|
Transfer fiyatlandırması ile ilgili ilkeler
belli değil
Veysi Seviğ - 03 Kasım 2007 Cumartesi -
Referans
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 13'üncü maddesi ile "Transfer fiyatlandırması
yoluyla örtülü kazanç dağıtımı"na ilişkin tanımlamalar yapılmıştır. Söz konusu
yasal düzenleme gereği olarak "Transfer fiyatlandırması ile ilgili usuller
bakanlar kurulunca" belirlenecektir.
Söz konusu yasa maddesi 01.01.2007 tarihinden itibaren geçerli bulunmaktadır.
Ancak bugüne kadar transfer fiyatlandırması ile ilgili olarak bakanlar kurulu
konuya ilişkin usulleri belirlememiştir.
Gerçekte "transfer fiyatlandırması" ile ilgili düzenlemelerin yapılmasındaki
amaç "ilişkili kişilerle mal ve hizmet alım ya da satımında bulunan gerçek kişi
ve kurumların gelirlerinin tam ve doğru olarak beyan edilmesini sağlamak ve
transfer fiyatlandırması yoluyla vergi matrahının aşındırılmasına engel
olmaktır."
Bu bağlamda da "transfer fiyatlandırması", ilişkili kişiler arasında yapılan ve
mal veya hizmet alım ya da satımlarında uygulanan fiyat veya bedeli ifade
etmektedir.
İlişkili kişi ise "Kurumlar Vergisi uygulaması açısından kurumların kendi
ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum
ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak
bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi kurumları ifade
eder." Bu bağlamda da ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve
altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili
kişi sayılmaktadır.
Gelir Vergisi uygulaması açısından, teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve altsoyu,
üçüncü derece dahil yansoy ve kayın hısımları ile doğrudan veya dolaylı ortağı
bulunduğu şirketler, bu şirketlerin ortakları, bu şirketlerin idaresi, denetimi
veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan diğer şirket ilişkili kişi
sayılmaktadır.
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımına ve bu dağıtıma yönelik
uygulanacak usul ve esasların belirlenmesi geniş kapsamlı bir çalışmayı zorunlu
kılmaktadır.
Konuya ilişkin olarak şu anda Avrupa Birliği'nde dahi kesin uygulanabilir
ilkeler belirlenmemiş, uygulamada seçilen yöntem ve usuller devamlı tartışma
konusu olmuş, bu konuda çok sayıda uyuşmazlık ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla
transfer fiyatlandırması ve buna bağlı olarak da örtülü kazanç dağıtımına
ilişkin uygulanması gereken ilkeler için değişik çalışmaların yapılması ve bu
çalışmalara göre belirlenen tekniklerin kesin çizgilerinin önceden duyurulması
gerekmektedir.
Yaklaşık iki ay sonra 2007 yılı vergilendirme dönemi sona erecektir. Dönem
kapanmadan önce konuya ilişkin ilkelerin belirlenmesi ve yine konuya ilişkin
olarak gerek Kurumlar Vergisi mükelleflerine ve gerekse Gelir Vergisi
mükelleflerine ön çalışma daha açıkçası hazırlık yapma olanağının sağlanması
gerekmektedir.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın 13'üncü maddesinin 5 numaralı bendi ile
mükelleflerin ilişkili kişilerle yaptığı işlemlere ilişkin olarak belirleyeceği
yöntem konusunda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurarak anlaşma
yapma olanağı getirilmiş ve yöntem üzerinde anlaşma sağlanması halinde, bu
yöntemin üç yılı aşmamak üzere belirlenen süre ve koşullar altında uygulanması
öngörülmüştür.
Böyle bir durumun varlığı halinde yapılan başvurular üzerine Maliye Bakanlığı
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bir ön değerlendirme yapılacaktır.
2007 takvim yılına ilişkin vergilendirme işlemlerinin yukarıda belirtilen
yönteme uygun yapılabilmesi için mevcut süre giderek kısaldığından büyük bir
olasılıkla "anlaşma" yönteminin uygulanması artık bu yıl için imkânsız hale
gelmek üzeredir.
2007 yılı hesapları üzerinden "transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç
dağıtımı" hesaplamaları ilk defa yapılacaktır. Bu bağlamda da büyük bir
olasılıkla Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, ilişkili kişilerle bir takvim yılı
içinde yaptıkları mal veya hizmet alım ya da satım işlemleri ile ilgili olarak
"transfer fiyatlandırması, kontrol edilen yabancı kurum ve örtülü sermayeye
ilişkin" olarak ayrı bir form düzenlenmesi zorunlu hale getirilebilecektir.
Tüm bu çalışmalar henüz Kurumlar Vergisi mükellefleri için yenidir ve
dolayısıyla konuya ilişkin yönlendirmeler öncelikle yayımlanacak bakanlar kurulu
kararına paralel olarak yayımlanması zorunlu hale gelecek bir Kurumlar Vergisi
Genel Tebliğ ile belirlenecektir.
Büyük bir olasılıkla da 2007 yılı için söz konusu yasa maddesine ve yıl sonuna
kadar yapılması beklenen konuya ilişkin düzenlemelere uygun davranmayanlara
Vergi Usul Yasası açısından en azından belli bazı cezaların uygulanması da
gündeme gelecektir. Ancak mükelleflerle meslek mensuplarının kanımızca daha ilk
uygulama aşamasında bu tür zorluk ve haksızlıklarla baş başa bırakılması doğru
bir yaklaşım değildir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
