|
BİZE GÖRE
Dar mükellef kurumların vergilendirilmesi
Veysi Seviğ - 29 Ocak 2007 Pazartesi - Dünya
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 22'nci maddesi uyarınca "dar mükellef kurumların
işyeri veya daimi temsilcisi vasıtasıyla elde edilen kazançların tespitinde,
aksi belirtilmediği takdirde tam mükellef kurumlar için geçerli olan hükümler
uygulanır.
Yasal düzenleme gereği olarak dar mükellefiyete tabi kurumların ticari veya
zirai kazançlar dışında kalan kazanç ve iratları hakkında Gelir Vergisi
Yasası'nın bu kazanç ve iratların tespitine ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
Ancak, bu kazanç ve iratların Türkiye'de yapılmakta olan ticari veya zirai
faaliyetler kapsamında elde edilmesi halinde, kazanç, kurum kazancının tespitine
ilişkin esaslar çerçevesinde hesaplanacaktır.
Dar mükellef kurum kazançları aşağıdaki kazanç ve iratlardan oluşur.
. Vergi Usul Yasası hükümlerine göre Türkiye'de işyeri olan veya daimi temsilci
bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde veya temsilciler vasıtasıyla
yapılan işlerden elde edilen ticari kazançlar kurumlar vergisine tabidir. Ancak
bu şartları taşısalar dahi dar mükellef kurumların ihraç edilmek üzere
Türkiye'de satın aldıkları malları Türkiye'de satmaksızın yabancı ülkelere
göndermelerinden doğan kazançlar, Türkiye'de elde edilmiş sayılmamaktadır. Bu
bağlamda Türkiye'de satmaktan maksat, alıcı veya satıcının ya da her ikisinin
Türkiye'de olması veya satış sözleşmesinin Türkiye'de yapılmasıdır.
. Türkiye'de bulunan zirai işletmelerden elde edilen kazançlar,
. Türkiye'de elde edilen serbest meslek kazançları,
. Taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye'de kiralanmasından elde edilen
iratlar,
. Türkiye'de elde edilen menkul sermaye iratları,
. Türkiye'de elde edilen diğer kazanç ve iratlar,
Yukarıda sayılmak suretiyle belirtilen kazanç ve iratlardan ticari ve zirai
kazançlar dışında kalanların vergilendirilmesinde geçerli olan ilkeler ise
aşağıda açıklanmış bulunmaktadır.
. Dar mükellef kurumların serbest meslek kazancı elde etmeleri, istihdam
ettikleri personelleri aracılığı ile olmaktadır.
Serbest meslek kazançlarının Türkiye'de elde edilmiş sayılması için serbest
meslek faaliyetinin Türkiye'de icra edilmesi veya Türkiye'de değerlendirilmesi
gerekir.
Türkiye'de değerlendirmeden anlaşılması gereken, ödemenin Türkiye'de yapılması
veya ödeme yabancı ülkede yapılmışsa Türkiye'de ödeyenin nam ve hesabına ödeme
yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya kârından ayrılmasıdır.
Dar mükellef kurumların Türkiye'de elde ettikleri serbest meslek kazançları
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi uyarınca vergi tevkifatına tabi
tutulacaktır. Ancak serbest meslek kazancının dar mükellefin Türkiye'de yapmakta
bulunduğu ticari faaliyet kapsamında ise, bu takdirde elde edilen serbest meslek
kazancı ticari kazanç içersinde mütalaa edilecektir. Bu nedenle de ticari
faaliyet kapsamında gerçekleşen serbest meslek kazancı ödeme aşamasında vergi
tevkifatına tabi tutulmayacaktır.
. Dar mükellef kurumların Türkiye'de taşınır ve taşınmazlar (gayrimenkul) ile
hakların kiralanmasından elde edilen kazançlar eğer söz konusu kurumların ticari
kazancı ile bağlantılı değilse bu takdirde bu gelirler (iratlar) gayrimenkul
sermaye iradı olarak kabul edilecektir.
. Dar mükellef kurumların Türkiye'de menkul sermaye iradı elde edebilmeleri
için, yatırımlarını menkul kıymet olarak kabul edilen değerler üzerine yapmaları
gerekmektedir.
Türkiye'de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan dar mükellef bir kurumun menkul
sermaye iradı elde etmesi halinde bu kazançların vergilendirilmesinde, yabancı
kuruma söz konusu iradı sağlayanlar ile bu tür iratların sağlanmasına aracılık
edenler sorumlu olmaktadır.
. Diğer kazanç ve iratların Türkiye'de elde edilmiş sayılması için kazanç ve
iradı doğuran kıymetin Türkiye'de bulunması, iş veya işlemlerin Türkiye'de
yapılması veya Türkiye'de değerlendirilmesi gerekmektedir.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca dar
mükellefiyete tabi kurumların;
. Gelir Vergisi Yasası'nda belirtilen ilkeler çerçevesinde birden fazla takvim
yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili
olarak yapılan hakediş ödemeleri,
. Serbest meslek kazançları,
. Gayrimenkul sermaye iratları,
Gelir vergisi kesintisine tabidir.
Bu gelirler dışında dar mükellefiyete tabi kurumların elde ettikleri menkul
sermaye iratlarının vergilendirilmesinde geçerli olan genel ilke tevkifat yolu
ile vergilendirme olup, dar mükelleflere Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci
maddesi kapsamında sağlanan gelir ve iratlar sıfır oranında tevkifata tabi
tutulmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|