|
BİZE GÖRE
Enflasyon düzeltmesinde özel konular ve süre
uzatımı
Veysi Seviğ - 04 Şubat 2005 Cuma - Dünya
Enflasyon düzeltmesi konusunda yapılan çalışmalarda ortaya çıkan duraksamalar
Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Vergi Usul
Yasası sirkülerleri ile giderilmeye çalışılmış bulunmaktadır. Son olarak konuya
yönelik, Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından 14 numaralı sirküler yayımlanmış
bulunmaktadır.
Bilindiği üzere enflasyon düzeltmesinde öncelikle parasal olmayan kıymetler
tespit edilecek, bu kıymetlerin düzeltmeye esas değerleri bulunacak, düzeltmeye
esas tarih dikkate alınarak düzeltme katsayıları ile bu değerler çarpılacak, söz
konusu değerler düzeltilmiş değerleriyle bilançoda gösterilecektir.
Parasal değerler ise düzeltmeye tabi tutulmaksızın bilançoda yer alacaktır.
Düzeltilmiş değer ise izleyen dönemin başlangıç değeri olarak kayıtlara intikal
ettirilecektir.
Devir, tasfiye işlemlerinde enflasyon düzeltmesi ayrı bir önem arzetmektedir.
Şöyle ki;
31.12.2003 tarihinden öncesine rastlayan devir işlemleri nedeniyle işletme
aktifinde yer alan iktisadi kıymetlerin düzeltmeye esas tarihi olarak devir
tarihi değil, söz konusu kıymetlerin devir yoluyla ortadan kalkan işletmenin
envantere alındığı, birleşmede ise birleşen kurumun kayıtlarına intikal ettiği
tarih düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınacaktır.
Bazı hallerde iktisadi kıymetlerin kayıtlara giriş tarihlerini belirlemek pek
kolay olmamaktadır. Bu bağlamda kayıtlara giriş tarihi ay olarak belli
edilemeyen iktisadi kıymetler işletmeye girdiği yılın ilk ayında, yıl belli
değilse ve bu yılın 1970 öncesinde olduğu yönünde belirtiler varsa bile 1970
yılının ocak ayında girişi olduğu varsayım olarak kabul edilecektir.
Tasfiyeye giren işletmelerde tasfiyenin 2004 yılı içinde sonuçlanması halinde
hem 31.12.2003 tarihli bilanço hem de hesapların kesinleşmesinden sonra
düzenlenen bilanço düzeltilecek ve onbeş gün içerisinde vergi dairesine tasfiye
beyannamesi ile birlikte verilecektir.
Tasfiyenin 2004 yılından sonraki bir tarihte sonuçlanması halinde ise 2004
yılını kapsayan tasfiye dönemi beyannamesinin verilme süresi içinde enflasyon
düzeltmesinin yapılarak verilmesi gerekmektedir.
01.01.2004 tarihinden sonra işin bırakılması halinde, yeni hesap dönemine
ilişkin olarak ortaya çıkan ve kıst dönem için beyanname verilmesini gerektiren
bir durumun oluşması nedeniyle 31.12.2003 tarihli bilançonun enflasyon
düzeltmesine tabi tutulması gerekmektedir.
Ticari işletmelerin uğraş alanları enflasyon düzeltmesi uygulaması açısından
önemli olmaktadır. Çünkü işletmelerin aktif ve pasif yapıları düzeltme
işlemlerinin yapılması açısından değişik çalışmaları gerekli kılmaktadır.
Sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imalatı ile iştigal eden
yükümlüler Vergi Usul Yasası'nın geçici 25'inci maddesine istinaden 31.12.2003
tarihli, bilançoları ile aynı yasanın mükerrer 298. maddesine göre 2004 yılının
geçici vergi dönemleri sonunda düzenlemiş bulundukları bilançolarını 5024 sayılı
yasanın geçici birinci maddesinde aktif ve ciro toplamları için belirlenen
limitlerin altında kalması halinde 2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemine
ait beyannamenin verileceği 10.02.2005 tarihine kadar düzeltebileceklerdir. (Bu
tarih 14 sayılı Vergi Yasası sirküleri ile 15 Şubat 2005 olarak belirlenmiş
bulunmaktadır.)
Ancak, 01.01.2005 tarihinden sonra enflasyon düzeltmesi için şartlar oluşsa da
oluşmasa da yükümlüler gerekli düzeltme işlemlerini yapmakla yükümlü
olmaktadırlar.
Enflasyon düzeltmesi işlemleri gerek özel nitelikteki işlemler ve gerekse
ülkemizde yükümlülerin kendi alışkanlıkları nedeniyle değişik biçimde de gündeme
gelmekte, bu bağlamda da yapılabilecek her işlem için bazı çekinceler ortaya
çıkmaktadır.
Maliye Bakanlığı mevcut tıkanıklıkları ve sorunları belirlemeye yönelik yapmış
olduğu çalışmalarla zaman içerisinde yükümlülere destek vermesine karşılık
ortaya çıkan duraksamalar nedeniyle Vergi Usul Yasası 14 sıra numaraları Vergi
Usul Yasası sirkülerini yayımlamak suretiyle kısa da olsa belli bir süre
uzatımına gitmiş bulunmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
