|
Yeni Çek Yasası....
Veysi Seviğ - 06 Haziran 2009 Cumartesi -
Referans
Başbakanlık makamı tarafından 08.5.2009 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığı'na görüşülmek üzere sunulan "Çek Kanunu" tasarısı (11) ana ve (1)
geçici maddeden oluşmaktadır. Söz konusu yasa tasarısı ile Türk Ticaret
Kanunu'nun Cenevre Yeknesak Kuralları'nı esas alan çekle ilgili hükümlerinde
herhangi bir değişiklik yapılmamasına özen gösterilmiştir.
Yeni Çek Yasası, çek defterlerinin içeriklerine, çek düzenlenmesine,
kullanımına, çek hamillerinin korunmasına ve kayıtdışı ekonominin denetim altına
alınması önlemlerine katkıda bulunmaya ilişkin esaslar ile çekin karşılıksız
çıkması ve belirlenen diğer yükümlülüklere aykırılık hallerinde ilgililer
hakkında uygulanacak yaptırımları belirlemektedir.
Yapılması öngörülen yasal düzenleme ile "Bankalar, çek hesabı açılması ile
ilgili olarak kendilerine verilen görev ve yükümlülükleri yerine getirirken, çek
hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını Çek Yasası hükümlerine göre
araştıracaklar, ayrıca ilgili kişinin ekonomik ve sosyal durumunun
belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni göstereceklerdir.
Bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adli
sicil kayıtlarını, açık kimliklerini saptamak için fotoğraflı nüfus cüzdanı veya
pasaport örneklerini, yerleşim yeri bilgilerini, vergi kimlik numaralarını,
tacir olanların ayrıca ticaret sicil kayıtlarını almak ve çek hesabının
kapatılması halinde bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren on yıl
süreyle saklamakla yükümlü olacaklardır. Bu bağlamda çekin karşılığının tamamen
veya kısmen bulunmaması halinde, çek düzenleyenin bankaca bilenen adresleri
talebi halinde hamile verilecektir.
Çek hesabı ilgilinin veya yasal temsilcisinin imzası olmadan açılmayacaktır. Bu
koşullar diğer banka hesapları için de geçerli olacaktır. Çek hesabı açılmasını
veya mevcut çek hesabından çek defteri verilmesini isteyen kişi, her defasında
tacir olup olmadığı ve kendisi hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı
bulunmadığı hususunda bankaya yazılı beyanda bulunacaktır. Tacir tüzelkişiler
adına verilecek beyannamede ayrıca tüzelkişinin yönetim organında görev yapan,
temsilcisi veyahut imza yetkilisi olan kişilerin çek düzenleme ve çek hesabı
açma yasağı bulunmadığı belirtilecektir.
Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunan gerçek kişinin,
yönetim organında görev yaptığı, temsilcisi veya imza yetkilisi olduğu tacir
tüzelkişiye de yasal düzenleme gereği çek defteri verilemeyecektir.
Çek defterleri bankalar tarafından
bastırılacaktır. Bu bağlamda da çek defterlerinin baskı şeklini belirleyen
esaslar Maliye Bakanlığı, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları
Birliği'nin görüşü alınarak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nca Resmi
Gazete'de yayımlanacak olan tebliğ ile düzenlenecektir. Tacir olan veya tacir
olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler açıkça ayırt
edilebilecek biçimde bastırılacaktır. Hamiline düzenlenecek çekler için sadece
bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı çek hesapları açılacaktır. Hamiline
düzenlenecek çekler de hamiline çek defterleri yaprakları kullanılacaktır. Bu
bağlamda da çek yapraklarının üzerinde "hamiline" ibaresi matbu yani basılmış
olarak yer alacaktır.
Çek defterinin bir yaprağına;
* Çek hesabının numarası,
* Çek hesabının bulunduğu banka şubesinin adı,
* Çek hesabı sahibi gerçek kişinin adı ve soyadı, tüzelkişinin adı,
* Çek hesabı sahibi gerçek ve tüzelkişinin vergi kimlik numarası yazılacaktır.
Diğer yandan tüzelkişi adına çek düzenleyen kişinin adı ve soyadı, düzenlenen
çek üzerine açıkça yazılacaktır.
Türk Ticaret Yasası'ndaki unsurları taşıması koşuluyla, düzenlenen çekin
yukarıdaki koşullara aykırı olması çekin geçerliliğini etkilemeyecektir.
Çek hesabı, ancak sahibinin ya da yasal temsilcisinin yazılı istemi ya da
mevduat zamanaşımı süresinin dolması üzerine kapatılabilecektir. Çek hesabı
kapatıldıktan sonra, üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni
ibraz süresi içinde ibraz edilen çekler "karşılıksızdır" işlemine tabi
tutulacaktır. (Tasarı, madde: 2/10)
Hamiline çek hesabı sahiplerinin açık kimlikleri, adresleri, vergi kimlikleri,
adresleri, vergi kimlik numaraları, bu hesaplardan ödeme yapılan kişilere ait bu
bilgiler ile bu kişilere yapılan ödemelerin tutarları ve üzerinde vergi kimlik
numarası bulunmayan çeklere ilişkin bilgiler, ilgili bankalar tarafından,
dönemler itibari ile Gelir İdaresi Başkanlığı'na elektronik ortamda
bildirilecektir. Bildirim dönemleri ve süreleri Türkiye Bankalar Birliği ve
Türkiye Katılım Bankaları Birliği'nin görüşleri alınarak Gelir İdaresi
Başkanlığı tarafından belirlenecektir.
Tacir tüzelkişi veya onun faaliyetleri ile ilişkilendirmek kaydıyla,
tüzelkişinin gerçek kişi ortakları, ortakların ilgili bulunduğu veya
tüzelkişinin veya ortaklarının etkisi altında bulundurduğu gerçek kişiler ile
tüzelkişinin yönetim organında görev alan veya temsilcisi sıfatını taşıyan
gerçek kişiler adına açılmış olan çek hesapları, tacir tüzelkişiye ait kabul
edilecektir. Söz konusu, ilişkinin varlığına yönelik emarelerin bulunması
halinde, hesabın bulunduğu banka şubesi durumu Gelir İdaresi Başkanlığı'na
bildirecektir.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |