|
Evde yapılan üretimde vergi muafiyeti
Veysi Seviğ - 04 Mayıs 2007 Cuma - Referans
Gelir Vergisi Yasası’nın 9'uncu maddesi esnaf muaflığından yararlanması söz
konusu olanların özel durumlarını belirlemektedir. Bu bağlamda ticaret ve sanat
erbabından yasa maddesinde öngörülen şekil ve suretle çalışanların kazançları
Gelir Vergisi'nden muaf (bağışık) tutulmaktadır.
Söz konusu yasa maddesinin 6'ncı bendi gereği olarak evlerde kullanılan dikiş,
nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere,
muharrik kuvvet kullanmak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları
evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma
mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış
işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul,
payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı
gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanların bu işlerden sağlamış bulundukları
kazançlar Gelir Vergisi'ne tabi tutulmamaktadır.
Ancak bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticari, zirai veya
mesleki faaliyetleri dolayısıyla Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefi olanların
düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu
kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muafiyetten
faydalanmayı engellememektedir.
Mevcut yasal düzenleme gereği olarak ticari, zirai veya mesleki kazancı
dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisi'ne tabi olanlar bu tür işleri Gelir ve
Kurumlar Vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar ise esnaf
muaflığından yararlandırılmamaktadır.
Ancak; evlerde kullanılması söz konusu olan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve
benzeri makine ve aletler muharrik kuvvet kapsamında kabul edilmemiştir. Örneğin
evinde sahibi bulunduğu dikiş makinesi kullanarak nakış işleyen bir kişinin elde
ettiği kazanç Gelir Vergisi'ne tabi tutulmamaktadır. Dolayısıyla bu kişi
mükellefiyetle ilgili vergisel ödevleri yerine getirmek zorunda olmayacaktır.
Buna karşılık evinde sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve aletleri
kullanmak suretiyle, gelir sağlayanların bu tür faaliyetlerinden elde edecekleri
kazançlar Gelir Vergisi'ne tabi tutulacak, dolayısıyla bu kişiler mükellefiyetle
ilgili ödevlerini yerine getireceklerdir.
Muafiyet kapsamındaki ürünler, ayrıca yasa maddesinde sayılmak suretiyle
belirlenen mallarla sınırlı olmayıp bu ürünlere benzerlik gösteren diğer
ürünlerinde aynı koşullar çerçevesinde üretilip değerlendirilmesi de söz konusu
bağışıklıktan yararlandırılmaktadır.
Evlerde yapılan erişte veya ev mantısının herhangi bir kuruma veya Gelir Vergisi
mükellefi olanlara satılması muafiyeti etkilemeyecektir. Ancak buna karşılık söz
konusu ürünleri imal edip satanlara yapılacak ödemeler satın alanların Gelir
Vergisi Yasası’nın 94. maddesinin birinci fıkrasında yer alan vergi tevkifatı
(kesintisi) ile ilgili olarak tevkifata tabi tutulması gerekebilecektir. Çünkü
esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemelerin söz konusu yasanın 94'üncü
maddesi uyarınca yapılacak tevkifata yönelik herhangi bir etkisi
bulunmamaktadır.
Esnaf muafiyetinden yararlananların, evlerinde üretmiş bulundukları ürünleri;
* Bir işyeri açmaksızın,
* Dernekler, vakıflar, sendikalar ve meslek odalarınca düzenlenenler dahil olmak
üzere düzenlenen kermes, festival ve panayırlarda,
* Kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satabilecekler
ve esnaf muaflığından yararlanmaya da devam edeceklerdir.
Ancak bu kişilerin Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından
sağlanacak yerlerde yapmış oldukları satışlar muafiyetten
yararlandırılmayacaktır. Ayrıca evlerde üretilen ürünlerin, pazar takibi
suretiyle satışını yapanlar, Gelir ve/veya Kurumlar Vergisi mükellefleri
tarafından düzenlenen festival, kermes veyahut satış yerlerinde satarlarsa bu
takdirde söz konusu kişiler esnaf muaflığından yararlanamayacaklardır.
Esnaf muaflığı kapsamında sayılan işlerin Gelir ve Kurumlar Vergisi
mükelleflerine bağlılık arz etmeyecek şekilde devamlı olarak yapılması halinde
de bağışıklık devam edecektir.
Örneğin Bay Yıldırım Gülmez evinde yapma çiçek yapmaktadır. Bu ürünlerini
devamlı bir biçimde Bay (A)'ya satmaktadır. Bu kişinin söz konusu durumu
muafiyetten yararlanmasına engel teşkil etmeyecektir. Yasal düzenleme gereği
esnaf muaflığından yararlanan bir kişinin satışlarını ticari kazanç sahiplerine
veya kurumlara gider pusulası karşılığı yapması gerekmektedir.
Esnaf muaflığından faydalananlar faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları
mallara ve giderlerine ilişkin Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinden
aldıkları belgeleri saklamakla yükümlü tutulmuşlardır. Bu nedenle esnaf
muaflığından yararlananlar istenildiğinde satın almış bulundukları mallarla
ilgili fatura ve benzeri belgeleri vergi denetim elemanlarına ibraz etmekle
yükümlüdürler.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|