|
BİZE GÖRE
AR-GE indirimi uygulanmıyacak mı?
Veysiğ Seviğ - 27 Şubat 2006 Pazartesi - Dünya
Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kurumlar Vergisi 86 seri numaralı genel
tebliğ ile "mükelleflerin işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri, münhasıran
yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları
üzerinden hesaplanacak AR-GE indiriminin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar"
açıklanmış bulunmaktadır. Ancak uygulamada AR-GE indirimi yapan kurum ve
kuruluşlar bünyesinde yapılan vergi denetimlerinde üzerinde durulan bazı konular
duraksama ve tedirginlik yaratmaktadır.
İlke olarak yapılan harcamanın AR-GE indirimine konu edilebilmesi için AR-GE
faaliyeti kapsamında yapılmış olması gerekmektedir. Bu bağlamda aşağıda
belirtilen amaçlara yönelik faaliyetler AR-GE faaliyeti olarak kabul
edilmektedir.
. Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları
aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik
bilgilerin elde edilmesi.
. Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi.
. Yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler
geliştirilmesine yönelik olarak yeni yöntemler geliştirilmesi veya teknikler
üretilmesi.
. Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite standart veya performansını yükseltici
yeni tekniklerin, teknolojilerin araştırılması.
. Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri ile ilgili harcamalar AR-GE
indirimine konu edilebilmektedir.
Diğer yandan tebliğ ile yapılan yönlendirme gereği AR-GE faaliyetlerinin
sürdürülmesi amacıyla çalıştırılan ve faaliyetin gerektirdiği nitelikte personel
ile ilgili olarak tahakkuk ettirilen ücretler ile bu mahiyetteki "personel
giderleri" AR-GE harcaması olarak kabul edilmektedir.
İşletmenin AR-GE departmanında çalıştırılan hizmetliler ve benzeri vasıfsız
personel ile AR-GE departmanında çalıştırılan personele ödenen ücretler bu
kapsamda olmayıp, AR-GE harcaması olarak değerlendirilemez ve bu tür harcamalar
indirim konusu yapılamaz.
Bir AR-GE projesinin oluşturulması belli bir ön çalışmayı gerektirmektedir.
Gerçekte AR-GE projesinin amacı; genel ve teknik tanımı yani kapsamı, süresi,
bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş gerçek ve tüzel kişilerce
sağlanacak ayni ve/veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak ihtira
haklarının paylaşım esasları belirlenmiş bilimsel esaslar çerçevesinde
hazırlanmaktadır. Bu bağlamda bir projenin oluşturulmasını da yukarıda
belirtilen özelliklerin yer alması, projenin varlığı için zorunlu olmaktadır.
Ülkemizde ve diğer ülkelerde AR-GE çalışmaları genel olarak kurumsal yapılanma
ile sürdürülmekte ve yapılmaktadır. Başka bir anlatımla ülkemizde ve diğer
ülkelerde AR-GE çalışmalarına öncülük edecek olanların bu faaliyetleri daha çok
kurumsal yapılanma ile gerçekleştirebilmektedirler. Özellikle "Yeni ve Özgün
tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri" ile ilgili olarak ortaya çıkan
oluşumlarda bu duruma çok olarak rastlanmaktadır.
Yazılım "bir bilgisayar, iletişim cihazı veya bilgi teknolojisine dayalı diğer
bir cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemlerin
yapılmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod
listesinin, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren bilgi ve belgelerin
tümünü ifade etmektedir." Bu tanımlamadan da anlaşılacağı üzere "yeni ve özgün
tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri"nde bulunacak kurumlarda ortaklık ve proje
üretimi genellikle aynı şahıslar üzerinde olabilmektedir.
Uygulamada bu tür oluşumlarda şirket ortakları proje çalışmaları nedeniyle
ayrıca ücret almaları halinde, yapılan bu tür ücret tahakkuklarının ve
ödemelerinin AR-GE indiriminden yararlandırılıp yararlandırılamıyacağı konusu
uygulamada duraksama yaratmakta ve vergi idaresi bu harcamaların indirimden
yararlandırılmayacağı varsayımından hareketle mükellefler hakkında işlem yapmayı
tercih edmektedir.
Oysa mevcut hukuki düzenlemeler çerçevesinde bir anonim şirket ortağının
şirketinde ücretli olarak çalışmasını engelleyen hiçbir düzenleme yoktur.
Kaldıki ortaklar arasında teknik bilgi sahibi olmaları nedeniyle, bu kişilerin
diğer ortaklardan farklı olarak kendi uzmanlık alanlarında ücretli olarak
istihdam edilmesi ve bu bağlamda daha verimli sonuçların alınmasına, katkı
sağlamalarına yönelik olarak tüm engellerin kaldırılması gerekmektedir.
Ancak ne yazık iki uygulamada vergi denetimlerinde "ortaklık" vasıfları var diye
AR-GE alanında çalışanların ücretleri AR-GE indiriminden
yararlandırılamamaktadır. Bu tür çalışmalarda da görev alanların ücretleri
matrah farkı olarak kabul edilmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
