|
BİZE GÖRE
Binalarda enflasyon düzeltmesi
Veysi Seviğ - 30 Mart 2005 Çarşamba - Dünya
Yeniden değerleme uygulaması sırasında, amortisman sürelerini tamamlamakla
birlikte maliyet bedelleri üzerinden itfa edilmiş bulunan iktisadi kıymetlerin
enflasyon düzeltmesi uygulamasında hangi tür işleme tabi tutulacağı hususu
özellik arz ettiğinden duraksama yaratmıştır. Bu konuda özellikle binaların
enflasyon düzeltmesinde nasıl değerlendirileceği hususunda ortaya çıkan
duraksamalar devamlı şekilde süregelmiştir.
Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan 17 numaralı sirkülerle yapılan açıklama
ve bu açıklama içersinde yer alan örnek uygulamayı yönlendirme açısından önem
arz etmektedir.
Öncelikle söz konusu sirkülerde de vurgulandığı gibi "amortisman sürelerini
tamamlamakla birlikte maliyet bedeli üzerinden itfa edilmiş olmaları nedeniyle
net defter değerleri ile bilançoda görünen binaların, Vergi Usul Yasası'nın
geçici 25 ve mükerrer 298'inci maddelerine göre enflasyon düzeltmesine tabi
tutulması" gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak söz konusu sirkülerde yer alan örnek aynen aşağıya alınmış
bulunmaktadır. Şöyle ki;
Hesap dönemi takvim yılı olan ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan (A)
limited şirketinin; Haziran 1995'te bir milyon liraya satın almış olduğu, her
yıl amortismana tabi tuttuğu ve yeniden değerleme yaptığı binası için ayırmış
olduğu amortismanları ve 31.12.2003 tarihli bilançosunda görünen bina değeri
aşağıdaki tabloda görüleceği şekilde hesaplanacaktır. İşlemlerin yapılması
sırasında amortisman oranının yüzde 2 ve normal amortisman usulünün uygulandığı
varsayılmıştır.
Yeniden Yeniden
değerleme değerlenmiş Amortisman Birikmiş
Yıllar oranı (%) bina maliyeti gideri amortisman
1995 99.5 1.000.000 20.000 20.000
1996 72.8 1.728.000 20.000 54.560
1997 80.4 3.117.312 20.000 118.426
1998 77.8 5.542.581 20.000 230.562
1999 52.1 8.430.265 20.000 370.685
2000 56.0 13.151.214 20.000 548.268
2001 53.2 20.147.660 20.000 936.546
2002 59.0 32.034.779 20.000 1.509.109
2003 28.5 41.164.691 20.000 1.959.205
Söz konusu binanın enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş değeri ise 42.500.000 TL
olmuştur.
Düzeltme sonrası binanın değerinde meydana gelen artış/azalış oranı;
42.500.000 - 41.164.691 = 1.335.309 liradır.
1.335.309 / 41.164.691 = % 3.24382
Buna göre birikmiş amortisman düzeltmesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
1.959.205 x 1.03244 = 2.022.762
Yapılan bu işlemlerden sonra 2004 yılından itibaren bina için düzeltilmiş
tutarları üzerinden amortisman ayrılacaktır. Aşağıdaki tabloda ise bu durum
hesaplanmıştır.
Tabloda düzeltme yapılana kadar 9 yıl geçtiği için geriye kalan yıllar dikkate
alınmış bulunmaktadır.
Cari yıl
Bina maliyeti amortisman Birikmiş
Yıllar maliyeti gideri amortisman
2004 42.500.000 850.000 2.872.762
2005 42.500.000 850.000 3.722.762
2006 42.500.000 850.000 4.572.762
2007 42.500.000 850.000 5.422.762
2008 42.500.000 850.000 6.272.762
2009 42.500.000 850.000 7.122.762
.. ... ... ...
2043 42.500.000 850.000 36.022.762
2044 42.500.000 850.000 36.872.762
Yukarıdaki örnekten de anlaşılacağı üzere enflasyon düzeltmesinin uygulanması
ayrıntılı bilgiyi gerektiren özel bir hukuki olay niteliğindedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
| 
