|
BİZE GÖRE
Özel gider bildirimi müessesesi
Veysi Seviğ - 06 Aralık 2006 Çarşamba - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nda değişiklik yapılması ile ilgili olarak hazırlanan
tasarıda "Özel gelir bildirimi" başlığı altında yeni bir uygulamaya gidilmesi
öngörülmektedir.
Buna göre kişilerin beyan etmek zorunda oldukları kazançlarının doğruluğunu bir
kez de yapmış oldukları harcamalar açısından test edilmesine imkan verecek bir
kontrol mekanizması, söz konusu düzenleme ile yasallaştırılmış olacaktır.
Yapılması öngörülen düzenleme mükelleflerin her yıl mutlaka vermek zorunda
oldukları bir bildirim niteliğinde değildir.
Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak ön araştırmalar (örneğin; verilen yıllık
gelir vergisi beyannamelerinin incelenmesi, yoklamalar yapılması, Maliye
Bakanlığı'na gelen ihbarların değerlendirilmesi veya başkaca herhangi bir
suretle yapılacak araştırmalar) sırasında düşük gelir beyanı ya da herhangi bir
gelir beyanı olmadığı halde tespit edilen harcamaları yüksek seviyelerde
bulunanlardan "Özel gelir bildirimi" istenecektir.
Kişilerin harcamalarının yüksek olması ve bu bildirimin istenmesi için yeterli
değildir. Çünkü söz konusu bildirim gelir düzeyinin üzerinde harcama yapanlardan
talep edilecektir. Bir başka anlatımla beyan ettiği gelirle mutad yaşam seviyesi
örtüşmeyenlerden bu bildirim istenecek olup, mükelleflerin beyan ettikleri
gelirlerin harcama düzeyini izah edebilecek seviyelerde olması halinde bu
bildirimin istenilmesi söz konusu olmayacaktır.
Madde metni; tasarıda aşağıdaki şekilde yer almaktadır.
"Maliye Bakanlığı'nca yapılacak ön araştırmalar sonucunda; beyan ettikleri gelir
ile harcamaları arasında uyumsuzluk tespit edilenlerden "yıllık özel gider
bildirimi" istenebilir.
Yıllık özel gider bildiriminde, yıl içinde yapılan harcamalar ile bu
harcamaların kaynağını teşkil eden unsurlara yer verilir.
Yıllık özel gider bildiriminde gelirleri ile harcamaları arasındaki uyumsuzluğun
açıklanamadığı sonucuna ulaşılanlar hakkında özellikle vergi incelemesi yapılır.
Yıllık özel gider bildirimini istenilen sürede vermeyenler hakkında 213 sayılı
Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355'inci maddesinin birinci fıkrasının (1)
numaralı bendinde yazılı özel usulsüzlük cezası iki kat olarak uygulanır ve süre
verilmek suretiyle yeniden bildirim vermeleri kendilerinden istenilir. Verilen
ek sürede de bildirim vermeyenler hakkında, anılan özel usulsüzlük cezası beş
kat olarak uygulanır. Cezaya muhatap olanlar, aynı kanunun 376'ncı maddesi ile
uzlaşmaya ilişkin madde hükümlerinden yararlanamazlar.
Yıllık özel gider bildiriminin şekil ve içeriği ile bu maddenin uygulanmasına
ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."
Yukarıya aynen aktarılan madde taslağından da anlaşılacağı üzere özel gider
bildiriminde; bildirim istenilen kişinin yıl içinde yaptığı harcamalar ile
harcamaların kaynağını teşkil eden gelir unsurlarına yer verilmesi
gerekmektedir. Ancak, yapılan her türlü harcamanın ve elde edilen gelirin
detaylı olarak bu bildirimde belirtilmesi zorunlu olmayıp, harcamaların (gıda,
giyecek, yakacak, eğlence ve seyahat gibi) ana harcama unsurları itibariyle;
gelirlerin de aynı şekilde türleri itibariyle (ücret, menkul sermaye iradı,
taciri kazanç ve gayrimenkul sermaye iradı gibi) gruplandırılarak bildirilmesi
mümkün olacaktır.
Yıllık özel gider bildirimiyle bildirilen harcama ve gelirleri ile aynı döneme
ilişkin olarak idareye daha önce verilen beyannameler, yapılan ön araştırmalarla
idarenin bilgisine giren harcama ve gelir unsurlarının karşılaştırılmasında
tutarsızlık tespit edilen mükellefler nezdinde öncelikle olarak vergi incelemesi
yapılması öngörülmektedir.
Yıllık özel gider bildirimini istenilen sürede vermeyenler hakkında bu bağlamda
özel usulsüzlük cezası uygulaması öngörülmektedir. Ayrıca söz konusu kişiye özel
gider bildiriminde bulunabilmesi için ek süre verilecektir. Ek süre içersinde de
bildirim vermeyen hakkında özel usulsüzlük cezasının beş kat uygulaması
öngörülmektedir.
Özel gider bildirimi uygulaması ile beyan edilmeyen gelirlerin belli bir kontrol
altına alınması hedeflenmektedir. Ancak söz konusu yasa maddesinin bu amaca
yönelik sonuç vermesi hukuki yapısı itibariyle tartışmaya açıktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|