|
BİZE GÖRE
Geçici vergide yüzde 10'luk pay ve bir
Danıştay kararı
Veysi Seviğ - 22 Eylül 2006 Cuma - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın mükerrer 120'nci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü
gereği olarak "yapılan incelemeler sonucunda, geçmiş dönemlere ait olan geçici
verginin yüzde 10'unu aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde,
eksik beyan edilen bir kısım için re'sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir.
Mahsup süresi geçtikten sonra kesinleşen geçici vergiler terkin edilir, ancak
gecikme faizi ve ceza tahsil edilir."
Gelir Vergisi Yasası'nda yer alan hüküm uygulamada genel olarak söz konusu vergi
matrahının yüzde 10 civarında eksik beyan edilmesine neden olmaktadır.
Böyle bir durumun sonradan tesbiti halinde herhangi bir işlemin yapılamaması
nedeniyle uygulamada bu yönde oluşan eksik beyan etme olgusu giderek
yaygınlaşmaktadır.
Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nın mükerrer 120'nci maddesinde yer alan
geçici verginin yüzde 10'unu aşan tutarda eksik beyan edilmesi halinde ceza
uygulanacak kısmın belirlenmesi konusu yine uygulamada farklı görüşlerin
oluşmasına neden olmuştur.
Bu konuda oluşan belirgin bir görüşe göre "...yapılan vergi incelemelerinde
geçici verginin yüzde 10'unu aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespit
edilmesi halinde, yüzde 10'unu aşan kısım re'sen veya ikmalen tarhiyata konu
edilecektir." (Beyanname düzenleme kılavuzu 2006, Sf: 427)
Örneğin Bay (A)'nın 2006 yılının Ocak-Mart vergilendirme dönemi geçici vergi
beyanına göre vergiye tabi kazancı 22.000.-YTL olup, bu tutar üzerinden 4.400.-YTL
tutarında geçici vergi hesaplanmış, mükellefin tevkif suretiyle ödemiş olduğu
vergi bulunmadığından bu tutarın tamamı vergi dairesine ödenmiştir.
Yapılan inceleme neticesinde, Bay (A)'nın ilgili dönem kazancının 40.000.-YTL
olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda mükellefin olması gereken beyanına göre
re'sen veya ikmalen yapılması gereken tarhiyat ve uygulanacak ceza aşağıdaki
gibi hesaplanmaktadır.
. Beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı 40.000.-YTL
. Beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahının yüzde 10'u 4.000.-YTL
. Yüzde 10 yanılma payı dikkate alındığında üzerinden geçici vergi hesaplanacak
matrah (40.000-4.000=) 36.000.-YTL
. Yüzde 10 yanılma payı dikkate alındığında hesaplanması gereken geçici vergi
7.200.-YTL
. Beyan edilen matrah tutarına göre hesaplanan geçici vergi 4.400.-YTL
. Üzerinden vergi ziyaı cezası ve gecikme zammı hesaplanacak geçici vergi
2.800.-YTL
Bu görüşe karşı Danıştay Üçüncü Dairesi tarafından verilen bir karar uyarınca
"geçici vergiye ilişkin noksan bildirimin yüzde 10'unu aşması halinde sadece bu
oranı aşan kısmın değil, beyan dışı bırakılan tutarın tümünün re'sen veya
ikmalen vergilendirmeye esas alınması gerekmektedir." (Danıştay Üçüncü Daire
E.No: 2005/1149. K.No: 2005/1925)
Söz konusu kararın gerekçesine göre "Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 120'nci
maddesinin dördüncü fıkrasında, yapılan incelemeler sonucu, geçmiş dönemlere ait
geçici verginin yüzde 10'unu aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tesbiti
halinde, eksik beyan edilen bu kısım için re'sen veya ikmalen geçici vergi
salınacağı, mahsup süresi geçtikten sonra, kesinleşen geçici vergilerin terkin
edileceği, ancak noksanlığın bağlandığı yüzde 10 oranı, bu nedenle yapılması
gereken vergilendirmenin ön koşuludur. Belirtilen oranı aşmayan noksan
bildirimlerin vergilendirme konusu yapılmaması amacıyla öngörülmüştür. Noksan
bildirimin yüzde 10'u aşması halinde beyan dışı bırakılan tutarın tümünün re'sen
veya ikmalen vergilendirmeye esas alınması Vergi Usul Kanunu'nun 29 ve 30'uncu
maddelerinin gereğidir.
Verginin yasallığı ilkesi, vergilendirmeye ilişkin temel öğelerin yasada
öngörülmesini gerektirdiğinden ve bu alanda vergi idaresine düzenleme yapma
yetkisi tanınmadığından, mükerrer 120'nci maddenin 4369 sayılı yasa ile değişik
kuralının uygulanmasına ilişkin Maliye Bakanlığı görüşünü duyuran tebliğlerde,
geçici vergi matrahının yüzde 10'unu aşan tutarda noksan beyan edilmesi halinde
bu oranı aşan kısmın vergilendirmeye konu yapılacağı yönündeki açıklamanın,
yasadaki düzenleme karşısında etkili olmayacağı açıktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
