|
BİZE GÖRE
Kurum kazançlarında istisna, indirim ve
zarar mahsubu
Veysi Seviğ - 07 Nisan 2005 Perşembe - Dünya
Kurumlar Vergisi Yasası'nın sekizinci maddesi söz konusu vergiden bağışık
kazançları saymak suretiyle (tadadi olarak) belirlemiş bulunmaktadır. Ancak
mevcut yasal düzenleme gereği olarak kurumlar vergisinden istisna edilen
(bağışık tutulan) kazançlara ilişkin olarak yapılan ödemeler kurum kazancından
indirim konusu yapılamaz.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın sekizinci maddesinin sonunda yer alan "Kurumların
kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin ödemelerin kurum
kazancından gider olarak indirilmesi kabul edilmez" hükmü "kurumlar vergisinden
müstesna tutulan kazançlara ilişkin olarak yapılan giderlerin, kurumun vergiye
tabi diğer kazanç tutarının tespitinde kurum kazancını azaltıcı veya kurum
zararlı ise bu zararı artırıcı bir unsur olarak indirim konusu yapılamayacağını
ifade etmektedir." Bir başka anlatımla kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden
istisna kazançlara ilişkin giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak kurum
kazancına eklenmesi gerekmektedir.
Vergi uygulamaları açısından istisnanın ilgili bulunduğu yıl kazancıyla sınırlı
olarak mahsup edilebilme olanağı vardır. Ancak buna karşılık kazancın kendisi
vergiden bağışık bulunuyorsa, bu takdirde ilgili yıl kazancının yeterli olmaması
halinde indirim konusu yapılamayan istisna ertesi yıla taşınabilmektedir. Bu
bağlamda ilgili yıl kazancının yetersiz kalması halinde ertesi yıla
taşınabilecek olan kurumlar vergisinden istisna kazançlar şunlardır;
. İştirak kazançları istisnası, (KVK madde: 8/1)
. Yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan
kazançlara ilişkin istisna, (KVK madde: 8/4
. Rüçhan hakkı kupon satış kazancı, emisyon primleri istisnası, (KVK madde: 8/5)
. Yurtdışı inşaat, onarma, montaj ve teknik hizmetlerden sağlanan kazançlara
ilişkin istisna, (KVK madde: 8/7)
. Eğitim, öğretim ve rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen
kazançlara ilişkin istisna, (KVK madde 8/8)
. Kurumların yurtdışında elde ettikleri iştirak kazançları ile şube kazançlarına
yönelik istisnalar, (KVK madde: 8/9...10 ve 11)
. İştirak hisseleri ile gayrimenkullerin satışından doğan kazançlara ilişkin
istisna. Bu istisna 01.01.2005 tarihinden itibaren Kurumlar Vergisi Yasası'nın
8/12 maddesi çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.
. İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin satışından doğan bu üretim ve
turizm tesislerinin ve bunlara ilişkin gayrimenkullerin ayni sermaye olarak
konulmasından doğan kazanç istisnası. Son olarak 2004 yılı kazançlarına
uygulanacaktır. (KVK geçici madde: 28/a)
. Bankaların ve özel finans kurumlarının birleşme ve devir kazançları son olarak
2004 yılı kazançlarına uygulanacaktır. (KVK geçici madde: 29/1-7)
. Bankaların, özel finans kurumlarının, bunların dolaylı ve dolaysız ortakları
ile borçluları ve borçluların kefillerinin gayrimenkul ve iştirak satışı ve
devri kazançları, (Son olarak 2004 yılı kazançlarına uygulanacak) (KVK geçici
madde: 29/6-7)
. Kurumların yurtdışı iştirak kazançları ile yurtdışında bulunan iş yeri veya
daimi temsilcisi aracılığı ile elde ettikleri kurum kazançlarına yönelik
istisna, (KVK geçici madde: 33)
. 4325 sayılı "...Kalkınmada öncelikli yörelerde istihdam yaratılması ve
yatırımların teşvik edilmesi ile ilgili yasa"da yer alan istisna,
. 4490 sayılı gemi işletilmesi ve devri ile ilgili yasa kapsamında uygulanan
istisna,
. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasası ile ilgili istisna,
. Serbest bölgelerde elde edilen kazançlar,
. AR-GE indirimi (KVK madde: 14/6)
. Diğer vergi yasalarında yer alan indirimler,
. Uluslararası vergi anlaşmaları kapsamındaki istisnalar,
Kurum kazancından indirim konusu yapılmaktadır.
Kurumlar Vergisi Yasası'nın mükerrer 14'üncü maddesinin başlığı "Zarar mahsubu
ve diğer indirimler" olarak belirlenmiştir. Yasal düzenleme gereği kurumlarda
zarar mahsubu sırasında aşağıdaki ilkelere uyulması gerekmektedir.
. Geçmiş yıl zararları;
- Zarar indirimi kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yapılır.
- Kurum kazancından indirilen zararlar ile ertesi yıllara devreden zararların
hangi dönemlerle ilgili olduğu hususu ayrı ayrı belirtilir.
Herhangi bir yıl zararı en fazla izleyen 5 yıl kazancından indirim konusu
yapılabilir.
- Geçmiş yıl zararı, indirim imkanının doğduğu ilk yıl hesap döneminde matrahtan
indirim konusu yapılacaktır.
. Devir alınan veya birleşilen kurumun zararları;
Devir veya bölünme yoluyla infisah eden kurumların birikmiş zararlarının
aşağıdaki ilkeler çerçevesinde mahsubu mümkün bulunmaktadır.
- Devir veya bölünme suretiyle infisah eden kurum ve kurumlar ile devralan
kurumun aynı sektörde faaliyet göstermesi gerekmektedir.
- Devir veya bölünme suretiyle infisah eden kurumların son beş yıla ait kurumlar
vergisi beyannamelerini yasal süresi içersinde vermiş bulunmaları zarar
mahsubundan yararlanabilmek için zorunlu olmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
