|
BİZE GÖRE
Özel maliyet bedelinin yatırın indiriminden
yararlandırılması
Veysi Seviğ - 21 Mart 2005 Pazartesi - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın 19'uncu maddesinin 4 numaralı fıkrasının üçüncü bendi
uyarınca yatırım indiriminden yararlanan iktisadi kıymetlerin kullanılabilmesi
için gerekli olan bilgisayar programları hariç olmak üzere gayrimaddi haklar ile
ekonomik ömrü beş yıldan kısa olan özel maliyet bedelleri yatırım indirimi
istisnasından yararlandırılmamaktadır. Söz konusu düzenleme 31.07.2004
tarihinden itibaren geçerli bulunmaktadır.
Bir başka anlatımla söz konusu düzenleme; 31.07.2004 tarihinden itibaren
gerçekleştirilen özel maliyet bedeli niteliğindeki harcamalar, bu harcamaların
ekonomik ömrünün beş yıl ve daha uzun olması kaydıyla yatırım indirimi
istisnasından yararlandırılmasını öngörmektedir.
Yatırım indirimi istisnası, ekonomik ömrü beş yıl ve daha fazla olan özel
maliyet bedeli niteliğindeki harcamalara uygulanabileceğinden, ekonomik ömrün
belirlenmesi ayrı bir önem arz etmektedir.
Maliye Bakanlığı tarafından konuya ilişkin olarak yapılan açıklamadan
anlaşılacağı üzere özel maliyet bedeline ilişkin ekonomik ömrün hesabında süre,
yatırım tamamlanıp aktife alınması ve kullanılmaya hazır hale getirilmesinden
itibaren başlayacaktır. Bu bağlamda işletmenin tamamlandığı ve özel maliyet
bedeli olarak aktifleştirdiği yatırıma ilişkin harcamalar için yatırımın
tamamlanmasından sonraki kullanım süresinin beş yıldan fazla olması koşuluyla,
bu tür harcamalara yatırım indirimi istisnası uygulanabilecektir.
Diğer bir anlatımla, yatırım dönemi olarak adlandırılan ve iktisadi kıymetin
meydana getirilmesi için geçerli olan süre, iktisadi kıymetin ekonomik ömrüne
dahil edilecektir. Bu nedenle, yatırım indirimi istisnasından yararlandırma,
harcamaların yapılmaya başlandığı yıldan itibaren söz konusu olmasına karşılık
özel maliyet bedeline ilişkin ekonomik ömür, yatırımın tamamlanıp aktife
alınması ve kullanılmaya hazır hale getirilmesinden itibaren hesaplanacaktır.
Bu aşamada karşımıza bazı duraksama konuları çıkmaktadır. Şöyle ki; kira
sözleşmesi on yıl olan bir arazi üzerine eğer bir yatırımcı bir üretim tesisi
kuruyorsa ve bu tesisisin bitiminden sonra kira süresinden geriye dört yıl on
bir ay kalmış bulunuyorsa bu yatırımcı söz konusu harcamaları nedeniyle yatırım
indiriminden yararlanamayacaktır.
Dolayısıyla yatırımın tamamlanıp özel maliyet bedelinin aktife alınması ve
kullanıma hazır hale gelmesinden sonraki kullanıma ilişkin sürenin beş yıldan az
olması durumunda, daha önce indirim konusu yapılan istisna tutarı mevcutsa,
haksız yere kazançtan indirim söz konusu olduğundan, indirimden yararlananlar
hakkında genel hükümler çerçevesinde cezalı tarhiyat yapılacaktır.
Örneğin 49 yıllığına kiralanan bir kamu arazisi üzerine inşa edilen bir otel
binasına ilişkin harcamalar yatırımın tamamlandığı tarihten sonraki kullanıma
ilişkin süre beş yıldan uzun olduğundan yatırım indirimi istisnasına konu
edilebilecektir.
Özel maliyet bedelinin yatırım indirimi istisnasından yararlandırılabilmesi
için, yatırım harcamalarının sona erdiği tarihten itibaren, harcamayı yapanca
beş yıl kullanımı gerekmektedir. Bu koşul Maliye Bakanlığı tarafından
belirlenmiş bulunmaktadır. Bir başka anlatımla konuya ilişkin olarak Maliye
Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü'nün 32 sayılı Gelir Vergisi Sirküleri'nde
yaptığı yönlendirmeye göre de özel maliyet bedelinin ekonomik ömrünün beş yıldan
az olması halinde yatırım indiriminden yararlandırılması söz konusu
olmayacaktır.
Özel maliyet bedeli niteliğindeki harcamaların bina inşasına ilişkin olması
halinde, söz konusu harcamalarla ilgili yatırım indirimi istisnasından
yararlanılabilmesi için anılan binanın mal ve hizmet üretimi yeri olarak
kullanılmak üzere inşa edilmiş olması gerekmektedir.
Mal üretim yeri bir maddenin vasıf, şekil, hassa ve terkibini makine, cihaz,
tezgah, alet veya diğer vasıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği
ile kısmen veya tamamen değiştirmek veya bu maddeleri işlemek suretiyle devamlı
ve seri halinde imal ve istihsal edilen yerler ile maddelerin çıkarılıp
işlendiği yerler olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamda üretim faaliyetine katkıda
bulunan unsurlar arasında sayılan idari bölümler, depo, yemekhane, laboratuvar
ve benzerleri, inşa edilen fabrika binası ve müştemilatında yer alması halinde,
mal üretim yeri olarak kabul edilir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
