|
BİZE GÖRE
Araştırma ve geliştirme harcamaları (AR-GE)
Veysi Seviğ - 19 Ocak 2005 Çarşamba - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın 89'uncu maddesinin 9 numaralı bendi gereği olarak
yükümlülerin "İşletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni
teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları
tutarının yüzde 40'ı oranında hesaplanacak 'AR-GE indirimi' gelir vergisi
matrahının tespitinde, beyanname üzerinde indirim konusu yapılacaktır. Bu hükme
paralel olarak Kurumlar Vergisi Yasası'nın 14'üncü maddesinin (16) numaralı
bendi hükmü gereği olarak da yükümlülerin işletmeleri bünyesinde yapmış
oldukları AR-GE harcamalarının yüzde 4O'ı" gider olarak kabul edilecektir.
Gerçekte işletmeler açısından araştırma ve geliştirme giderleri rekabet
ortamının getirdiği zorunluluktan kaynaklandığı gibi, bazı faaliyet alanlarında
bu tür harcamaların yapılması kaçınılmaz olmaktadır.
Maliye Bakanlığı AR-GE harcamalarına yapmış olduğu düzenlemelerle bir anlamda
amortismana tabi bir mal gibi bakmaktadır. Bu nedenle de "AR-GE" harcamaların
vergisel açıdan özendirilmesi yerine bu tür harcamaların adeta kısıtlanmasına
yönelik ilkeleri tercih eder hale gelmiş bulunmaktadır.
Yasal düzenleme gereği olarak araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan
ilişkisi olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde
kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan amortisman
tutarlarından verilen paylar üzerinden AR-GE indirimi hesaplanmayacaktır. Bu
bağlamda AR-GE indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamı ile uygulamadan
yararlanılabilmesi için gerekli belgeleri ve usulleri belirleme yetkisi Maliye
Bakanlığı'na verilmiş bulunmaktadır.
Maliye Bakanlığı bir süredir AR-GE harcamaları ile ilgili ilkeleri belirlemeye
yönelik çok yönlü bir çalışma yapmakta olup, bu çalışmayı tebliğ haline
dönüştürme aşamasındadır.
Buna göre; yapılan bir harcamanın AR-GE indirimine konu edilebilmesi için AR-GE
faaliyeti kapsamında olması gerekmektedir. Aşağıda belirtilen amaçlara yönelik
faaliyetlerin AR-GE faaliyeti kapsamında kabul edilmesi düşünülmektedir.
. Bilimsel ve teknoloji alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları
aydınlatmak amacıyla bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik
bilgilerin elde edilmesi,
. Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin bulunması veya geliştirilmesi,
. Yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler
geliştirilmesine yönelik olarak yeni yöntemler geliştirilmesi veya yeni
teknikler üretilmesi,
. Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici
yeni tekniklerin/teknolojilerin bulunması,
. Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri.
Yapılması öngörülen yönlendirmeye göre bir faaliyetin AR-GE faaliyeti olarak
nitelendirilebilmesi için, yukarıda yer alan amaçları en az birine yönelik
olması gerekmektedir.
Diğer yönden Maliye Bakanlığı tarafından sürdürülen çalışma uyarınca aşağıda
sayılan faaliyetlerin AR-GE faaliyetleri kapsamında değerlendirilmemesi
düşünülmemektedir.
. Pazar araştırması ya da satış promosyonu,
. Kalite kontrol,
. Sosyal bilimlerdeki araştırmalar,
. Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri,
. İcat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı,
. Biçimsel değişiklikler,
. Bilimsel ve teknoloji yenilik doğurmayan rutin faaliyetler,
. İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri,
. Proje sonucunda geliştirilen fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik
çalışmalar,
. Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp test amaçlı
dağıtılması ve tüketici testleri.
AR-GE harcamaları, amaca yönelik ve faaliyetin özelliklerine göre boyutta ve
nitelikleri farklı olan bir dizi edinimi ve fikri yararlanma ile birlikte ek
ayrıntılara yönelik giderleri kapsar. Bu bağlamda AR-GE harcamalarını
çerçevelemek çoğu kez mümkün değildir. Bu bağlamda söz konusu harcamaların
özelliklerine göre değerlendirilmesi gerekir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
