|
Maliye hesap uzmanlarının 62 yıllık geçmişi
Veysi Seviğ - 29 Mayıs 2007 Salı - Referans
Vergi Usul Yasası’nın 135'inci maddesi uyarınca ülkemizde vergi denetimi hesap
uzmanları, hesap uzman yardımcıları, ilin en büyük mal memuru, vergi
denetmenleri, vergi denetmen yardımcıları veya vergi dairesi müdürleri
tarafından yapılır.
Aynı yasal düzenleme çerçevesinde “Maliye müfettişleri, maliye müfettiş
muavinleri, gelirler kontrolörleri ve stajyer gelir kontrolörleri, Gelir İdaresi
Başkanlığı’nın merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar
her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisini haizdir.”
Vergi incelemesine yetkili kılınan Maliye hesap uzmanları sadece mükellef
hesaplarının incelenmesi ve gerek görülen araştırmaları yapmak üzere özel
nitelikte bir yasa ile oluşturulan maliya hesap uzmanları kurulu bünyesinde
faaliyetlerini sürdürmektedirler.
Maliye Hesap Uzmanları Kurulu 62 yıl önce 29 Mayıs 1945 tarihinde 4709 sayılı
yasa ile kurulmuş olup, kuruluşundan bu yana asli görevi olan vergi incelemeleri
yanında, başta ülkemizin ekonomik yapısı olmak üzere, vergisel alanda yaşanan
gelişmeler, vergi teorileri ve uygulamaları konusunda yurtiçi ve uluslararası
alanda birçok araştırma ve çalışmaların yapılmasını sağlamış ve Türk vergi
sisteminin çağdaş düzeyde yapılanmasında önemli görevler üstlenmiştir.
Kuruluşundan bu yana dünya uygulamalarında birçok değişime konu olan
vergilendirme yöntemlerinin ülkemiz bünyesine uyarlanması konusunda üst düzey
sorumluluk üstlenen Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun mevcut hukuki
yapılanmasına liderlik eden ve böyle bir kurulun oluşumu ile ülkemizde reformist
çalışmaları başlatan, ancak bugün aramızda bulunamayan büyük üstat merhum Ali
Aleybek’tir.
Avrupa’da yaşanan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle ortaya çıkan ekonomik ve siyasi
olumsuzluk nedeniyle ülkemize gelen birçok bilim adamı içerisinde yer alan ve
ülkemizin hem kültürel alanda hem de reformist haraketlerine katkı sağlayan
bilim adamları ile üst düzey ilişki kuran sınırlı sayıdaki kamu görevlileri
içerisinde yer alan rahmetli Ali Alaybek bu bağlamda Türk vergiciliğinin
oluşumuna önemli katkıların sağlanmasına hem liderlik etmiş ve hem de çağdaş
vergilendirmede idarenin yeniden yapılanmasına önemli katkılar sağlamıştır.
Hesap Uzmanları Kurulu'nun oluşumu
O dönemlerde ülkemizde bulunan ve hiçbir vakit unutulması söz konusu olmayan
Prof. Dr. Neumark ile Ali Alaybek’in müşterek çalışmaları ülkemizin vergi
uygulamalarına yönelik yapısını değiştirmiş ve bu değişim için “Maliye Hesap
Uzmanları Kurulu”nun oluşumu bir anlamda zorunda olmuştur.
Türk vergicilik yaşamında ilk reformist çalışmalar Hesap Uzmanları Kurulu’nun
hukuken kuruluşu ile başlamış ve bu oluşumla ilk vergi reformu ülkemizde 1950
yılında gerçekleştirilmiş, bu bağlamda Gelir ve Kurumlar Vergisi yasaları ile
Vergi Usul Yasası bu yılda yürürlüğe girmiştir.
Türkiye’de ilk defa uygulanmaya başlanan ve gelir ve kazançların
vergilendirilmesini amaçlayan ve bu yasalarla ilgili teknik nitelikteki usul ve
esasları belirliyen usul yasasının o günlerdeki örnekleri, bu gün pek
bilinmemesine karşılık bazı Avrupa Birliği ülkelerinin vergi yasalarının
oluşumunda da örnek alınmıştır.
Halen bazı Avrupa Birliği ülkeleri kütüphanelerinde Neumark-Alaybek müşterek
çalışmalarına rastlamak mümkündür.
Sınırlı kadroyla yazılan yasalar
O dönemlerde vergilendirmenin ancak vergilendirme becerisi ile birlikte başarılı
olabileceği varsayımı ve bilinci ile hareket eden ve sınırlı bir kadro ile
hazırlanan vergi yasaları, dünya ülkelerine örnek teşkil edecek nitelikte
görülmüş ve kabul edilmiş olup, bu özellik Türk vergiciliği için önemli bir
kazanım ve onur konusu olmuştur.
Zaman içersinde örnek teşkil edebilecek vergi yasaları üzerinde yapılan bir dizi
anlamsız değişiklik, ülkemizin vergiciliğini giderek sorunlu hale getirmiştir.
Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun oluşumuna liderlik eden Ali Alaybek siyasi
görev üstlenmemiş olmasına karşılık uluslararası ilişkilerde “ministerable”
(bakan) olarak tanımlanmış, yalnız ülkemizde değil uluslararası nitelikte
saygınlık kazanmıştır.
Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun kuruluşundan bu yana 62 yıl geride kalmış
büyük bir titizlikle seçme sınavı ile bünyesine aldığı ve yetiştirdiği uzmanları
ile hem ülke çapında ve hem de uluslararası alanda haklı bir ün ve takdir
kazanmıştır.
Bugün 62 çalışma yılını geride bırakan Maliye Hesap Uzmanları Kurulu Maliye
Bakanlığı bünyesindeki denetim kurulları mozaiği içerisinde varlığını
sürdürmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|