|
Devlet borçlanma senetleri getirilerinde
istisna sorunu
Veysi Seviğ - 16 Mayıs 2008 Cauma - Referans
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesi uyarınca 31.12.2007 tarihine
kadar, 26.7.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvili ve
Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan değer artış
kazançları toplamının; 2001 yılında 50 milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda
bu tutarın veya artırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme
oranında artırılmasıyla bulunacak tutar Gelir Vergisi'nden bağışık tutulmuştur.
Bu hüküm söz konusu tarihler arasında ihraç edilen devlet tahvili ve euro
bondların alım ve satımından, elde tutulmasından sağlanan kazançların toplamına
uygulanmaktadır. Bu hükmün özelliği TL olarak elde edilen faiz gelirlerine
öncelikle indirim oranının uygulanması bilahare kalan kısmı ise yasa maddesinde
belirtilen ek istisnanın uygulanmasıdır.
İndirim oranı, Vergi Usul Yasası hükümlerine göre o yıl için belirlenmiş bulunan
yeniden değerleme oranının devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan
bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle Maliye Bakanlığı tarafından
hesaplanmakta ve duyurulmaktadır. Bu oran 2007 yılı için 37.7 olarak belirlenmiş
bulunmaktadır.
Gelir Vergisi Yasası 266 Seri Numaralı Genel Tebliğ ile yapılan açıklamada da
belirtildiği üzere Vergi Usul Yasası hükümlerine göre 2007 yılı için tespit
edilmiş bulunan yeniden değerleme oranı yüzde 7,2'dir. Bu dönemde devlet tahvili
ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik faiz ortalaması ise yüzde 19,11
olarak hesaplanmıştır. Buna göre 2007 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı
(Yüzde 7,2/yüzde 19,11=) yüzde 37,7 olmaktadır.
Dolayısıyla 26.7.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvili
ve Hazine bonosu faizleri ile 26.7.2001 tarihinden önce ihraç edilen aynı tür
devlet iç borçlanma senetlerinin vergilendirilmesinde varolan tek farklılık,
26.7.2001 ila 31.12.2005 tarihleri arasında elde edilen faiz gelirlerine
uygulanan indirim oranı dışında ayrıca ek istisnadır. Gelir Vergisi Yasası'nın
ek 59'uncu maddesinde yer alan 50 milyar TL'lik ek istisnanın her yıl yeniden
değerleme oranında artırılması öngörülmüştür.
Aşağıdaki tabloda yıllar itibariyle 2001 yılı için 50 milyar lira olarak
uygulanan ek istisnanın yıllar itibariyle artışı yer almaktadır.
Yıllar Ek istisna miktarı Yeniden değerleme oranı Ertesi yıl geçerli olacak
ek istisna
2001 50 milyar TL 53,2 76.6 milyar TL
2002 76.6 milyar TL 59,0 121.794 milyar TL
2003 121.794 milyar TL 28,5 156.505.290.000 TL
2004 156.505.290.000 TL 11,2 174.033.88 YTL
2005 174.033.88 YTL 9,8 191.088.24 YTL
2006 191.088.24 YTL 7,8 205.994.16 YTL
2007 205.994.16 YTL - -
Yukarıdaki tablonun incelenmesinden anlaşılacağı üzere Gelir Vergisi Yasası'nın
geçici 59'uncu maddesi uyarınca ek istisna uygulamasının 31.12.2007 tarihine
kadar geçerli olması nedeniyle 2008 yılı için hesaplama yapılmamıştır.
Eğer söz konusu yasa maddesinde yer alan 31.12.2007 ibaresinde herhangi bir
değişiklik olmaz ise içinde bulunduğumuz yıl elde edilen bu tür devlet tahvili
ve Hazine bonosu faiz gelirlerine söz konusu istisnanın 2008 yılı için
artırılmış olan kısmı hesaplanmayacak ve uygulanmayacaktır.
2007 yılında elde edilen ve gayri safi tutarı 361.146.32 YTL'yi aşmayan devlet
tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirleri beyan edilmemiştir. Bu durumda eğer söz
konusu yasa maddesinde yer alan ek istisna uygulaması ile ilgili süre uzatımı
yapılamaz ise bu tür iç borçlanma senedi faiz gelirini elde eden birçok tasarruf
sahibi, geçen yıldan daha düşük faiz geliri elde etmiş olsalar bile beyanname
vermek zorunda kalabileceklerdir.
Söz konusu istisna faiz gelirleri ile elden çıkarma dolayısıyla elde edilen
diğer kazançlar toplamına uygulanmaktadır. Bu nedenle bir gerçek kişinin faiz
geliri ile elden çıkarma dolayısıyla elde ettiği kazancın bulunması ve gelir
toplamının istisna sınırını aşması halinde istisnanın hangi kazanca uygulanacağı
konusunda mükellefin serbestçe belirleme hakkı bulunduğu da dikkate alındığında,
istisnanın sona ermesi halinde bu tür gelir elde edenler büyük bir vergi
sürprizi ile karşılaşmış olacaklardır.
Başlangıçta, 26.7.2001 ila 31.12.2002 tarihleri arasında uygulanması öngörülen
ek istisna bilahare yapılan yasal değişikliklerle beş defa süre uzatımına konu
edilmiştir. Ancak söz konusu istisna süresinin bu defa daha önce olduğu gibi
uzatıma konu edilip edilmeyeceği yönünde gelişen beklentiler değişik
değerlemelere neden olmaktadır.
NOT: Tabloda 2001-2004 yılları istisna miktarları TL, 2005-2007 yılları istisna
miktarları YTL olarak gösterilmiştir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |