|
Belgelerin yanması ve kaybolması halinde
çözüm yolu
Veysi Seviğ - 18 Eylül 2007 Salı - Referans
Katma Değer Vergisi Yasası’nın 29'uncu maddesi uyarınca mükellefler yaptıkları
vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi'nden, söz konusu
yasa aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine düzenlenen fatura ve benzeri
vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi'ni indirebilirler.
Yasal düzenleme gereği olarak “İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu
takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği
vergilendirme döneminde kullanılabilir.”
“İndirimin belgelendirildiği fatura ve belgeler asıl nüsha olmalıdır. Faturanın
veya diğer belgelerin kazaen kaybı veya tahrip olması halinde, faturanın ya da
diğer belgelerin ikinci nüshalarına, bu da yoksa satıcılardan temin edilecek
fatura fotokopilerine dayanılarak vergi indirimi yapılabilir." (Kızılot, Şükrü
“Katma Değer Vergisi Uygulaması” Cilt: IV, Sf: 1463. Danıştay 11 Daire E.No:
1996/1703, K. No: 1997/487)
Ancak uygulamada bazı hallerde defter ve belgelerin yangın veya herhangi bir
nedenle yok olması dolayısıyla inceleme elemanlarına ibraz edilemeyen defter ve
belgeler nedeniyle mükellefler hakkında Katma Değer Vergisi tarhına
gidilmektedir.
Bu bağlamda mükellefin iradesi dışında elinden çıkan defter ve belgelerin
inceleme aşamasında ibraz edilememesi halinde, Katma Değer Vergisi'ne ilişkin
belge örneklerinin edinilmesi suretiyle ibrazı ve dolayısıyla söz konusu
mükelleflerin indirim hakkından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
Dolayısıyla “Katma Değer Vergisi indiriminin kabul edilmemesi için fatura
düzenleyen firmalarla ilgili olarak açık ve somut tespitlerin bulunması
gerekmektedir.” (Danıştay 9. Daire E.No: 2006/63, K. No: 2006/283)
Gerçekte Türk Vergi Hukuku, maddi ve somut delillere dayalı, böylece vergi
adeletini sağlamayı amaçlayan kuralları içermektedir. Bu nedenle vergilemeye
ilişkin kurallar, varsayım veya kanaate dayalı, vergi adaletini tesis yönünden
gerçeğe aykırı tespitlere dayanan vergileme yapılmasını önlemeye yönelik olarak
düzenlenmiştir. Bu nedenle gerçek durmun vergilemeye esas alınacağı ve
incelemenin de bu amaca yönelik olmasının gerekeceği öngörülmüştür.
“Katma Değer Vergisi indirimlerinin kabul edilmemesi için fatura düzenleyen
firmalarla ilgili tespitlerin yeterli olması gerekmektedir.” (Danıştay 4. Daire
E. No: 2006/159, K. No: 2006/211)
Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nun vermiş bulunduğu bir karara göre “Defter
ve belgelerinin kendisinde değil, işleri fiilen yürüten kişide olduğunu
söyleyerek incelemeye ibraz etmeyen mükellefin indirim hakkından
yararlandırılması” mümkün değildir. (Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu
E. No: 2002/590, K. No: 2003/331)
Asliye hukuk mahkemesi tarafından tespit zaptı ile yandığı belirlenen defter ve
belgelerin ibraz edilememesi nedeniyle vergi matrahının tamamen veya maddi
delillere dayanılarak saptanması olanağı ortadan kalkmış olur. Bu durumda konuya
ilişkin olarak re’sen takdir sebebinin varlığını kabul etmek zorunlu olmaktadır.
Ancak bu durumda dahi mükellefin konuya ilişkin ispat ve ibraz yükümlülüğü devam
eder. Bir başka anlatımla, bu durumda dahi mükellefin konuya yönelik olarak
ispat ve ibraz yükümlülüğü vardır.
Böyle bir durumda gerek inceleme elemanı tarafından ve gerekse mahkemece
mükelleften fatura ve gider belgelerinin istenilmesi, ibraz edilecek olan fatura
ve gider belgelerinden vergi dairesi müdürlüğünün de haberdar edilmesi suretiyle
söz konusu belgelerin gerçekten alımı yapılan emtialara ait faturalar olup
olmadığının araştırılması ve gerçek alış faturaları göz önüne alınarak ödenecek
verginin de tespiti mümkündür. Ayrıca gerek görülürse bu belgeler üzerinde
bilirkişi incelemesi de yaptırılabilir.
Bu nedenle de “Defter ve belgelerin yanması nedeniyle incelemeye ibraz edemeyen
mükelleflerin emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat yükümlülüğünün
ortadan kalkmadığı ve ibraz edilebilen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
Katma Değer Vergisi'nin indirim konusu yapılabileceğini” belirtmek gerekir.
(Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E. No: 2005/272, K. No: 2005/281)
Vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak,
tespit etmek ve sağlamaktır. Bu nedenle herhangi bir nedenle inceleme elemanına
ibraz edilemeyen defter ve belgelerin var olup olmadığının araştırılması eğer
söz konusu defter ve belgelerden özellikle alış belgesi eksikliği varsa, bu
eksikliği, belgeleri düzenleyenlerle temas kurmak ve söz konusu belgelerin
örneklerini (ikinci nüshalarını) temin etmek suretiyle gidermek mümkündür.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30 |