Orta vadeli programlarda dalgalanma nedenleri

02.08.2008

Arşiv Arama

Önceki Sayfa

Veysi Seviğ - 02 Ağustos 2008 Cumartesi - Referans

Kamu Mali Yönetimi Kontrol Yasası uyarınca "Orta Vadeli Plan"a dayalı olarak hazırlanan merkezi yönetim bütçeleri ile belirlenen uygun gelir ve harcama politikalarının sürdürülmesi halinde belirlenen hedeflere ulaşılması gerekir. Bu bağlamda plan sürecince ortaya çıkması muhtemel sapmaların nedenlerini araştırmak ve doğru tespit etmek gerekmektedir. Bu konuda ülkemizde 2006 yılından itibaren uygulanmaya başlanan çok yıllı bütçeleme sistemi, kamu mali yönetiminde öngörülebilirliğin artırılmasında ve saydamlık ilkesinin güçlendirilmesinde temel dayanak olarak kabul edilmektedir.

Ancak Türkiye'nin ithalata dayalı büyüyen bir ekonomik yapıya açık hale gelmesi nedeniyle ortaya çıkan döviz gereksinimini karşılama konusunda arayışa sürüklendiği gözlenmektedir.
Bu bağlamda;

* Program döneminde, dünya ekonomisinde ve ticaretinde son yıllarda görülen artış hızının bir miktar yavaşlaması beklenmektedir. Bu yavaşlamadan Türkiye de etkilenecektir.

* Turizm gelirlerinin artırılması hedeflenmektedir. Gerçekte ticari işlemlerden kaynaklanan açığın turizm gelirleri ile kapatılması ana hedeftir.

* Cari işlemler açığının gayri safi hasılaya oranının 2011 yılına kadar yüzde 6'lar civarına çekilmesi hedeflenmiştir.

* Program döneminde doğrudan yabancı yatırımların ve uzun vadeli sermaye girişlerinin ödememeler dengesini sağlamadaki önceliğinin devam etmesi beklenmektedir.

Yukarıdaki hedeflere ulaşabilmek için öncelikle gelişmiş ülkeler nezdinde yaşanan ekonomik dalgalanmaların durulması gerekmektedir. Çünkü söz konusu ülkelerde ortaya çıkan özellikle mali nitelikteki olumsuzluklar, ülkemiz açısından da sorun yaratmaktadır.

Bu konuda 2009-2011 yıllarını kapsayan "Orta Vadeli Mali Program"da yer alan bazı beklentiler kanımızca tartışılması gereken niteliktedir.

Örneğin 2008-2010 yıllarını kapsayan "Orta Vadeli Mali Program"la 2009-2011 yıllarını kapsayan "Orta Vadeli Mali Program" arasında ortaya çıkan "Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Fazla" farklılığı önemli bir değişimin varlığını göstermektedir.
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Fazla Karşılaştırmalı 2009 Yılı Hedefleri (2009)

(x) 15.07.2007 gün ve 26229 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2008-2010 Orta Vadeli Mali Plan'da 2009 yılı için öngörülen rakamsal veriler ile 03.7.2008 gün ve 26751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2009 yılına ait rakamsal verilerde farklılık vardır. Bu tablo söz konusu farklılığı göstermektedir.

Bu değişime neden olan faktörlerin neler olduğu konusu ortaya çıkması muhtemel olumsuzlukların önlenebilmesi açısından önem arz etmektedir. Şöyle ki;

* 2008 yılı bütçesi için yapılan çalışmada 2009 yılında merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 220.755 milyon YTL, bunun içerisinde vergi gelirlerinin ise 186.866 milyon YTL olması öngörülmüştür.

* 2009 yılı bütçesi için yapılan çalışmada söz konusu rakamsal beklentilerde düzeltme yapılmıştır. Buna göre 2009 yılında bütçe gelirlerinin 243.592 milyon YTL, bütçe giderlerinin ise 221.239 milyon YTL olması beklenmektedir. Buna göre henüz uygulama aşamasına gelinmeden 2007 yılında yapılan tahminlere göre 2009 yılı bütçe yasası tasarısında bütçe gelirleri yüzde 11,03 giderleri ise yüzde 11,83 artırılmıştır.

Bu artışlar bir nevi düzeltme niteliğindedir. Ancak 2009 yılı bütçe çalışmaları sırasında gayri safi yurtiçi hasılada beklenen değişim hesaplama açısından ilgi çekicidir. Çünkü;

* 2008 bütçesi hazırlanırken 2009 yılında gayri safi yurtiçi hasılanın 791.358 milyon YTL olması beklenirken, bu rakamın 2009 yılı bütçe çalışmaları sırasında yüzde 57,3'lük bir artışla 1.245.269 YTL olması öngörülmüştür.
Bu konuda 2008-2010 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Plan'a göre 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ait temel makroekonomik göstergeler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.

Veysi Seviğ

Okunma: 576

Diğer Yazıları

Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı