|
BİZE GÖRE
Dar mükellefler gayrimaddi hak ödemelerinde
stopaj
Veysi Seviğ - 11 Aralık 2006 Pazartesi - Dünya
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereği
olarak dar mükellefiyete tabi kurumlara; "Ticari veya zirai kazanca dahil olup
olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka
ve benzeri gayrimaddi hakların satış, devir ve temlik karşılığında nakden veya
hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden" yüzde 15 oranında
kurumlar vergisi kesintisi yapılır.
Yasal düzenleme gereği Bakanlar Kurulu vergi kesintisi oranlarını, gelir
unsurları veya faaliyet konuları itibariyle ayrı ayrı belirlemeye, sıfıra kadar
indirmeye veya belirtilen oranın bir katına kadar artırmaya yetkilidir.
Bu bağlamda yapılacak kesintilerde kazanç ve iratlar gayrisafi tutarları
üzerinden dikkate alınır. Bu bağlamda kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan
tarafından üstlenilmesi halinde vergi kesintisi, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi
yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanmaktadır.
Dar mükellefler için öngörülen ve Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesinde
"Dar mükellefiyette vergi kesintisi" ile ilgili uygulamada dar mükellefiyet
kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de bulunmayan kurumlar için
geçerli olacaktır.
Bilindiği üzere kanuni merkez; vergiye tabi kurumların kuruluş kanunlarında,
tüzüklerinde ve ana sözleşmelerinde veya benzeri nitelikteki belgelerinde
gösterilen merkezdir. İş merkezi ise iş bakımından işlemlerin toplandığı ve
yönetildiği merkezdir.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi ile yapılan düzenleme gereği kanuni
ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de bulunmayan mükellefler yalnızca
Türkiye'de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirmekte olup, bu
kurumların eğer Türkiye'de şube ya da temsilcisi varsa verginin ödenmesinden
bunlar sorumlu tutulmaktadır.
Yurtdışındaki firmanın Türkiye'de temsilci bulundurmadan mal ve hizmeti
kendisinin satması halinde de bu kurumun dar mükellef olma özelliği
değişmeyecek, dolayısıyla verginin ödenmesinden mal veya hizmeti alan kurum
sorumlu tutulacaktır.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın "Muhtasar Beyanname" başlığını taşıyan 31'inci
maddesine göre; "30'uncu madde gereğince vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar,
vergiyi ödemenin veya tahakkukun yapıldığı yer itibariyle bağlı oldukları vergi
dairesine muhtasar beyanname ile bildirmek" zorundadırlar.
Tüm bu bilgiler ışığında tevkifat yapılması bakımından dar mükellef kurumun
Türkiye'de ticari ve zirai bir faaliyetinin olup olmaması ve stopaj (vergi
tevkifatı) konusu kazanç ve irat unsurunun bu faaliyetler çerçevesinde elde
edilip edilmemesinin önemi bulunmamakta, kazanç unsurunun hangi gelir grubuna
girdiği önem taşımaktadır. Bir başka anlatımla Kurumlar Vergisi Yasası'nın
30'uncu maddesi uyarınca tevkifat yapılabilmesi için dar mükellef kurumlara
anılan maddede sayılan nitelikteki kazanç ve iratların ödenmesi yeterli
olmaktadır.
Ticari faaliyetin gerçekleştirilmesine yönelik olsa bile yurtdışındaki
firmalarda gayrimaddi hak bedeli olarak yapılan ödemeler Kurumlar Vergisi
Yasası'nın 30'uncu maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulacaktır.
Bu bağlamda yapılacak gayrimaddi hak ödemeleri 2003/6375 sayılı Bakanlar Kurulu
kararı uyarınca gayrisafi tutarları üzerinden yüzde 25 oranında tevkifata
(kesintiye) tabi tutulacaktır.
Ancak tevkifat hesaplaması yapılırken diğer ülkelerle yapılan çifte
vergilendirmeyi önleme anlaşmalarındaki oranların da dikkate alınması
gerekmektedir.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi hükmü çerçevesinde vergi kesintisi
yapanlar, yaptıkları vergi kesintilerini kayıt ve hesaplarında ayrı olarak
göstermek zorundadırlar. Bu zorunluluk nedeniyle konuya ilişkin olarak muhasebe
kayıtlarında Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi uyarınca yapılan
tevkifata ait özel bir hesabın açılması zorunlu olmaktadır.
Daha önce yukarıda da belirttiğimiz gibi dar mükellef kurumlara yapılan "gayrimaddi"
hak ödemelerinin söz konusu hakların ticari veya zirai kazanca dahil olup
olmamasına bakılmaksızın tevkifa tabi tutulması gerekmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
