|
BİZE GÖRE
Kişisel nitelikteki Eurobond faiz
gelirlerinin beyanı
Veysi Seviğ - 10 Mart 2005 Perşembe - Dünya
Beyanname verme süresi içersinde Eurobond faizi geliri elde edenler beyan
edilecek kısmın hesabında duraksamaya düşmektedirler. Bu konuda Maliye Bakanlığı
görüşünü bildirmiş olmasına rağmen uygulamada ortaya çıkan farklı görüşler ve
konuya yönelik görüş verenlerin yönlendirmeleri konuyu tartışmalı hale getirmiş
bulunmaktadır.
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Yasası'nın 75'inci maddesinde hangi tür gelirlerin
menkul sermaye iradı olarak kabul edildiği hususu sayılmak suretiyle belirlenmiş
olup, 5 numaralı bendde "Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu
Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan
menkul kıymetlerden sağlanan gelirler" menkul sermaye iradı olarak kabul edilmiş
bulunmaktadır. Ancak yine yasal düzenleme gereği olarak döviz cinsinden yahut,
dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetlerin itfası
sırasında oluşan değer artışları irat sayılmamaktadır.
Aynı yasanın 76'ncı maddesinde yer alan düzenleme gereği olarak "Menkul kıymetin
kuponlu veya kuponsuz olarak satılması, iştirak hisselerinin devir ve temliki,
menkul kıymetler ile iştirak hisselerinin tamamen veya kısmen itfa olunması
karşılığında alınan paralarla itfa dolayısıyla verilen ikramiyeler menkul
sermaye iradı" sayılmamaktadır.
Diğer yandan söz konusu yasanın 79'uncu maddesinde hükme bağlandığı üzere
"Menkul sermaye iratları, yabancı parası ile tahsil edildiği veya yabancı parası
olarak kayıtlara intikal ettirildiği veya bu iratlara yabancı parası olarak
tasarruf edildiği takdirde mezkur iratlar, tahsil edildikleri veya kayıtlara
intikal ettirildikleri veya tasarruf olundukları günün borsa rayici üzerinden,
borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığı'nca tayin olunacak kur üzerinden Türk
parasına çevrilir."
Gelir Vergisi Yasası'nın 86'ncı maddesi beyanname verilmeyecek halleri
belirlemiş bulunmaktadır. Bu bağlamda söz konusu yasal düzenleme gereği olarak
da "...Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan; menkul sermaye iratları..." 2004
yılında 14 milyar lirayı aşması halinde beyan konusu yapılacaktır.
Aynı yasanın geçici 59'uncu maddesi uyarınca 31.12.2007 tarihine kadar
26.07.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvilleri ve
Hazine bonoları faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar
toplamının 2004 yılı için 156.505.290.000 TL'si (156.505.29 YTL) beyan dışıdır.
Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde 2004 yılında elde edilen Eurobond
faizleri önce Türk Lirası'na çevrilecek, söz konusu menkul kıymetlerin
26.07.2001 sonrası ihraç edilmesi koşuluyla öncelikle 156.505.29 YTL'si Gelir
Vergisi Yasası geçici 59'uncu maddesinde yer alan istisna olarak kabul edilecek,
bilahere kalan miktar eğer 2004 yılında 14 milyar lirayı aşıyorsa beyan
edilecektir.
Öte yandan gerek 26.07.2001 öncesi kağıtlarının faiz gelirleri ile gerekse
26.07.2001 sonrası kağıtların faiz gelirlerinin beyan edilebilmesi için her
şeyden önce 2004 yılı için 14 milyar lirayı aşması gerekmektedir. Ancak
26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen kağıtlar için TL veya Eurobond ayırımı
yapılmaksızın ek istisna uygulanması öngörülmüştür. Elde edilen faiz geliri eğer
156.505.290.000 TL'yi aşıyorsa, bu takdirde söz konusu miktar elde edilen faiz
gelirinden indirilecek, geriye kalan kısım 14 milyar lirayı aşıyorsa beyan
edilecektir. (*)
Örneğin 2004 yılında elde edilen Eurobond faiz gelirinin Türk Lirası karşılığı
170.467.500.000 TL ise bu takdirde öncelikle bu miktardan Gelir Vergisi
Yasası'nın geçici 59'uncu maddesine göre uygulanacak istisna tutarı olan
156.505.290.000 TL indirilecek, geriye kalan kısım 170.467.500.000 -
156.505.290.000 =) 13.962.210.000 TL olduğu için ve bu miktar 14 milyar liradan
az olduğundan beyan edilmeyecektir. Eğer bu miktar 14 milyar liradan fazla
olursa 156.505.290.000 TL'den arta kalan kısmın tamamı beyan edilecektir.
Eurobond faizlerinin beyan edilip edilemeyeceği yönünde duraksamaya düşenler
konuya ilişkin olarak il defterdarlıklarına başvurarak görüş (özelge)
isteyebilirler.
(*) Türk Lirası cinsinden elde edilen faiz gelirlerine ayrıca Gelir Vergisi
Yasası'nın 76'ncı maddesi gereği indirim uygulanmaktadır. Türk Lirası faiz
gelirlerine 2004 yılında uygulanan indirim oranı 43.8'dir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
