|
BİZE GÖRE
Yatırım indirimi uygulamasında taşıtlar
Veysi Seviğ - 24 Şubat 2005 Perşembe - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın yatırım indirimi ile ilgili ilkeleri belirleyen 19'uncu
maddesi uyarınca "binek otomobilleri ve benzeri kara taşıtları, yat, kotra,
tekne ve benzeri motorlu deniz araçları ile uçak ve helikopter gibi hava
taşıtları"nın yatırım indiriminden yararlandırılmaması gerekmektedir. Ancak,
yasal düzenleme gereği olarak söz konusu iktisadi varlıklar işletmenin esas
faaliyet konusu ile ilgili bulunuyorsa, bu takdirde bu varlıkların da yatırım
indiriminden yararlandırılması mümkün olabilmektedir.
Yasa maddesinde yer alan binek otomobili kavramı uygulamada duraksama
yaratmaktadır. Bu bağlamda yasa maddesinde yer alan "benzeri kara taşıtı"nın
nitelik olarak binek aracının tanımı ile doğrudan doğrudan bağlantılı bulunması
konunun önemini artırmaktadır.
Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklama ve yönlendirmelerden anlaşılacağı
üzere "Bir taşıtın binek otomobili benzeri taşıt olup olmadığı aracın niteliğine
göre belirlenecektir. Nitelikleri itibariyle binek otomobili olarak
kullanılabilecek yapıda olan panel van, kaptıkaçtı (Carry-all, Travel-all, Jeep-statiton)
gibi taşıtlar, binek otomobili benzeri taşıtlar olarak değerlendirilmektedir.
Ancak yine Maliye Bakanlığı'nın görüşüne göre bu araçların nitelikleri
itibariyle binek otomobili olarak değil de, sadece yük taşımak amacıyla
kullanılabilecek bir yapı arz etmesi durumunda, binek otomobili ve benzeri
araçlar kapsamında değerlendirilmeyecektir. Örneğin; bir panel van'ın sadece ön
koltuklarının bulunması ve aracın arkasında koltuk ve cam bulunmaması durumunda,
bu aracın binek otomobiline benzediğinden söz edilemeyecektir.
Vergi idaresince işletmenin esas faaliyet konusunun belirtilen taşıtların kısmen
veya tamamen işletilmesi olması durumunda, söz konusu araçların yatırım
indiriminden yararlandırılması öngörülmüştür.
Örneğin;
. Taşıt kiralama konusunda faaliyet gösteren şirketin kiralanmak üzere aktifine
almış bulunduğu binek otomobilleri yatırım indiriminden yararlandırılacaktır.
. Yük veya yolcu taşımacılığı faaliyetinde ya da ilaçlama faaliyetinde bulunan
firmaların kullandığı uçaklar ile,
. Yat turizmi faaliyetinde bulunan firmaların aktifine dahil etmiş olduğu yatlar
yatırım indirimi istisnasından yararlandırılmaktadır.
Söz konusu varlıkların yatırım indiriminden yararlandırılabilmesi için
münhasıran aktifine kayıtlı bulunduğu işletmenin faaliyet alanında kullanılması
gerekmektedir.
Diğer yandan esas faaliyet konusu, yukarıda belirtilen taşıtların kısmen veya
tamamen işletilmesi olmayıp, başka alanlarda faaliyet göstermekte olan
işletmelerin satın aldığı bu taşıtlar, yatırım indirimi istisnasından
yararlandırılmamaktadır.
Örneğin;
. Sigara veya ilaç satış, dağıtım ve pazarlaması yapan bir kurumun, aktifine
kayıtlı olan dağıtım ve pazarlama faaliyetinde kullanmak üzere satın aldığı
binek otomobilleri,
. Dayanıklı tüketim malları ticareti ile uğraşan yükümlülerin işletmesine
kayıtlı bulunan binek otomobilleri,
. Otel işletmesinin aktifine kayıtlı bulunan ve müşterilerini gezdirme amacıyla
aktifine dahil ettiği yat,
. Personel için tahsis edilen binek araçları,
işletmenin faaliyeti çerçevesinde kullanılmış olsa bile yatırım indiriminden
yararlandırılmayacaktır.
Binek otomobili ve benzeri kara taşıtları dışında kalan kamyon, kamyonet,
otobüs, minibüs, TIR, tanker gibi araçların, işletmenin faaliyetinde kullanılmak
üzere satın alınmış olması halinde, yukarıda belirtilen kısıtlamalara tabi
olmaksızın, yatırım indirimi istisnası kapsamında değerlendirilecektir.
Örneğin meşrubat dağıtım ve pazarlama işi ile uğraşan firmanın ürünlerinin
dağıtımı amacıyla satın aldığı kamyonet ve kamyon yatırım indiriminden
yararlandırılacaktır.
Maliye Bakanlığı tarafından 22 numaralı Gelir Vergisi Sirküleri ile konuya
ilişkin olarak yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere binek araçları
dışında kalan ve işletmenin faaliyeti ile doğrudan bağlantılı olarak kullanılan
taşıyıcılar için yapılan harcamalar yatırım indiriminden yararlandırılmaktadır.
Buna karşılık binek araçları ve benzeri kara taşıtlarının yatırım indiriminden
yararlandırılabilmesi için söz konusu araçların doğrudan işletmenin faaliyeti
ile bağlantılı olması, bir başka açıdan bu araçların edinilememesi halinde
işletme faaliyetinin sürdürülebilirliğinin mümkün olamayacağı şeklinde bir
değerlendirme yapılması zorunlu olmaktadır.
Not: Konuya ilişkin olarak Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından 24.03.2004
gün ve 22 numaralı Gelir Vergisi Sirküleri yayımlanmıştır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
