|
Tapu işlemlerinde cins tashihi ve harç
sorunu
Veysi Seviğ - 30 Mayıs 2008 Cuma - Referans
Tapu ve kadastroda yapılan işlemler harca tabi olup bu işlemlerde uygulanacak
harç miktarları ve oranlar Harçlar Kanunu'na ekli (4) sayılı tarifede
belirlenmiş bulunmaktadır.
Harçlar Kanunu'nun 58'inci maddesi uyarınca tapu ve kadastro harçlarının kanuna
ekli tarifede belirtilen kişiler; tarifede belirtilmeyen işlemlerde, taraflar
aksini kararlaştırmamışlar ise aşağıda yazılı kişiler ödemekle mükelleftir.
* Mülkiyet ve mülkiyetten gayri ayni hakları iktisap edenler, (İktisap eden
kişiler birden fazla ise harçları hisseleri oranınca öderler.)
* İpotek tesisinde ipoteği tesis edenler,
* Kadastro işlerinde adlarına tescil yapılanlar,
* Miras sebebiyle çıplak mülkiyetin mirasçı adına tescilinde, çıplak mülkiyet
sahibi olanlar,
* Rücularda rücu edenler.
* Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar,
Arsa arazi üzerine yeniden inşa edilen bina ve benzeri nitelikteki tesislerin
tapuya tescilinde ise adına tescil yapılacak kişinin veya kişi adına öncelikle
inşaat sahibinden,
* İnşaatı bitmiş binaya iskân (oturma izin belgesi) alabilmek için inşaatın
gerçekleştiği belediyeler, harçlar ve veraset vergi dairelerinden üzerine inşaat
yapılan arsa için "vergi borcu yoktur" yazısı istemektedirler.
* Bina sahibi belediye emlak vergi dairesine bu nedenle bir bina beyanı
vermektedir. Bu beyan üzerine emlak vergisi değerini belirleyen bir döküm almak
suretiyle harca esas alınacak değer belirlenir.
* Binanın Emlak Vergisi değerini gösteren (2) no'lu harç beyannamesi
düzenleyerek, harcı tahsile yetkili vergi dairesine bu beyanname verilmek
suretiyle harcın ödenmesi sağlanır. Harcın yatırıldığını gösteren belge ile
belediyeye başvurularak tapuda cins tashihini yapmaya yönelik ilişiksizlik
belgesi alınır.
* Belediyelerce düzenlenen oturma izin belgesi ile tapu kadastro müdürlüğüne
başvurularak cins tashihi talep edilir. Kadastronun düzenlediği belge ile de
cins tashihi kayda alınmak suretiyle işlem tamamlanır.
Ancak uygulamada bu işlemler zannedildiği kadar kolay olmamaktadır. Başka bir
anlatımla vatandaş olarak böyle bir işlemin sonuçlandırılması da bazen imkânsız
olabilmektedir.
Öncelikle harç tahsiline yetkili vergi daireleri belediyelerin vermiş oldukları
bina vergi değerini gösteren belge üzerindeki hesaplamalara itibar
etmemektedirler.
Bu konuda hak sahiplerine veya işlemleri takip edenlere hiçbir açıklama yapmadan
belediyelerce kabul edilen ve bildirilen değerleri değiştirmektedirler.
Oysa Harçlar Kanunu'nun 63'üncü maddesi uyarınca bu konuda harçların Emlak
Vergisi değerleri dikkate alınarak hesaplanması gerekmektedir. Bir başka
anlatımla Harçlar Kanunu'nda yer alan "kayıtlı değer" veya "Emlak Vergisi
değeri" Emlak Vergisi Kanunu'nun 29'uncu maddesi uyarınca belirlenmiş olan
değerdir ve bu değer tapuda işlem yapılmak üzere yeni inşaatlarda belediyelerin
ilgili birimleri tarafından dökümlü olarak hazırlanıp harca esas alınmak üzere
bina veya inşaat sahibine verilmektedir.
Harçlar Kanunu'na göre "Tapu kadastro harcı, vergi değeri ile mükellef
tarafından beyan edilmiş olan değerden yüksek olanı üzerinden hesaplanır.
Mükelleflerin vergi değerinden daha düşük beyanda bulunmaları halinde harcın
hesabında vergi değeri esas alınır."
Belediyeler ve Emlak Vergisi değerinin hesaplanmasında da esas alınan bedel
Harçlar Kanunu'nun belirtmiş bulunduğu vergi değeridir.
Harçlar Kanunu'nun sonunda yer alan bir hüküm bu bağlamda tapu harcının
hesaplanmasında ortaya çıkan sorun nedeniyle ayrı bir önem arz etmektedir. Buna
göre;
* Gayrimenkullerin devir ve tescilinde,
* Gayrimenkul mükellefiyetinin tesisinde,
Emlak Vergisi bildirimi verilmesini gerektirenlerin Emlak Vergisi Kanunu'nda
yazılı bildirim süresi sonuna kadar tapuda gösterilmemesi halinde harç yüzde 50
fazlasıyla alınmaktadır.
Harç yatırımı aşamasında ortaya çıkan ve harcı tahsile yetkili vergi dairesinin
ilgili belediye tarafından hazırlanan değerlemeyi kabul etmemeye yönelik
davranışı nedeniyle süresinde yatırılmamış olan harç, inşaat sahibine ayrıca bir
fark ödeme mükellefiyeti getirmektedir.
Diğer yandan harcın ödenmesinden sonra belgeler belediyenin ilgili birimine
intikal ettirilmesine rağmen iskânın alınması çoğu kez gecikebilmektedir. Hatta
bazı belediyelerde keyfi davranışlar nedeniyle bu sürenin bazen altı-yedi ayı
bulduğu gözlenmektedir. Bu durumda da harcın hesaplanmasında herhangi bir sorun
olmasa bile bu sefer belediyedeki gecikmeden dolayı inşaat sahibi ayrıca harç
açısından yüzde 50 farkı ödemek zorunda kalmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |