|
BİZE GÖRE
İptal edilen rezervasyon bedelleri
(avanslar) KDV'ye tabi değil
Veysi Seviğ - 09 Kasım 2006 Perşembe - Dünya
Katma Değer Vergisi Yasası'nın birinci maddesinde belirlendiği üzere aşağıdaki
işlemler katma değer vergisine tabidir:
. Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan
teslim ve hizmetler.
. Her türlü mal ve hizmet ithalatı.
. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler.
Söz konusu yasa içersinde teslim ve hizmet deyimlerinin kapsamları ayrıca
belirlenmiş bulunmaktadır.
Teslim "bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı
veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim
hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi
halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi
edilmesi de mal teslimidir." (Katma değer vergisi madde: 2)
Yasal düzenleme gereği "Trampa iki ayrı teslim hükmündedir."
Hizmet ise "teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan
işlemlerdir.
Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak,
temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi
yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebilir.
Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde
bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı
vergilendirilir." (Katma değer vergisi madde: 4)
"Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin işletme personelinin veya diğer
şahısların karşılıksız yararlandırılması" da hizmet sayılmaktadır.
Yukarıya aktarılan yasa maddelerinden de anlaşılacağı üzere bir işlemin katma
değer vergisine tabi tutulabilmesi için ya bir teslim fiilinin
gerçekleştirilmesi veyahut da bir hizmetin ifa edilmiş olması gerekmektedir.
Burada hizmetin ifa edilmiş olmasından anlaşılması gereken hizmetin
tamamlanmasına yönelik bir fiilin varlığıdır.
Bazı hallerde yapılan işin teslim ve hizmet tanımlarının dışında kaldığı buna
karşılık yapılan işin vergi kapsamında olduğu düşüncesinden hareketle yapılan
işin hizmet mi yoksa bir teslim mi olduğu konusu tartışılmakta ve bazen de
birbirinden farklı görüşler ortaya çıkabilmektedir.
Örneğin belli bir bedel ödenmek suretiyle yapılan rezervasyonlar sonucunda,
bilahare rezervasyonların iptali nedeniyle, rezervasyon karşılığı belli bir
avansı alan kuruluş açısından alınan bu avanslar katma değer vergisine tabi
tutulabilecek midir? Eğer böyle bir vergilendirme söz konusu ise yapılan bu iş
hizmet olarak mı yoksa teslim olarak mı kabul edilecektir?
Gerçekte rezervasyon karşılığı alınan bedeller "avans" niteliğindedir. Katma
Değer Vergisi Yasası'nın 10'uncu maddesi hükmü gereği olarak vergiyi doğuran
olay "mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin
yapılması"dır.
Yasa koyucu katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olay olarak iki farklı
durumu hükme bağlamış bulunmaktadır. Bunlardan birisi teslim ile hizmetin ifası,
diğeri ise teslimden veyahut da hizmet ifasından önce faturanın düzenlenmiş
olmasıdır.
Mevcut düzenlemeler çerçevesinde katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran
olaylar kesin hatları ile belli edilmiş bulunmaktadır.
Buna karşılık avans henüz teslim edilmemiş bir mal veya henüz ifa edilmemiş bir
taahhüt ya da yapılmamış bir hizmetle ilgili olan, bu itibarla henüz hak edilmiş
bir istihkak niteliği kazanmamış bulunan ilerde doğacak alacağa mahsuben malı
satın alması veya hizmeti ifa ettiren tarafından yapılan ödemelerdir.
Avansın ödenmiş olması teslimin gerçekleşeceğini veyahut da hizmetin
tamamlanacağını göstermez. Teslim veya hizmetin ifası ayrı bir hukuki olaydır.
Bu bilgiler ışığında alınmış olan avansların bilahare işin gerçekleşmemesi
nedeniyle avansı alan kurum bünyesinde kalması halinde, söz konusu avans
bedellerinin katma değer vergisine tabi tutulması söz konusu olmayacaktır.
Konuya ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir
özelgeye göre de "...İade edilmeyen avanslar karşılığında herhangi bir hizmet
ifası gerçekleşmediğinden, söz konusu avanslar için katma değer vergisi
hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır." (Vergi Dünyası, Kasım 2006, Sf: 162-163)
Ayrıca; herhangi bir işlem için peşin alınan bedellerin, bilahare işlemin
yapılmasını isteyen tarafça vazgeçilmesinden doğan ve işlemi yapacak lehine
kalan bedeller de bu bağlamda katma değer vergisine tabi değildir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
