmakta olan stopaj oranının artırılmış olması
nedeniyle elde ettikleri kâr paylarını beyan etmek zorunda olanların beyan
ettikleri menkul sermaye iratları üzerinden hesaplanacak olan gelir vergisinden,
kesinti suretiyle alınmış bulunan ve beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden indirim konusu yapacakları vergi miktarlarını artıracaktır. Bu durum
menkul sermaye iradını beyan etmek zorunda olan birçok mükellefi bu beyanları
dolayısıyla vergi idaresinden alacakları konumuna getirecektir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|