|
SORU VE CEVAP
Vergi Danışmanınız
Veysi Seviğ - 30 Eylül 2006 Cumartesi - Dünya
SORU: Sevk irsaliyesini kim düzenler? Arabamda bulunan malı satın aldığımı ifade
ettiğimde, faturasını gösteremezsem, mutlaka irsaliyesini benim mi yani malı
taşıyanın mı göstermesi lazım?
Ben bu malı herhangi bir kişiden alsam dahi irsaliyesi mi olmalıdır? Mesela ben
bir kişiden kendisine ait makineyi satın alsam ve bu makineyi arabamla işyerime
götürsem, bu takdirde irsaliye kesmem şart mı?
Ben vergi mükellefi olmayan birisinden kendime ait işyerinde kullanmak üzere bir
makine satın alamaz mıyım?
YANIT: Vergi Usul Yasası'nın 230/5'inci maddesinin parantez içi hükmüne göre
"Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya
taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından
taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar
için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır." Bu
bağlamda malın alıcı tarafından taşıttırılması durumunda eğer alıcı ve satıcı
mutabık kalırlar ise sevk irsaliyesi satıcı tarafından düzenlenebilmektedir.
Konuya ilişkin yapılan düzenlemeler gereği nihai tüketicilerin tüketim amacıyla
perakende olarak satın aldıkları malları, bu mallara ait fatura veya perakende
satış fişinin bulunması koşuluyla kendilerinin taşınması veya taşıttırması
halinde, sevk irsaliyesi düzenlenmemekte ve aranmamaktadır.
Malı satan kişi, eğer malı kendisi taşıyor ve taşıttırıyorsa, malı alan kişinin
nihai tüketici olup olmadığına veya malı tüketim maksadıyla satın alıp
almadığına, perakende satış fişi veya fatura düzenleyip düzenlemediğine bakmadan
sevk irsaliyesi düzenlenecektir. Burada üzerinde durulması gereken en önemli
konu sevk irsaliyesinin aranmayacağı durum satıcı açısından değil, alıcı
açısından olmasıdır.
Diğer yandan Vergi Usul Yasası hükümlerine göre, fatura, sevk irsaliyesi,
yalnızca birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ve kazançları basit usulde belirlenen
ve defter tutmak zorunda olan çiftçiler düzenlemekte zorunludurlar. Buna göre;
birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ve kazançları basit usulde tespit edilenler
ile vergiden muaf esnaf arasındaki mal hareketleri sırasında irsaliye düzenleme
açısından uyulması gerekli ilkeler aşağıda açıklanmış bulunmaktadır.
Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden, vergiden muaf esnaf tarafından
satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında sevk irsaliyesi aranmayacak,
ancak fatura malın satıldığı anda satıcı tarafından düzenlenecektir. Satıcı
tarafından satış anında düzenlenecek faturaya, alıcı tarafından taşındığı
açıklaması yazılarak söz konusu fatura istenildiğinde yetkililere ibraz
edilecektir.
Vergiden muaf esnaftan, gerçek usulde vergilendirilen mükellefler tarafından
satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında ise sevk irsaliyesi alıcı
tarafından düzenlenecektir.
Ayrıca Vergi Usul Yasası'nın mükerrer 257'nci maddesinde yer alan yetkiyi
kullanan Maliye Bakanlığı yayımlamış bulunduğu 211 ve 232 sıra numaralı Vergi
Usul Yasası Genel tebliğleri ile yapmış olduğu yönlendirme uyarınca fatura ve
sevk irsaliyesinin ayrı belgeler olarak değil, isteyen mükellefler açısından
"irsaliyeli fatura" adı altında tek bir belge düzenlenmesi ve kullanılması esası
getirilmiş bulunmaktadır.
Buna göre sattıkları mallar dolayısıyla Vergi Usul Yasası'nın 231'inci
maddesinin 5 numaralı bendinin mükelleflere tanıdığı, malın tesliminden itibaren
yedi gün içinde düzenlenmesi olanağından vazgeçilerek, fatura düzenleme
yükümlülüğünü hemen yerine getirmek isteyen mükellefler, fatura ve sevk
irsaliyesini ayrı ayrı düzenlemeksizin diledikleri takdirde "irsaliyeli fatura"
düzenleyebileceklerdir.
Tüm bu açıklamalar çerçevesinde satın almış bulunduğunuz bir malı eğer ticari
kazanç açısından mükellef olarak kendi aracınız ile taşıyarak kendi işyerinize
veyahut da başka bir yere götürüyorsanız taşıma aşamasında, irsaliye
düzenleyerek beraberinizde bulundurmanız gerekmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
