|
BİZE GÖRE
Dar mükellef kurumlara stopaj uygulaması
Veysi Seviğ - 18 Ekim 2006 Çarşamba - Dünya
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 3'üncü maddesinin ikinci fıkrasında dar
mükellefiyetin tanımı yapılmıştır. Buna göre kanuni ve iş merkezlerinin her
ikisi de Türkiye dışında bulunanlar dar mükellef olarak sadece Türkiye'de elde
ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilmektedir.
Dar mükellefiyet kapsamında kabul edilen kurum kazançları, ayrıca söz konusu
yasa maddesinin üçüncü fıkrasında bentler halinde belirtilmiştir.
Buna göre, kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de bulunmayan
mükellefler yalnızca Türkiye'de elde ettikleri kazançlar üzerinden
vergilendirilmektedir. Eğer Türkiye'de şube veya temsilci var ise, verginin
ödenmesinden bunlar sorumlu olmaktadır.
Yurtdışındaki bir firmanın Türkiye'de temsilci bulundurmadan mal ve hizmeti
kendisinin satması halinde de bu kurumun dar mükellef olma özelliğini ortadan
kaldırmamakta, verginin ödenmesinden mal veya hizmet alan kurum sorumlu
olmaktadır.
Diğer yandan Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi gereği olarak;
. Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz,
ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddi hakların satışı,
devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen
bedeller üzerinden yüzde 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılmaktadır.
. Bankalar Kurulu, vergi kesintisi oranlarını gelir unsurları veya faaliyet
unsurları itibariyle ayrı ayrı belirlemeye, sıfıra kadar indirmeye veya yasal
oranın bir katına kadar artırmaya yetkili bulunmaktadır.
Yasa maddesinde yer alan hesaben ödeme deyimi, kesintiye tabi kazanç ve iratları
ödeyenleri hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve
işlemleri kapsamaktadır.
Vergi kesintisinde kazanç ve iratların gayrisafi tutarları esas alınmaktadır.
Kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde vergi
kesintisi, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı
üzerinden hesaplanmaktadır.
Vergi kesintisi yapanlar, yaptıkları vergi kesintisini kayıt ve hesaplarında
ayrıca göstermek zorundadırlar.
Diğer yandan Kurumlar Vergisi Yasası'nın "Muhtasar Beyanname" başlıklı 31'inci
maddesinde "Kanunun 30'uncu maddesi gereğince vergi kesintisi yapmak zorunda
olanlar, bu vergileri ödeme veya tahakkukun yapıldığı yer itibariyle bağlı
oldukları vergi dairelerine muhtasar beyanname ile bildirmek zorundadırlar."
Muhtasar beyanname konusunda Gelir Vergisi Yasası'nda belirtilen usul ve
esaslar, bu kapsamda düzenlenecek ve verilecek muhtasar beyannameler için de
geçerlidir.
Yasal açıdan kanuni merkez; vergiye tabi kurumların kuruluş yasalarında,
tüzüklerinde, ana sözleşmelerinde veya sözleşmelerinde gösterilen merkezdir.
İş merkezi ise, iş bakımından işlemlerin fiilen toplandığı ve yönetildiği
merkezdir.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın geçici birinci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü
gereğince, bu kanunda belirlenen yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu
tarafından yeni kararlar alınıncaya kadar daha önce Bakanlar Kurulu tarafından
alınmış kararlarda yer alan düzenlemeler ve yönlendirmeler geçerli olmaktadır.
Buna göre 2003/6575 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile telif ihtira, imtiyaz,
işletme, ticaret unvanı, alameti ?????? fakira ???????? ve benzeri haklarının
satışı, devir ve temliki mukabilinde alınacak bedellerden yüzde 25 oranında
tevkifat yapılması öngörülmüştür.
Dolayısıyla tevkifat bakımından dar mükellef kurumun Türkiye'de ticari ve zirai
bir faaliyetinin olup olmaması ve stopaj konusu kazanç ve irat unsurunun bu
faaliyetler çerçevesinde elde edilip edilmemesinin önemi bu bağlamda
bulunmamaktadır.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesine göre tevkifat yapılabilmesi için
söz konusu yasa maddesinde yer alan ödemelerin nakden veya hesaben dar mükellef
kurumlara yapılmış olması yeterli olmaktadır. Yurtdışındaki firmalara yapılan
gayrimaddi hak bedeli ödemeleri de bu bağlamda vergi kesintisine tabi
olmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|